Daily Archives: 20 Αυγούστου 2018

Τα πολλά πρόσωπα των λέξεων: το ταξίδι της γλώσσας στο ανθρώπινο πνεύμα (Β΄)

Γλώσσα και λόγος

Η γλώσσα είναι ένα χάρισμα πολύμορφο και ετερόκλητο, φυσικό και κληρονομικό[1], που διακρίνεται στον λόγο, ένα «γλωσσικό σύστημα» για την αποθήκευση λέξεων και εικόνων στο σύνολο των εγκεφάλων μιας γλωσσικής κοινότητας και στην ομιλία, που αποτελεί την συγκεκριμένη «πράξη του ομιλείν» ενός ατόμου. Επομένως, ο λόγος είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο, ενώ η ομιλία προσωπική ενέργεια, σύμφωνα με τη διάκριση του Ferdinand de Saussure. Η γλώσσα είναι μια έμφυτη νοητική/εκφραστική ικανότητα του ανθρώπου, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης. Η χρήση της συνεπάγεται σκέψη, η οποία με τη σειρά της εκφράζεται με την γλώσσα. Είναι η εικόνα της σκέψης. Οι φθόγγοι και οι λέξεις συνθέτουν την υλική μορφή της γλώσσας. Οι σημασίες των φθόγγων και των λέξεων, που δημιουργούνται στον εγκέφαλο, αναπτύσσονται σ’ ένα εννοιολογικό σύνολο, που αποτελεί το περιεχόμενο της γλώσσας. Οι ήχοι εξωτερικεύουν φωνητικά τη μορφή και το περιεχόμενό της και δικαιώνουν την ύπαρξη και των δύο. Οι παραστατικές απεικονίσεις είναι ένα εξελιγμένο ανθρώπινο επινόημα για την εκφραστική δραστηριοποίηση της γλώσσας, μέσω γραφικών συμβόλων, που δεν απευθύνονται στην ακοή, αλλά στην όραση.

Μια αλληλουχία ήχων (προφορικός λόγος) ή μια συμπαράταξη γραφικών συμβόλων (γραπτός λόγος) κάνουν αισθητή την παρουσία της σκέψης. Η γλώσσα και η σκέψη δεν υπάρχουν η μια δίχως την άλλη, είναι αλληλένδετες. Ενώ διαθέτουμε πεπερασμένα μέσα, λέει ο Noam Chomsky, δηλαδή τα γράμματα, μπορούμε να κάνουμε άπειρους συνδυασμούς και να έχουμε στη διάθεσή μας ένα απέραντα δημιουργικό μέσο, καθιστώντας την δυναμική δημιουργική δυνατότητα. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε παρά μόνον γι’ αυτό το οποίο δεν μπορούμε να συλλάβουμε νοητικά, οπότε ξεκινούν τα όρια της γλώσσας του καθενός, σύμφωνα με τον Ludwig Wittgenstein. Οι Edward Sapir και Benjamin Lee Whorf διατύπωσαν την ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα άποψη ότι η γλώσσα που μαθαίνουμε να μιλάμε είναι αυτή που διαμορφώνει την αντίληψή μας για τον κόσμο. Συνέχεια

Αρέσει σε %d bloggers: