ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ (1967-74)

Του  Τάσου Δαρβέρη

Έκδοση Βιβλιοπέλαγος

«Πο­τέ δεν ή­μα­σταν πιο ε­λεύ­θε­ροι απ’ ό­σο στη γερ­μα­νι­κή κα­το­χή…».

Μ’ αυ­τή τη φρά­ση του Σαρ­τρ, ξε­κι­νά ο πρό­λο­γος στην πρώ­τη έκ­δο­ση του βι­βλί­ου που έ­γι­νε το 1983, στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, α­πό τις εκ­δό­σεις Τρί­λο­φος.

Μια φρά­ση που ό­ποια ερ­μη­νεί­α κι αν της δώ­σεις δεν λα­θεύ­εις. Μπο­ρείς να πεις πως οι συν­θή­κες ή­ταν αρ­κε­τά πιο ε­λεύ­θε­ρες α­πό αυ­τές τις δη­μο­κρα­τί­ας α­φού η τε­λευ­ταί­α πα­ρα­μέ­νει πά­ντα ο κα­λύ­τε­ρος μαν­δύ­ας ό­που μοι­ρά­ζο­νται ε­ξου­σί­ες, φτιά­χνο­νται κερ­δο­φό­ρα πό­στα, μπαί­νουν σε ε­φαρ­μο­γή τε­χνι­κές και δια­δι­κα­σί­ες για να βου­λώ­νουν στό­μα­τα και να ε­ξα­νε­μί­ζο­νται συ­νει­δή­σεις, ώ­στε η βαρ­βα­ρό­τη­τα να συ­ντη­ρεί­ται με τους κα­λύ­τε­ρους ό­ρους και τα δε­σμά να εί­ναι πιο σφι­κτά και α­νυ­πό­φο­ρα.

Μπο­ρείς α­κό­μα να πεις πως μέ­σα σε  συν­θή­κες δι­κτα­το­ρί­ας το πά­θος για ε­λευ­θε­ρί­α δεν υ­πο­σκε­λί­ζε­ται α­πό τις μι­κρό­τη­τες που προ­κα­λούν οι βαλ­βί­δες α­πο­συ­μπί­ε­σης της δη­μο­κρα­τί­ας, δεν α­πο­προ­σα­να­το­λί­ζε­ται και δεν υ­πο­κα­θί­στα­ται. Εί­ναι ζω­ντα­νό, πη­γαί­ο, δυ­να­μι­κό και δυ­σκο­λό­τε­ρα ε­ξα­γο­ρά­σι­μο.

Ο­πό­τε εί­ναι εύ­κο­λο να κα­τα­νο­ή­σου­με τους λό­γους για τους ο­ποί­ους προ­τι­μή­θη­κε α­πό τον συγ­γρα­φέ­α αυ­τή η φρά­ση.

Και αυτοί… ψωνίζονται!

Στις 27 Φεβρουαρίου εν μέσω καρναβαλιού, θα διοργανωθεί σε μια πόλη μια νύχτα όπου θα ονομαστεί κόκκινη και όλα θα είναι χαρούμενα και ξέγνοιαστα. Τα μαγαζιά θα είναι ανοιχτά μέχρι τα ξημερώματα. Ο κόσμος θα μπορεί να ψωνίσει εκείνη την νύχτα σε καλύτερες τιμές μέσα σε ένα γιορταστικό περιβάλλον. Τα πολυκαταστήματα θα στέλνουν sms, μέσα στην άγρια νύχτα στα κινητά των κατοίκων της πόλης για να ενημερώσουν ότι κάποια τηλεόραση πλάσμα ή κάποιο μίξερ θα είναι σε προσφορά για μισή ώρα μεταξύ 2.00 και 2.30 την νύχτα.

«ΝΥΧΤΑ ΣΤΗΝ ΓΗ ΤΩΝ ΛΩΤΟΦΑΓΩΝ»…

Στην «γη των λωτοφάγων» η απάθεια περιπλέκεται με την λήθη, την παραίτηση, με μια αγνώστου προελεύσεως «ευφορία», με μια διαρκή ανακούφιση∙ ένας αδιατάρακτος χυλός.

Νύχτα δεν υπάρχει στη «γη των λωτοφάγων», γιατί οι νύχτες είναι επικίνδυνο να φωτιστούν άξαφνα με φωτιές που μπορεί να γίνουν πυρκαγιές. Φωνές δεν υπάρχουν στην «γη των λωτοφάγων», γιατί μπορεί να δημιουργήσουν περίεργους κραδασμούς, ανεπιθύμητη ένταση.

Η Πόλη της Νύχτας

Η Πόλη της Νύχτας δεν πληρώνει φόρους, καθότι εκεί δεν παρέχεται καμιά κοινωφελής υπηρεσία. Οι λάμπες του νέον είναι σβηστές κι οι θόλοι μαυρισμένοι απ’ την κάπνα, δεκαετίες ολόκληρες ανάβουν φωτιές εκεί μέσα, για να μαγειρέψουν. Στη μαυρίλα που επικρατεί στο καταμεσήμερο μέσα στην Πόλη της Νύχτας ποιος θα κάτσει να προσέξει μερικές ντουζίνες από τρελαμένα πιτσιρίκια, που έχουν χαθεί μέσα στα σιδερένια δοκάρια της οροφής;

William Gibson, Ο μνημονικός Τζόνυ

Δεν χρειάζεται να διαθέτει κανείς ειδικά επιτελεία –αν και οι εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών έρχονται να το επιβεβαιώσουν–, για να αντιληφθεί ότι οδεύουμε ως ανθρωπότητα προς την ολοένα και μεγαλύτερη αστικοποίηση. Οι αριθμοί μιλούν: ενώ το 1950 το 30% ζούσε σε αστικά κέντρα, σήμερα ζει το 54% του παγκόσμιου πληθυσμού, με προοπτική να ανέβει στα 66% το 2050. Το 81% της Βορείου Αμερικής ζει ήδη στα μεγάλα άστεα, χωρίς να ξεχνάμε το Τόκυο με τους 38 εκατομμύρια κατοίκους του και την ζωή εν (μικροίς) κύβοις. Πέρα από την ποσότητα, η πτώση της ποιότητας ζωής στις πόλεις είναι κατακόρυφη, με τους περιφραγμένους «παραδείσους» της να αφορούν όλο και λιγότερους. Οι σχέσεις γίνονται όλο και πολυπλοκότερες και η ζωή μοιάζει με ένα άθροισμα περίπλοκων διαδικασιών. Το πρόβλημα που τίθεται για τους εξουσιαστές είναι, επομένως, πώς θα μπορούσε να ελεγχθεί αποτελεσματικά ένα τόσο μεγάλο ποσοστό κατοίκων, που ζουν σαν τρωκτικά στο περιθώριο της κανονικότητας που όρισε η σύγχρονη τεχνολογική καθημερινότητα; 

Για τις πόλεις, που ποτέ δεν κοιμούνται

Οι κύκλοι του φωτός, η εναλλαγή της μέρας και της νύχτας γιορτάστηκαν και αντιμετωπίστηκαν ως μια έκφραση του κύκλου της ζωής από πολλούς λαούς. Οι γιορτές της ισημερίας, οι τελετές για τη μεγαλύτερη μέρα και νύχτα, για το καλοκαίρι και τις δραστηριότητές του και βέβαια οι γιορτές της άνοιξης. Οι μέρες και οι εποχές με τις ιδιαιτερότητές τους σηματοδοτούσαν το πέρασμα σε μια νέα φάση. Ίχνη απ’ τις γιορτές αυτές φτάνουν μέχρι σήμερα. Ωστόσο, για να είμαστε ειλικρινείς, λίγα πια έχουν απομείνει απ’ τις εναλλαγές αυτές, για να γιορτάσουμε.

Η διαταραχή των εποχών, όπου συχνά απουσιάζει η άνοιξη και το φθινόπωρο και επικρατούν έντονα καλοκαίρια και χειμώνες, με απότομες μεταβολές και ξεσπάσματα, θα λέγαμε ότι ταιριάζει σε καιρούς που με απληστία απορροφούν και εξαντλούν ό,τι υποπέσει στις εφήμερες διαθέσεις τους. Συνήθως, φτάνουμε στα πιο μεγάλα και σημαντικά, καθοδηγούμενοι απ’ τα μικρότερα και τα πιο ασήμαντα.

Η ΕΛ.ΑΣ «καθαρίζει» τους νονούς της νύχτας;

Διαβάζοντας τέτοια πρωτοσέλιδα για την υπόθεση των νονών της νύχτας που «έσκασε» αυτές τις μέρες, είναι να γελάει και να κλαίει κανείς μαζί.

Όχι μόνο γιατί βασικοί πρωταγωνιστές στις συμμορίες που εμπλέκοντας στην πολυδιαφημισμένη «εξάρθρωση» της μαφίας αυτές τις μέρες είναι νυν  και απόστρατοι αξιωματικοί της ΕΛληνικής ΑΣτυνομίας. Αλλά γιατί το έργο το έχουμε ξαναδεί…

Επικοινωνιακή αναβάθμιση ή απλά «δεν τα βρήκαν στη μοιρασιά»; Λίγες συλλήψεις για να πέσει στάχτη στα μάτια; Μήπως αντιστάθμισμα στο «αίτημα» για «κάθαρση» και το «να μπουν οι απατεώνες στη φυλακή»; Οι απαντήσεις μπορούν να είναι πολλές, αλλά τα πράγματα για τους αναρχικούς δεν μπορεί παρά να είναι ξεκάθαρα.