Η ώρα της προσαρμογής

«Το Τείχος του Βερολίνου δεν έπεσε μόνο στο Βερολίνο. Έπεσε σε Ανατολή και Δύση, Βορρά και Νότο, έπληξε χώρες όσο και εταιρείες και τις έπληξε την ίδια περίπου στιγμή. Σταθήκαμε στο Τείχος του Βερολίνου στην Ανατολή επειδή το γεγονός υπήρξε δραματικό και εντυπωσιακό: ένα τσιμεντένιο τείχος να καταρρέει στις βραδυνές ειδήσεις. Αλλά στην πραγματικότητα, παρόμοια, λιγότερο απτά τείχη, γκρεμίστηκαν σ’ όλο τον κόσμο. Κι ακριβώς αυτή η πτώση των τειχών σ’ όλο τον κόσμο έκανε εφικτή την εποχή της παγκοσμιοποίησης και την ενοποίησης.

[…] Αλλά ενώ το κράτος έχει πλέον μεγαλύτερη σημασία, και όχι μικρότερη, η αλλαγή έχει σχέση με αυτό που εννοούμε όταν λέμε κράτος. Την περίοδο του Ψυχρού πολέμου το σημαντικότερο ήταν το μέγεθος του κράτους. Χρειαζόσουν ένα μεγάλο κράτος για να πολεμάς τους κομμουνιστές, να διατηρείς τα τείχη γύρω από την χώρα σου και να στηρίζεις ένα γενναιόδωρο κράτος κοινωνικής πρόνοιας ώστε να εξαγοράζεις τους εργάτες σου για να μην γίνουν κομμουνιστές. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης το σημαντικότερο είναι η ποιότητα του κράτους. Χρειάζεσαι ένα μικρότερο κράτος, επειδή θέλεις να καταμερίζει το κεφάλαιο η ελεύθερη αγορά και όχι η αργοκίνητη διογκωμένη κυβέρνηση, αλλά χρειάζεσαι και ένα καλύτερο, ένα εξυπνότερο, ένα ταχύτερο κράτος, με γραφειοκράτες που μπορούν να διευθύνουν μια ελεύθερη αγορά χωρίς να την καταπνίγουν ή να τους ξεφεύγει από τον έλεγχο. Το μυστικό για τις σημερινές κυβερνήσεις είναι ν’ ανεβάσουν την ποιότητα και ταυτόχρονα να περιορίσουν το μέγεθος των κρατών τους». (Τόμας Λ. Φρίντμαν, το Lexus και η Ελιά)

Εδώ και περίπου δυόμισι χρόνια βομβαρδιζόμαστε από μια «πληροφόρηση» που «αναπτύσσεται» ή «ανανεώνεται», βασισμένη σε καμία δεκαριά περίπου λέξεις και περίπου άλλες τόσες που παλαιότερα θα απευθύνονταν αποκλειστικά σε όσους είχαν περισσότερη ή λιγότερη τριβή στους οικονομικούς όρους. Η επαναλαμβανόμενη χρήση αυτών των όρων φάνηκε λίγο-λίγο να διεκδικεί την εξασφάλιση της απουσίας οποιασδήποτε αμφισβήτησης της έννοιας τους.

Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη

Η νέα τριμερής

Ο σχηματισμός της τριμερούς διαχείρισης των κρατικών υποθέσεων με τον δοτό πρωθυπουργό Παπαδήμο δεν ήταν κάποιο εφτασφράγιστο μυστικό. Ήταν αναμενόμενος και αρκετά δουλεμένος από τους μηχανισμούς προώθησης των εξουσιαστικών σχεδίων. Τα παπανδρεϊκά πυροτεχνήματα για δημοψηφίσματα και η «απαίτηση» εκλογών από την αντιπολίτευση αποτελούσαν το μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού, αλλά και την έκφραση αντιθέσεων και διαφοροποιήσεων, που υπάρχουν ανάμεσα στα διάφορα εξουσιαστικά μπλοκ. Φυσικά και δεν αντιπαραθέτουμε στο διορισμό ενός δοτού την ανάδειξη ενός εκλεγμένου. Η αναφορά στο χαρακτηριστικό του δοτού αναδεικνύει την πραγματικότητα που υπάρχει πίσω από τα επιφαινόμενα.

Είναι φανερό πως ιδιαίτερα τα τελευταία δύο ολόκληρα χρόνια και σε σχέση με το πολιτικοοικονομικό πεδίο όλα κινούνται βάσει σχεδίου και όπου υπάρχουν κενά, αυτά συμπληρώνονται. Ο σχεδιασμός, τον οποίο αναμφισβήτητα γνωρίζουν, υπηρετούν και προωθούν οι πολιτικοί, έχει τα επί μέρους στάδιά του. Η μία πλευρά αυτών των σταδίων αφορά την τμηματική επιβολή των μέτρων που καθορίζει το ευρωπαϊκό, κατ’ αρχήν, πλέγμα κυριαρχίας.