Ο νιτσεϊκός Υπεράνθρωπος: μια αναρχική προσέγγιση (Μέρος 2ο )

Έτσι, στο δεύτερο μέρος, επιλέγει να βαδίσει ψηλά, στο βουνό. Από εκεί μπορεί να κρατήσει τις αποστάσεις του. Δεν επιλέγει να χτίσει ένα σπίτι ή να φτιάξει έστω μια καλύβα. Απαρνείται τον πολιτισμό. Κατοικία του πλέον γίνεται μία σπηλιά. Οι μόνοι που μπορούν να τον καταλάβουν δεν είναι πια οι άνθρωποι· είναι τα ζώα, που το καθένα φέρει το βάρος του συμβολισμού του. Αναμετριέται με τη δύναμή του. Όχι τη δύναμη του παντοδύναμου ανθρώπου, αλλά εκείνου που η μοναξιά του και η απομόνωση στην οποία τον καταδικάζει το εξουσιαστικό κατασκεύασμα της κοινωνίας, τον αναγκάζει να ξεπεράσει τις δυνάμεις του, για να συμπληρώσει το κενό που άφησε μέσα του η έλλειψη της κοινότητας. Είναι αναγκασμένος να ζήσει με τον εαυτό του· γι’ αυτό οφείλει να ξεπεράσει αυτό που ήταν και να γίνει ο καινούργιος άνθρωπος. Να καθαρθεί από τα ίχνη του πολιτισμού και να επιστρέψει στην αγριότητα. Όχι ως ο εκλεκτός, ο πεφωτισμένος, που μέλλεται πια να κυριαρχήσει στο σύμπαν. Το αντίθετο· να κλειστεί γερά στον εαυτό του, για να σώσει τον σπόρο της αλήθειας, που οι σύγχρονοί του δεν ήταν σε θέση να καταλάβουν. Γι’ αυτό θα πει ότι «αν δεν γίνουμε εμείς οι υπεράνθρωποι, ας γίνουμε έστω οι γονείς και οι παππούδες του Υπερανθρώπου». Ο Υπεράνθρωπος αυτός δεν είναι βλαστάρι ευγονικής, δεν επιβάλλει καμία άποψη, δε θέλει να σπείρει καμία εκλεκτή γενιά. Θέλει να καταφέρει να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του ενάντια στη λαίλαπα του υπερτεχνολογικού πολιτισμού, που τελικά ήρθε, όχι πολύ μετά την εποχή του Νίτσε.

Ο νιτσεϊκός Υπεράνθρωπος: μια αναρχική προσέγγιση (Μέρος 1ο )

«Κανένας άλλος γερμανός συγγραφέας αντίστοιχου βεληνεκούς δεν έχει υπάρξει τόσο ακραία επικριτικός απέναντι στον γερμανικό εθνικισμός όσο ο Nietzsche». Walter Kaufmann, «On the Genealogy of Morals/Ecce Homo»

Θεωρούμε πως είναι δυνατόν κάθε ζήτημα να μπορεί να παρουσιαστεί, να αναλυθεί, αλλά και να του ασκηθεί κριτική από αναρχική σκοπιά, στο βαθμό βέβαια που γίνεται αυτό εφικτό. Ακόμη καλύτερα, θα μπορούσαμε να πούμε πως κάτι τέτοιο οφείλει να είναι ζητούμενο των αναρχικών ομάδων, αλλά και των συνεργασιών που αναπτύσσονται ανάμεσα τους. Οποιοδήποτε ζήτημα λοιπόν, ιδωμένο από αναρχική σκοπιά, αποτελεί εν δυνάμει και μια ειλικρινή προσπάθεια για τον εμπλουτισμό και την διεύρυνση της αναρχικής θεώρησης. Απ’ την πλευρά μας, θεωρούμε κάθε τέτοια προσπάθεια κεφαλαιώδους σημασίας για το ξεκαθάρισμα και το προχώρημα των αναρχικών απόψεων. Γιατί όμως, θα ρωτούσε ίσως κάποιος, είναι τόσο σημαντικός ο εμπλουτισμός των αναρχικών απόψεων; Υπάρχουν έτοιμα κομμουνιστικά ιδεολογήματα, ιδιαίτερα δημοφιλή στους «αντιεξουσιαστικούς» κύκλους εδώ και χρόνια, που μιλάνε για τάξεις, ταξικούς αγώνες, άμεση δημοκρατία, πολιτικές πλατφόρμες, ληστείες, ακόμη και απαγωγές. Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο η προσπάθεια για το ξεκαθάρισμα των αναρχικών απόψεων απ’ τις πολιτικές αποκτά επιπλέον σημασία· κάθε προσθήκη στην αναρχική θεώρηση, ιδιαίτερα στις μέρες μας, γίνεται ουσιαστική συμβολή στην πληρότητα του αναρχικού λόγου.

Σε αυτή την λογική, θεωρήσαμε σημαντικό να ασχοληθούμε με ένα ιστορικό πρόσωπο αμφιλεγόμενο αλλά και παρεξηγημένο. Επηρέασε άθελά του αναρχικούς, ατομικιστές, φασίστες και εθνικοσοσιαλιστές. Ο Φρίντριχ Νίτσε υπήρξε μια ιδιαίτερη και πολυσύνθετη προσωπικότητα, με έργο ουσιαστικά ανίκανο –ευτυχώς δηλαδή– να ταξινομηθεί σε κάποιο απ’ τα σύγχρονα του, αλλά και προγενέστερα φιλοσοφικά ρεύματα. Οι απόψεις ακαδημαϊκών, που τον κατατάσσουν στον Γερμανικό Ιδεαλισμό, θεωρούμε πως είναι πέρα για πέρα αστήριχτες. Υπήρξε μαθητής του Σοπενχάουερ, αλλά, όπως και ο Βιτγκενστάιν, χάραξε τον δικό του προσωπικό δρόμο, τόσο στην αναζήτηση του πνεύματος, όσο και στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του. Πολλά απ’ τα κείμενά του παρουσιάζονται απλά μες την συνθετότητά τους, ενώ άλλα είναι απείρως δυσνόητα μες την απλότητα τους. Για τον λόγο ίσως αυτό, μέρος του έργου του παρουσιάζεται πολλές φορές ως βάση για να στηριχθούν εκ διαμέτρου αντίθετες μεταξύ τους ιδεολογίες.

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΝ ΑΝΙΣΤΟΡΗΤΟΝ ΚΑΙ Η ΕΧΘΡΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Το κείμενο που ακολουθεί προσπαθεί να τοποθετηθεί σε ζητήματα που, έτσι κι αλλιώς, έχουν αναφερθεί από πολλούς πολέμιους της ελευθερίας και της αναρχίας.

Αν ασχολούμαστε, όσο πιο συνοπτικά μας επιτρέπει ο διαθέσιμος χώρος μιας εφημερίδας, είναι γιατί οι απαξιωτικές, προς την κοινωνία και την κοινωνική δράση, απόψεις κυκλοφορούν μέσα σε ομαδοποιήσεις και παρέες που έχουν αναδειχθεί μέσα από την ζωντάνια των συγκρούσεων ενάντια στο κράτος και τις επιλογές του.

 Οι απόψεις αυτές, ντυμένες με έναν «επαναστατικό τσαμπουκά», στην πραγματικότητα διαπνέονται από έναν ακραίο αριστερό εξουσιαστικό λόγο. «Τίποτα το σημαντικό ως εδώ», θα μπορούσε να ειπωθεί και θα συμφωνήσουμε.