Το Γυμνό Σώμα από την Αρχαιότητα ως τους σύγχρονους πολιτισμούς (Μέρος Δ΄)

Ολόκληρος ο άνθρωπος από την κορυφή μέχρι τα νύχια παραμένει έτσι, όπως ήταν, βουτηγμένος σε μια πλημμύρα κακίας, έτσι ώστε κανένα τμήμα να μην μένει αναμάρτητο και έτσι τα πάντα που πηγάζουν από αυτόν να θεωρούνται ως αμαρτία. Ιωαννης Καλβίνος, Μεταρρυθμιστής του 16ου αιώνα)

Η αδυναμία μας δεν έγκειται στα έργα μας, αλλά στη φύση μας. Η προσωπικότητά μας, η φύσή μας, καθώς και ολόκληρη η ύπαρξή μας έχουν διαφθαρεί εξαιτίας του προπατορικού αμαρτήματος του Αδάμ. (Μαρτίνος Λούθηρος, Μεταρρυθμιστής του 16ου αιώνα).

Η Πουριτανική Ηθική, η Βικτωριανή Εποχή και η Ντροπή για το Σώμα

Ο Καλβίνος, ένας Γάλλος, ο οποίος εξοργίστηκε από τον πλούτο, τον στόμφο και την ελευθεριότητα των ηθών της ηγεμονευούσης Καθολικής Εκκλησίας, έγινε ηγέτης του κινήματος της Μεταρρύθμισης. Αναγκάστηκε να φύγει από τη χώρα του, όμως έλαβε αναγνώριση στην Ελβετία ως ιδρυτής του προτεσταντικού Πρεσβυτεριανιασμού. Απέκτησε φήμη ως ιδρυτής της «πουριτανικής ηθικής».

Ο Μαρτίνος Λούθηρος, ένας Γερμανός μοναχός, ήταν ο «πατέρας της Μεταρρύθμισης». Το 1517 αποσπάστηκε από την παπική εξουσία για να σχηματίσει την Προτεσταντική Λουθηρανική Εκκλησία, επαναστατώντας ενάντια σε αυτό που θεωρούσε ως χαλάρωση των ηθών και υπερβολές της Καθολικής Εκκλησίας και της αριστοκρατίας της. Ο Λούθηρος έφερε μια φονταμενταλιστική, απέριττη θρησκεία σε μια έτοιμη και πρόθυμη μεσαία τάξη.

Το Γυμνό Σώμα από την Αρχαιότητα ως τους σύγχρονους πολιτισμούς (Μέρος Γ΄)

Το γυμνό στην Ανατολή

Μέχρι τον εικοστό αιώνα, η ιαπωνική έννοια της σεμνότητας διέφερε έντονα από εκείνη της Ευρώπης ή της Αμερικής. Το κοινόχρηστο μπάνιο όπου όλοι μπαίνουν γυμνοί, για παράδειγμα, ήταν ένα βασικό γεγονός της καθημερινής ζωής μέχρι αρκετά πρόσφατα και εξακολουθεί να υπάρχει στις αγροτικές περιοχές, που είναι απομακρυσμένες από τις δυτικότροπες μεγάλες πόλεις της Ιαπωνίας. Παρ’ όλα αυτά, ο Bernard Rudofsky στο βιβλίο του Είναι τα ρούχα μοντέρνα; επισημαίνει ότι το γυμνό δεν ήταν αποδεκτό θέμα για τους παραδοσιακούς Ιάπωνες καλλιτέχνες». Ακόμα και οι εραστές ξαπλωμένοι σε κρεβάτια κάτω από στρώσεις παπλωμάτων -ένα αγαπημένο θέμα στην Ιαπωνική Τέχνη- είναι πάντα ντυμένοι, όχι επειδή οι καλλιτέχνες ήταν σεμνότυφοι, αλλά επειδή οι Ιάπωνες φαίνεται να αρέσκονται στο να κάνουν έρωτα μπλεγμένοι στα ενδύματα του άλλου… [Αυτή η μη-χριστιανική κουλτούρα] όχι μόνο υπερπηδούσε το προπατορικό αμάρτημα, αλλά ποτέ δεν ένιωσε την ανάγκη να το υιοθετήσει».[1]

Ωστόσο, οι Ιάπωνες απείχαν πολύ από το να είναι σεμνότυφοι! Η στάση τους πως ό,τι είναι φυσικό είναι ηθικό αποκαλύπτεται στα «νυφικά βιβλία», που δημοσιεύονταν για εκατοντάδες χρόνια στην Ιαπωνία ως μέσο για την πρακτική εκπαίδευση στο σεξ για τις νεαρές γυναίκες. Μέσα από περιγραφικά κείμενα και ρεαλιστικές εικόνες, αυτό το είδος του βιβλίου προετοίμαζε την παρθένα γιαπωνέζα γυναίκα για τη σεξουαλική συμπεριφορά που θα μπορούσε ή θα έπρεπε να λάβει χώρα μετά το γάμο της. Τα έμπειρα ζευγάρια ήταν επίσης εφοδιασμένα με «μαξιλαρο-βιβλία», που φυλάσσονταν κοντά στο κρεβάτι. Αυτά περιελάμβαναν ερωτικές διεγερτικές εικόνες για την ενίσχυση της συζυγικής απόλαυσης.

Το Γυμνό Σώμα από την Αρχαιότητα ως τους σύγχρονους πολιτισμούς (Μέρος Β΄)

Το Γυμνό Στην Αρχαία Ελλάδα

Αιώνες αργότερα, το πάθος του Φαραώ Akhen-Aton για την ολιστική ζωή ασκείται με ενθουσιασμό από τους αρχαίους Έλληνες. Αν και πολλοί πολιτισμοί έχουν αναγνωρίσει τη συμβολή των αρχαίων Ελλήνων στην νομοθεσία, την πολιτική, τη λογοτεχνία, την τέχνη και τη φιλοσοφία, δεν έχουν διασωθεί πολλά στοιχεία που να εξηγούν αν η επιλογή της γύμνιας των αρχαίων ελλήνων ήταν για πρακτικούς λόγους ή για λόγους ενδεδειγμένης εμφάνισης. Το ένδυμα τόσο της ανώτερης όσο και της κατώτερης τάξης στην ελληνική κοινωνία ήταν, σύμφωνα με τη χαρακτηριστική απλότητα και την ευθύτητά της ελληνικής φιλοσοφίας, ένα πτυχωτό ένδυμα που θα μπορούσε να αφαιρεθεί μέσα σε ένα δευτερόλεπτο. Ακόμη και τα πιο φανταχτερά φορέματα σχεδιασμένα και για τα δύο φύλα, με κοσμήματα ή μεταλλικά κλιπ στον ώμο, έγιναν από ένα ενιαίο κομμάτι όμορφου πτυχωτού υφάσματος.

«Όταν ένας Έλληνας ήθελε να χορέψει ή να εργαστεί, απλά γλιστρούσε έξω από τα ρούχα του και συνέχιζε. Ήταν το φυσικό πράγμα που έπρεπε να κάνει, και κανείς δεν ήταν δυσαρεστημένος από… την όψη ενός γυμνού ανθρώπου που χόρευε ή εργαζόταν. Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει πολλά αγγεία να απεικονίζουν εντελώς γυμνούς καλλιτέχνες σε φεστιβάλ και εργάτες στα χωράφια», γράφει ο Anthony J. Papalas στο άρθρο του Ελληνική στάση απέναντι στο γυμνό.[1]

Το Γυμνό Σώμα από την Αρχαιότητα ως τους σύγχρονους πολιτισμούς (Μέρος Α΄)

«Αν κάτι είναι ιερό,
τότε το ανθρώπινο σώμα είναι ιερό»,
Wait Whitman, I Sing The Body Electric

Η Γύμνια της Πρωτόγονης Ζωής

Πολλοί από εμάς μπορεί να αγνοούμε ότι η γύμνια είναι μια φυσιολογική κατάσταση που επικρατούσε κατά το μεγαλύτερο μέρος της ύπαρξης του ανθρώπινου είδους. Ο,τιδήποτε, από την πλήρη γύμνια ως ένα απλό κάλυμμα του σώματος, ήταν ένα στοιχείο του τρόπου ζωής από τα προϊστορικά χρόνια, ως τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό και ακόμη πιο μετά μέχρι και μία περίοδο του Μεσαίωνα.

Ακόμη και σήμερα, σε διάφορες απομακρυσμένες περιοχές με θερμότερα κλίματα, οι γυμνές κοινωνίες εξακολουθούν να υπάρχουν με την μορφή πρωτόγονων φυλών των οποίων τα μέλη δεν φορούν ρούχα. Αυτές οι κοινωνίες τονίζουν, μεταξύ άλλων, πόσο δραστικά άλλαξε η στάση μας προς το γυμνό και την κοινωνική οργάνωση σε όλη την ανθρώπινη ιστορία. Δυστυχώς, οι πουριτανικοί νόμοι του σύγχρονου πολιτισμού της ευπρέπειας έχουν κατηγοριοποιήσει τους γυμνούς πολιτισμούς της τροπικής ζώνης ως προσβλητικούς και κατώτερους. Ιεραπόστολοι, έποικοι και έμποροι εξανάγκασαν, με επιτυχή τρόπο, σε συμμόρφωση με το δυτικό κώδικα ντυσίματος, όπου συναντούσαν πρωτόγονους πολιτισμούς. Λόγω αυτής της επιμελούς πρακτικής εξαναγκασμού, είμαστε τώρα σε θέση να ταξιδέψουμε σε όλο τον κόσμο σε εξωτικά νησιά, να συμμετάσχουμε σε αφρικανικά σαφάρι και να εξερευνήσουμε τις ζούγκλες της Νότιας Αμερικής, χωρίς να χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε με «αμηχανία» την εικόνα των γυμνών φυλών.