Μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες του ελλαδικού χώρου είναι η ΛΑΡΚΟ, η οποία δραστηριοποιείται στην εξόρυξη σιδηρονικελίου. Οι βασικές της εγκαταστάσεις βρίσκονται στην Λάρυμνα Φθιώτιδας όπου γίνεται η επεξεργασία του μεταλλεύματος ενώ οι εξορύξεις πραγματοποιούνται σε Κεντρική Εύβοια, Βοιωτία και Καστοριά. Το σιδηρονικέλιο αποτελεί το βασικό στοιχείο για την παραγωγή ανοξείδωτων σκευών και η ΛΑΡΚΟ αποτελεί βασική προμηθεύτρια πολυεθνικών κολοσσών.
Από την ετήσια (2006) οικονομική αναφορά της εταιρείας παρατηρείται ότι η ετήσια παραγωγή της κυμαίνεται στους 18.000 τόνους σιδηρονικέλιο και διατηρεί 40% μερίδιο παραγωγής πανευρωπαϊκά κατατάσσοντάς την στις πέντε μεγαλύτερες παγκοσμίως. Οι εξαγωγές της αποτελούν το 2,1% των συνολικών εγχώριων εξαγωγών και είναι η μεγαλύτερη μεταλλουργική εταιρεία από άποψη εγκαταστάσεων (πλην Ρωσίας) στην Ευρώπη. Επίσης η μετοχική της σύνθεση κατανέμεται ως εξής: Εθνική Τράπεζα 36%, ΔΕΗ 28% και Υπουργείο Οικονομικών 36%, συνεπώς μιλάμε για μια ουσιαστικά κρατική εταιρεία.
Με την παράθεση των οικονομικών και παραγωγικών στοιχείων γίνεται αντιληπτό ότι η ΛΑΡΚΟ αποτελεί έναν από τους βασικότερους βραχίονες του κρατικού οικονομικού σχεδιασμού. Αυτή της η δυναμική ισοδυναμεί με το να συμπεριφέρεται ως «κράτος εν κράτει» στις περιοχές όπου έχει τα μεταλλεία της.
Η ΛΑΡΚΟ, όντας προβληματική εταιρεία του ομίλου Μποδοσάκη, περιήλθε στο Δημόσιο στα μέσα του ‘80, με το κραυγαλέο νόμο περί προβληματικών εταιρειών. Ας θυμηθούμε, όμως, τι έγραφε η Ε.Ο. 17Ν στις 22/02/1988 μετά την εκτέλεση του Αθανασιάδη-Μποδοσάκη: «Ένας απ’ τους σημαντικότερους καπιταλιστικούς ομίλους (…) είναι ο όμιλος Μποδοσάκη-Αθανασιάδη. Σήμερα διευθύνεται απ’ τον ανεψιό, και κύριο κληρονόμο του Μποδοσάκη, βασικό μέτοχο του ομίλου, Αλέξανδρο Αθανασιάδη-Μποδοσάκη. Ο κύριος αυτός, αφού συγκέντρωσε τεράστιο πλούτο για λογαριασμό του ομίλου, με τη σκληρή κι απάνθρωπη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης στα κάτεργά του στα Μαντεμοχώρια της Λάρκο, όπως και στα μπαρουτάδικα της Πυρκάλ, (…) οδήγησε τόσο την Πυρκάλ, όσο και τη Λάρκο στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, με δεκάδες δις χρέη (…) Στα Μαντεμοχώρια οι μεταλλωρύχοι υποχρεώνονταν να κατεβαίνουν στις υπόγειες στοές και να βγάζουν το μετάλλευμα, χωρίς κανένα μέτρο προφύλαξης της υγείας τους με αποτέλεσμα να αναπνέουν τη σκόνη του μεταλλεύματος. Αυτή έμπαινε στα πνευμόνια τους και τα ‘καιγε σιγά-σιγά. Έτσι έπαθαν πνευμονοκονίαση, έγιναν χαλικωμένοι. Εκατοντάδες μεταλλωρύχοι έπαθαν πνευμονοκονίαση. Απ’ αυτούς οι μισοί πέθαναν στα 5 πρώτα χρόνια σε ηλικία 30-45 χρόνων. Οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν στον αργό θάνατο με συντάξεις πείνας, όντας ανάπηροι αφού ανάπνεαν με δυσκολία. Μόνο σε 2 χωριά στη δεκαετία του ’70, πέθαναν από την πνευμονοκονίαση 110 μεταλλωρύχοι. (Μιλάμε για τη δεκαετία του ’70, γιατί τα πάρα πάνω στοιχεία προκύψανε από έρευνες γιατρών που έγιναν τότε ενώ δεν έχουμε στοιχεία για θανάτους που θα υπήρξαν ασφαλώς και μετά). Στα κάτεργα της ΛΑΡΚΟ, τη δεκαετία του ’70 σκοτώθηκαν 15 εργάτες και σακατεύτηκαν άλλοι 1.000».
Από τότε «όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλο τα ίδια μένουν»…
Εκτός από τα παραπάνω, σήμερα, η ΛΑΡΚΟ διαπράττει δυο μορφών ρυπάνσεις: η μία πραγματοποιείται στις περιοχές εξόρυξης και η δεύτερη στη θαλάσσια περιοχή του βόρειου ευβοϊκού, όπου η εταιρεία εναποθέτει τη λεγόμενη «σκουριά». Τελευταία, η ΛΑΡΚΟ ζητά από το Δημόσιο να της παραχωρηθούν για εκμετάλλευση 4.000 στρέμματα στην Κεντρική Εύβοια, εκ των οποίων τα 1.800 στρέμματα αποτελούν σπάνιο είδος δάσους κεφαλληνιακής ελάτης. Οι κάτοικοι των γύρω περιοχών αντέδρασαν έντονα από τη πρώτη στιγμή μη υποκύπτοντας και στις οικονομικές παροχές που έταζε στα καφενεία των χωριών η περιφερόμενη κουστωδία των διευθυντάδων.
Φυσικά παντού υπάρχουν και οι «δωσίλογοι», όπως μέλη του δημοτικού συμβουλίου Μεσσαπίας, οι οποίοι δεν δέχθηκαν να εκδοθεί αρνητική απόφαση για τη ΛΑΡΚΟ. Στις αρχές του Οκτώβρη (Σημ: του 2007), σε συνεδρίαση νομαρχιακού συμβουλίου Ευβοίας, η έντονη παρουσία κατοίκων, οικολόγων κ.ά. υποχρέωσε τους παριστάμενους να γνωμοδοτήσουν αρνητικά στα σχέδια της εταιρίας. Στη συγκεκριμένη συνεδρίαση, διευθυντικό στέλεχος της ΛΑΡΚΟ, μιλώντας με ωμό και εξουσιαστικό τρόπο, είπε: «αποφασίστε εάν θέλετε ανάπτυξη και εργασία, γιατί εάν το κόστος παραγωγής είναι μεγάλο θα υπάρξουν αναγκαστικά απολύσεις και στην εσχάτη περίπτωση ενδέχεται να αποχωρήσουμε από το νομό». Ήταν η στιγμή που ένα μεγαλόστομο και οργίλο ΤΣΑΚΙΣΤΕΙΤΕ ΚΑΙ ΦΥΓΕΤΕ ακούστηκε στην αίθουσα. Άλλωστε και παλαιότερα στελέχη της εταιρείας διακήρυτταν ότι έχουν τη δύναμη να μετακινήσουν ολόκληρα χωριά. Ας το επιδιώξουν… Πάντως τη τελική απόφαση θα τη πάρει το έντιμο(!) ΥΠΕΧΩΔΕ.
Οι μέχρι σήμερα καταστροφές από την εξόρυξη σιδηρονικελίου είναι οι εξής: κόψιμο χιλιάδων δέντρων, αποψίλωση δασών, τεράστιες ποσότητες από μπάζα που καλύπτουν ολόκληρες πλαγιές, καταστροφή υδροφόρου ορίζοντα, διάνοιξη δρόμων για τα βαρέα οχήματα.
Αλλά όπως είπαμε αυτή είναι μόνο η μια πλευρά του κακού, η άλλη είναι στη ρύπανση του βόρειου ευβοϊκού από τη σκουριά (σκωρία) που είναι υπόλειμμα της επεξεργασίας του μεταλλεύματος. Σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ η σκουριά περιλαμβάνει βαρέα μέταλλα όπως νικέλιο, χρώμιο, κάδμιο και υδράργυρο. Υπολογίζεται ότι από τα 2 εκατ. τόνους σκουριάς που παράγεται κάθε χρόνο, το 1 εκατ. τουλάχιστον ρίχνεται στο βόρειο ευβοϊκό, ενώ το υπόλοιπο πωλείται σε τσιμεντοβιομηχανίες ή ως υλικό αμμοβολής. Η ρίψη γίνεται μέσω δυο φορτηγίδων-πλοίων που αποπλέουν από τη Λάρυμνα, με καθ’ όλα νόμιμο τρόπο αφού το κράτος χορηγεί διαρκώς άδειες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 1998 η εκάστοτε κυβέρνηση υπόσχεται ότι η ρίψη αποβλήτων θα τερματιστεί το 2000, 2001, 2004, 2007… Όπως έχει καταγραφεί και σε σχετικές επιστημονικές μελέτες, η απόρριψη της σκουριάς έχει προκαλέσει σημαντικά προβλήματα στο θαλάσσιο περιβάλλον και στους οργανισμούς που ζουν στην περιοχή. Από διάφορες μετρήσεις κι αναλύσεις που έχουν γίνει στα αλιεύματα της περιοχής προκύπτει ότι η περιεκτικότητά τους σε τοξικά βαρέα μέταλλα είναι τόσο υψηλή, που η μακρόχρονη κατανάλωσή τους ενέχει κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Κατά τ’ άλλα οι ψαρέμποροι διαφημίζουν μεγαλοφώνως τη νόστιμη πραμάτεια τους, τα «ψάρια ευβοϊκού»…
Πρόσφατα, η ΛΑΡΚΟ ζήτησε και πήρε έκταση δίπλα από το εργοστάσιό της για να αποθέτει και εκεί τα υπολείμματα της βιομηχανικής της παραγωγής. Η έκταση αυτή βρίσκεται διπλά σε αρχαιολογικό χώρο και σε «καταφύγιο άγριας ζωής». Η ακραία και προκλητική στάση της εταιρείας προκάλεσε την «αντίδραση» του επίτροπου για το περιβάλλον στην Ε.Ε. Στ. Δήμα, ο οποίος, μέσω του θεσμικού ρόλου που κατέχει, προωθεί, συνολικότερα, μια ωραιοποιημένη και προσχηματική έξωθεν καλή μαρτυρία για την περιβαλλοντική πολιτική της Ε.Ε., αλλά κυρίως αποσκοπεί στην αποσυμπίεση της κοινωνικής δυσαρέσκειας και οργής με διάφορες «παρεμβάσεις».
Μέσα σε όλη αυτή τη ρυπογόνο κατάσταση, είναι αναμενόμενη και η οσμή των «σκανδάλων» που ευδοκιμούν σε κάθε δημόσια επιχείρηση. Με την ανοχή των διορισμένων κομματικών συμβούλων, η διευθυντική ελίτ προπωλούσε σε εξευτελιστικές τιμές το νικέλιο παρουσιάζοντας απώλειες εσόδων μέχρι και 60%. Την ίδια στιγμή οι μηνιαίες τους αποδοχές κυμαίνονται από 5.000 έως 10.000 ευρώ, ενώ στο Δ.Σ. της εταιρείας συναντάμε δήμαρχο της κεντρικής Εύβοιας που με ελαφριά καρδιά, αλλά βαριά τσέπη, τάχθηκε υπέρ της επέκτασης της ΛΑΡΚΟ και αποτέλεσε τη μοναδική παραφωνία από το σύνολο των αντιδράσεων.
Αλλά, από ότι φαίνεται ένα μεγάλο κομμάτι του τοπικού πληθυσμού παρουσιάζεται ωριμότερο ώστε να μην υποκύψει στις επιδιώξεις των κυρίαρχων, κατανοώντας μάλλον καλύτερα, ότι επιτέλους τα «παθήματα έγιναν μαθήματα» και ότι δεν πρέπει να δίνουν εμπιστοσύνη στα λόγια κανενός εκφραστή της κρατικής —πολιτικής ή οικονομικής— εξουσίας.
Αναρχικός Πυρήνας Χαλκίδας
Anarchy press gr 