«Είναι προτιμότερο να πεθαίνεις ορθός από το να ζήσεις γονατιστός»
Από αριστερά προς δεξιά, τα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής του Ελευθεριακού Μεξικανικού Κόμματος, το 1906: Anselmo L. Figueroa, Praxedis G. Guerrero, Ricardo Flores Magon, Enrique Flores Magon και Librado Rivera
Μετά την κακότυχη επίθεση στην Palomas ο Πραξέντις και ο Ενρίκε Φλόρες Μαγκόν πορεύτηκαν πεζή στο Ελ Πάσο μέσω του Θιουδάδ Γκουζόναν και του Θιουδάδ Χουάρεθ. Από το Ελ Πάσο πήγαν στο Αλμπουρκέρκι του Νέο Μεξικό, όπου ο Πραξέντις έμεινε μέχρι να θεραπευθούν οι πληγές από τα τραύματά του. Καθώς ανάρρωνε, έγραψε άρθρα για το Φιλελεύθερο περιοδικό «Reform, Libertad y Justicia» του Ώστιν Τέξας, υπό τον Antonio de P. Aranjo και τον Tomas Sarabia, αλλά ο Aranjo συνελήφθη από τις αρχές των ΗΠΑ και η έκδοση ανεστάλη.
Όταν θεραπεύτηκε, έφυγε από το Αλμπουρκέρκι και πήγε στο Ντάγκλας της Αριζόνα, ενώ ο Ενρίκε Φλόρες Μαγκόν πήγε στο Σαν Φρανσίσκο. Στο Ντάγκλας ήρθε σε επαφή με τον Jesus M. Rangel και άρχισε να σχεδιάζει μια τρίτη και ευτυχώς, αυτή τη φορά, επιτυχημένη εξέγερση. Μετά το Las Vecas ο Rangel ηγήθηκε μιας οπισθοχώρησης όταν τον Αύγουστο αυτός και μια μικρή ομάδα ανταρτών του PLM έστησαν ενέδρα σε μια φάλαγγα ομοσπονδιακών (federales) στη Σιέρρα ντελ Μπούρο, Coahuila, σκοτώνοντας 20 στρατιώτες.
Το Σεπτέμβριο ο Πραξέντις πήγε στο Ελ Πάσο όπου μπόρεσε να οργανώσει περισσότερες επαναστατικές ομάδες ενώ ο Rangel πήγε στην Οκλαχόμα για να συγκεντρώσει χρήματα για το σκοπό του PLM από Μεξικανούς ανθρακωρύχους.
Στις αρχές του 1909, σαν ειδικός αντιπρόσωπος της Junta, γύρισε τις κεντρικές και νότιες πολιτείες του Μεξικό, ερχόμενος σε επαφή με όσο πιο πολλές ενεργές ομάδες μπορούσε. Την ίδια στιγμή ο Hilario C. Salis και ο Candido Donato Padua οργάνωναν δραστηριότητες για το PLM στις πολιτείες Oaxaca, Padua και Tlaxcala. Και οι δύο ήταν βετεράνοι της εξέγερσης του 1906 και ο Padua, ο οποίος ήταν ο «Στρατιωτικός» διοικητής της περιοχής Vera Cruz για το PLM, είχε καταφέρει να κρατήσει μια ομάδα ενεργή εκείνο τον καιρό. Ο Πραξέντις μπόρεσε να κρατήσει επαφή με αυτούς τους δυο συντρόφους γραπτώς, χρησιμοποιώντας το κωδικό όνομα Nihil.
Γυρνώντας στις ΗΠΑ, στις αρχές του Μαρτίου ταξίδεψε μέσω του Κάνσας του Μιζούρι και το Ιλλινόις μαζεύοντας υποστηρικτές του PLM, από μέλη του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Τον Αύγουστο ήταν ξανά στο Ελ Πάσο, όπου συνεργάστηκε με τον Rangel και την Andrea Villarreal, την αδερφή του Antonio, που ήταν αφοσιωμένοι στην οργανωτική και προπαγανδιστική δουλειά εκεί. Την επόμενη μέρα από την άφιξη του Πραξέντις, όμως, ο Rangel συνελήφθη από τις αρχές των ΗΠΑ για «παραβίαση» των νόμων ουδετερότητας και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 18 μηνών. Μετά απ’ αυτό το πισωγύρισμα ο Πραξέντις πήγε στο νότιο Τέξας, όπου βρήκε δουλειά για κάποιο καιρό σε ένα πριονιστήριο, αφού η νομοθετική μηχανή των ΗΠΑ άρχισε να τον παρενοχλεί.
Η άφιξή του στο Ελ Πάσο συνέπεσε με την έκδοση του πρώτου τεύχους του «Punto Rojo», ενός επαναστατικού περιοδικού που σχεδίαζε μετά την ανάρρωσή του από το Palomas. Όπως τα περισσότερα Φιλελεύθερα περιοδικά στις ΗΠΑ, δέχτηκε την καταστολή από τις αρχές. Το «Punto Rojo» είχε τεράστια σημασία καθώς ήταν ένας από τους λίγους τρόπους που είχαν τα μέλη του PLM να κρατάνε επαφή με το κίνημα. Για το λίγο χρόνο που επιβίωσε το «Punto Rojo» πουλούσε 10.000 φύλλα σε κάθε τεύχος. Είναι άγνωστο πόσα φύλλα εξέδωσε, και δυστυχώς μόνο ορισμένα από τα άρθρα που έγραψε ο Πραξέντις γι’ αυτό το έντυπο, αναπαρήχθησαν σε ένα μικρό τόμο επιλεγμένων έργων που δημοσίευσε η «Grupo cultural Ricardo Flores Magon» στην Πόλη του Μεξικό το 1924 [1].
Σύντομα μετά την εμφάνιση του «Punto Rojo» αναγκάστηκε να φύγει από το Ελ Πάσο και το περιοδικό τότε διηύθυναν ένας αμερικανός σοσιαλιστής, ο William Lowe και δύο μεξικανοί, ο Clemente Garcia και ο Antonio Velaral.
Στις αρχές του 1910 ο Πραξέντις δούλευε στο Χιούστον, Τέξας, έως ότου αναγκάστηκε να μετακινηθεί στο Μπρίτζπορτ όπου δούλεψε σε ανθρακωρυχεία. Συνεισέφερε επίσης άρθρα στην «Evolucion Social», μια φιλελεύθερη εβδομαδιαία εφημερίδα στο Tohay. Στα τέλη Μαΐου οι αρχές έκλεισαν με βίαιο τρόπο την «Punto Rojo» και ένα μήνα αργότερα αναγκάστηκε να φύγει ξανά καθώς η δικτατορία του Ντίαζ τον επικήρυξε για 10.000 δολάρια.
Στις 3 Αυγούστου ο Ricardo Flores Magon, ο Antonio I. Villarreal και ο Librado Rivera απελευθερώθηκαν από τις φυλακές της Φλωρεντίας στην Αριζόνα, όπου εξέτισαν 18μηνη ποινή για τη φερόμενη «παραβίαση» των νόμων ουδετερότητας.
Πήγαν αμέσως στο Λος Άντζελες όπου τους υποδέχτηκαν στο σιδηροδρομικό σταθμό εκατοντάδες υποστηρικτές του PLM. Στα τέλη Αυγούστου ο Πραξέντις έφυγε από το Σαν Αντόνιο, όπου δούλευε στα εργοτάξια των σιδηροδρόμων και ενώθηκε με τον Ricardo Flores Magon στο Λος Άντζελες. Το Σεπτέμβρη η έκδοση της «Regeneracion» επαναλήφθηκε με τον Πραξέντις να είναι μέλος της συντακτικής ομάδας.
Με όλα τα μέλη της Junta τώρα μαζί, (εκτός από τον Juan Sarabia που ήταν φυλακισμένος στο Μεξικό), ετοιμάστηκαν τα σχέδια για μια τρίτη εξέγερση. Ήδη από τον Απρίλιο, η συνάντηση των «στρατιωτικών» ηγετών του PLM είχε αποφασίσει, ότι λόγω της γενικής αναταραχής στη χώρα, ο καιρός για επαναστατική δράση ήταν γόνιμος. Αυτή η άποψη ενδυναμώθηκε όταν το Μάρτιο 1500 ένοπλοι κατάδικοι/εργάτες κατέλαβαν το Vallaladolid του Yucatan για 4 μέρες και τον επόμενο μήνα άλλοι 300 κατέλαβαν το δημαρχείο του Bernardino Contla, Tlaxcala, στο όνομα του PLM και διαλύθηκαν μόνο όταν ένα απόσπασμα των federales κατέφθασε.
Καθώς ετοιμάζονται για την κοινωνική τους επανάσταση, τα μέλη της Junta βρέθηκαν κάπως προ εκπλήξεως όταν έμαθαν ότι ο Francisco O. Madero, ένας υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές που έγιναν τον προηγούμενο Ιούνιο (ο Madero συμμετείχε στο αντιπολιτευόμενο κόμμα και μετά την ήττα του κατηγόρησε τον Ντίαζ για νοθεία των εκλογών) σχεδίαζε μια εξέγερση για τις 20 Νοεμβρίου. Τα σχέδιά τους, όμως, δε θα υλοποιούνταν. Έτσι, ήρθαν σε επαφή με πολλές ομάδες του PLM στο Μεξικό ώστε η εξέγερσή τους να συμπέσει μ’ αυτή του Madero. Φρόντισαν να στείλουν και μια γενική εγκύκλιο στην οποία εξηγούσαν αρκετά καθαρά τον τρόπο με τον οποίο οι ομάδες θα δρούσαν προς τους υποστηρικτές του Madero.
«… Η Junta σας συμβουλεύει να εξεγερθείτε ένοπλα χρησιμοποιώντας το κίνημα του Madero, αλλά να μην ενωθείτε μ’ αυτό… να προσεγγίσετε όλους αυτούς που έχουν καλή πίστη και είναι πρόθυμοι να πολεμήσουν. Προσπαθώντας ταυτόχρονα να αντιμετωπίσετε όλες τις τάσεις των Mαδερικών, έτσι ώστε η Επανάσταση να μπορεί να γίνει για το καλό του Μεξικανικού λαού, αντί για να εγκληματίσουν όσοι φιλοδοξούν να πάρουν την εξουσία…» [2]
Αυτές οι οδηγίες υπογράφηκαν από όλα τα μέλη της Junta.
Οι Μαδεριστές εξεγέρθηκαν την καθορισμένη μέρα αλλά ηττήθηκαν. Το PLM, τώρα, πέρασε στην επίθεση.
Στα τέλη Νοεμβρίου ο Πραξέντις έφυγε από το Λος Άντζελες για το Ελ Πάσο όπου συγκέντρωσε μια ομάδα 22 ανδρών, και τη νύχτα της 19ης Δεκεμβρίου πέρασε τα σύνορα προς την Chihuahua. Το σχέδιό του ήταν να καταλάβει διάφορες μικρές πόλεις στα βόρεια της πολιτείας και μετά να βαδίσει για την ομώνυμη πρωτεύουσα. Στις 22 Δεκεμβρίου οι εξεγερμένοι απαλλοτρίωσαν ένα τρένο που πήγαινε στο Ελ Πάσο, 20 χλμ. νότια του Θιουδάδ Χουάρεζ. Πήραν τη μηχανή και ένα αυτοκίνητο και πήγαν μέχρι το Γκούζμαν ανατινάζοντας γέφυρες και κόβοντας τηλεγραφικά καλώδια πίσω τους. Στο Ελ Σαμπενάλ ενώθηκαν μαζί τους άλλοι 25 αντάρτες. Εκείνη τη μέρα ο Πραξέντις μπόρεσε να στείλει μια αναφορά πίσω στη Junta στο Λος Άντζελες:
«Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε τίποτα νέο. Αλλά σήμερα ο Βορειοδυτικός Σιδηρόδρομος είναι χωρίς γέφυρες. Οι άνθρωποι έρχονται μαζί μας εθελοντικά, Guerrero». [3]
Στο Γκούζμαν οι εξεγερμένοι χωρίστηκαν σε δυο φάλαγγες. Ενω η μία, υπό τον Prisciliano G. Silva βάδισε προς τη Laguna de Santa Maria, η άλλη αποτελούμενη από 32 άνδρες υπό τον Πραξέντις βάδισε προς το Casas Grandes. Η πρόθεσή τους ήταν να καταλάβουν αυτή την πόλη αν και ήταν εγκαταλειμμένη, όταν ανακάλυψαν ότι κρυβόταν ένας στρατώνας με 450 federales. Προσπερνώντας το Casas Grandes επιτέθηκαν στην πόλη Janos στις 29 Δεκεμβρίου. Μετα από μια μακρά και αιματηρή μάχη οι εξεγερμένοι του PLM κατέλαβαν την πόλη, αλλά πριν εξουδετερώσουν το απόσπασμα των federales που στρατοπέδευε εκεί, αυτοί πρόλαβαν να ειδοποιήσουν τη φρουρά του Casas Grandes. Αμέσως μια μονάδα 150 federales μαζί με ένα απόσπασμα αγροτών στάλθηκαν στο Janos. Στη νυχτερινή μάχη, που ακολούθησε την άφιξή τους, ο Πραξέντις τραυματίστηκε θανάσιμα. Πέθανε στην ηλικία των 28.
Το Νοέμβριο του 1932 έγινε εκταφή των λειψάνων του που μεταφέρθηκαν στην πρωτεύουσα της πολιτείας Chihuahua, όπου και ενταφιάστηκαν με μεγαλοπρέπεια. Αυτό δεν έγινε για να τιμηθεί ένας αναρχικός, αλλά μόνο ένας «εθνικός ήρωας» από ένα αποκαλούμενο «επαναστατικό» καθεστώς που τότε, όπως και σήμερα, επιβάλλει στους αναρχικούς τα πιο άγρια βασανιστήρια και τους δολοφονεί.
Κι όμως, τα λόγια του Πραξέντις εξακολουθούν να δίνουν τον τόνο της αλήθειας απέναντι στις σπέκουλες των εξουσιαστών:
«Δεν είμαι απλά ένας πολιτικός εχθρός του Στρατηγού Ντίαζ. Είμαι αναρχικός. Δεν πολεμώ επειδή μισώ την κυβέρνηση, αλλά επειδή αγαπάω μια ελεύθερη ανθρωπότητα… αν σκότωνα τους ανθρώπους, η τυραννία θα στεκόταν ακόμα… είναι αυτή που πολεμάω… Η τυραννία είναι το λογικό αποτέλεσμα μιας κοινωνικής αρρώστιας, της οποίας η παρούσα θεραπεία είναι η Επανάσταση», (Praxedis Guerrero).
Μετάφραση-Απόδοση: Αναρχικός Πυρήνας ΞΑΝΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ
1. Praxedis G. Guerrero, Articulos lirerarios y de combate; pensamientos cron cas revolucioarias etc., Mexico D.F. 1924.
2. Circular dated November 16th 1910 q uoted ilZ 1).11. rle Santillan, Ricardo Flores Magorn. el apostal de la Revolucion social Alexicana. Mexico D.F. 1925.
3. Regeneracion, December 31st 1910. Morenci.
Anarchy press gr 