ΠΑΝΟΥΚΛΑ ΣΤΟ ΜΠΕΡΓΚΑΜΟ

του Jens Peter Jacobsen

Μτφ.-Σχόλια: Ήρκος Ρ. Αποστολίδης

Α´ έκδοση Νοέμβριος 2019 / σελ. 111

Εκδόσεις ΡΟΕΣ

«Ως προς την ουσία, η εικονοκλαστική, αντιθρησκευτική – ανθρωποκεντρική θεώρηση της πράξης του Χριστού απέναντι στον κόσμο στην Πανούκλα στο Μπέργκαμο –ξεκάθαρη άρνηση της κοινωνίας απ’ την πλευρά του Σωτήρα- η πρωτοτυπία της έμπνευσης και το βαθύ νόημα –πέραν της Στυλιστικής και των καθαυτό «κινηματογραφικών» σκηνών, με τις φωτοσκιάσεις ή το παραλήρημα των προσώπων- το κατατάσσουν, με τα πιο απαιτητικά κριτήρια ανάμεσα στ’ αριστουργήματα του είδους, ως αξονικό της σύνολης ευρωπαϊκής διηγηματογραφίας. Ασχέτως όμως του εντυπωσιακού «μέταλλου» του γραψίματος και της γενναίας σύλληψης, το διήγημα αφήνει έμμεσα περιθώριο εικασιών για την προσωπικότητα ή τις ιδέες του ποιητή-δημιουργού. Αν και κριτικός, αμφισβητίας –και υποδορικός σαρκαστής ενίοτε- της κατεστημένης οπτικής και ερμηνείας του κόσμου. Ο Γιάκομπσεν δε μοιάζει να θέλη ν’ αντιταχτή, στην κοινωνία με το απόλυτο νιτσεϊκό ή ιψενικό Εγώ (του Μπραντ ή του Εχθρού του Λαού)… Ο Δανός νατουραλιστής παρατηρεί και θέλει να πείσει ότι επέχει. Παίρνει θέση, μα με τον παράδοξο, προσωπικό του τρόπο… Ταράσσει συθέμελα, δίχως κραυγές ή μηδενιστικού τύπου διακηρύξεις, την καθεστηκυία θρησκευτική τάξη, προβάλλοντας δικές του αντιδογματικές παραλλαγές απέναντι στον επίσημα παραδιδόμενο Μύθο της Σταύρωσης […] Η σπουδαιότητα του διηγήματος έγκειται όχι μόνο στην εικονική δύναμη, την ανατομία της πίστης και των πιστών, την κοινωνική διάσταση που αναδεικνύεται και τη θεματική πρωτοτυπία ή την ισχυρή Εκφραστική, μα, κυριώτατα στη ρηξικέλευθη «λύση», την καθαυτό επαναστατική πρόταση, υπό τον μανδύα ενός τάχα πιστού. Το κομμάτι, μες στην συντομία του, έχει ρωμαλέες ιδεολογικές διαστάσεις, μπήγει βαθιά πιρούνια στην κρατούσα ηθική, που κανονικά θα χρειάζονταν μυθιστόρημα ολάκερο για να δοθούν επαρκώς και να αναπτυχθούν…». (Από την Εισαγωγή της έκδοσης)