Θηλασμός: Από το φυσικό και αυτονόητο στο τεχνητό και …α-νόητο

«Η μεγαλύτερη επένδυση που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να βάλει ένα στήθος με γάλα στο στόμα ενός μωρού». Μπέρναρντ Σω

Κατά καιρούς στα «social media» αναπτύσσεται μια έντονη αντιπαράθεση για το κατά πόσο είναι πρέπον κάποια γυναίκα να θηλάζει σε δημόσιο χώρο. Μία διαπίστωση που ευκόλως μπορεί να υπάρξει είναι ότι σημαντικό κομμάτι ανθρώπων θεωρεί τον θηλασμό σε δημόσιο χώρο όνειδος και πρόκληση. Εν πολλοίς, είναι ερμηνεύσιμο το ότι ο άνθρωπος, ζώντας αποκλειστικά σε ένα τεχνολογικό και αστικό περιβάλλον, θεωρεί ξένο ή κατάλοιπο μιας άλλης φυσικής κατάστασης και εποχής τον θηλασμό.

Το πρόβλημα δεν τοποθετείται μονάχα σε μια δημόσια χρήση του θηλασμού, αλλά γενικότερα σε μια έντονη διαφοροποίηση, που λαμβάνει χώρα στην βιομηχανική/μεταβιομηχανική εποχή και καταλαμβάνει χώρο σε όλο το φάσμα της υγείας και ιατρικής. Δηλαδή, δεν υπάρχει απλά ζήτημα στο δημόσιο θηλασμό, αλλά γενικότερα στο θηλασμό. Οφείλουμε, όμως, να τονίσουμε ότι και η χρήση του «δημόσιου» δεν σημαίνει αυτόματα και «ελεύθερο» ή ότι αποτελεί μια κατάκτηση, αφού και αυτό εντάσσεται μέσα σε μια αστική-φιλελεύθερη αντίληψη, η οποία δεν απελευθερώνει, αλλά διαχειρίζεται και μάλιστα με επιτυχία, τις ζωές των ανθρώπων υπό τη σκέπη εξουσιών, φανερών και κρυφών.

Η ιατρικοποίηση του τοκετού

Σε κάθε πολιτισμό και σε κάθε ιστορική στιγμή η γέννα αντιμετωπιζόταν ως ένα εξαιρετικό και ιδιαίτερο γεγονός. Οι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες πιστοποιούν ότι η φροντίδα της επιτόκου επαφίεται σε άλλες γυναίκες. Η φιγούρα της μαίας είναι παρούσα στον αρχαίο αιγυπτιακό, βαβυλωνιακό, ελληνικό και ρωμαϊκό χώρο καθώς και στους Ίνκας και τους Κινέζους. Αρχικά, η μαία είναι η γυναίκα η οποία βοηθά στη γέννα, κάποια συγγενής ή μέλος της κοινότητας, που χαίρει κοινής αποδοχής και εκτίμησης και είναι σε θέση να ασχοληθεί με την πρακτική και πνευματική πλευρά της γέννησης.

Σταδιακά, κυρίως στη διάρκεια του 18ου αιώνα, ο ρόλος της μαίας υποβαθμίζεται, αφού εκείνη την περίοδο η μαιευτική οργανώνεται σε επιστήμη, δίνοντας χώρο, για την κυριαρχία της ιατρικής. Ιδρύονται μαιευτικές σχολές, όπου για πρώτη φορά διδάσκουν άνδρες, αλλά παρ’ όλα αυτά μέχρι τα μέσα περίπου του εικοστού αιώνα, η μαία είναι το πρόσωπο που εμφανίζεται συχνότερα κατά τον τοκετό και το σπίτι θεωρείται ως ο καταλληλότερος χώρος γι’ αυτόν.