Τα πολλά πρόσωπα των λέξεων: το ταξίδι της γλώσσας στο ανθρώπινο πνεύμα (Γ΄)

Απόψεις για την γλώσσα ως σκέψη

Άν δεν κά­νω λά­θος, οι ι­δέ­ες α­πό ο­λό­κλη­ρη τη με­τα­φυ­σι­κή μας ο­ντο­λο­γί­α μέ­χρι και τη φυ­σι­κή σο­φί­α του θε­ού –στις ο­ποί­ες σκέ­τες λέ­ξεις έ­χουν δώ­σει ά­δεια ει­σό­δου και ψεύ­τι­κη πο­λι­το­γρά­φη­ση– θα χα­θούν με τον και­ρό· και γι’ αυ­τές κυ­ρί­ως –για τις λέ­ξεις, δη­λα­δή– εί­ναι που έ­χει γί­νει η πε­ρισ­σό­τε­ρη συ­ζή­τη­ση. Για τί­πο­τε δεν γί­νε­ται πε­ρισ­σό­τε­ρη συ­ζή­τη­ση απ’ ό­ση για κα­θέ­να α­πό τα δύ­ο μέ­ρη δεν κα­τα­λα­βαί­νει· και δυ­στυ­χώς τί­πο­τε δεν α­ρέ­σει πε­ρισ­σό­τε­ρο στους αν­θρώ­πους α­πό το να θέ­λουν να ε­ξη­γή­σουν ό,τι δεν μπο­ρούν να ε­ξη­γή­σουν στον ε­αυ­τό τους. Johann Gottfried Herder

Η επιστήμη της γλώσσας, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν υπήρξε ανεπηρέαστη από συγκεκριμένες πολιτικές στοχεύσεις. Πολλές θεωρίες απέβλεπαν στο να δικαιολογήσουν εξουσιαστικού τύπου προκαταλήψεις, προκειμένου να επιβληθούν συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις έναντι άλλων. Αλλά κυρίως, για να δικαιολογηθούν οι καταστροφές εις βάρος των γλωσσών των ελεύθερων κοινοτήτων. Ωστόσο, οι απόψεις κάποιων εξ αυτών συμβάλλουν στο να κάνει ο καθένας τις διαπιστώσεις του.

Οι Johann Gottfried Herder και Leo Weisgeber (με το έργο τους Von den Kräften der deutschen Sprache) εξήραν τον ενεργό ρόλο της μητρικής γλώσσας στη διάπλαση της κοσμοθεωρίας που διαμορφώνει ο καθένας για τον κόσμο. Ο Herder, φιλόσοφος, ποιητής και θεολόγος, υποστήριξε ότι το σύστημα της γλώσσας που μιλάει ένα έθνος διαπλάθει την κοσμοθεωρία των μελών του. Ήταν πρόδρομος πολλών ιδεών πάνω στη γλώσσα και τη γλωσσολογία, όπως το σημαίνον και το σημαινόμενο[1].