Από το Κυπριακό του ’52-’58 έως το Μακεδονικό τού σήμερα: Οι ανυπότακτοι νεολαίοι και ο αγώνας τους ενάντια στην εξουσία.

Το άρθρο που ακολουθεί αφιερώνεται στη μνήμη του Νίκου Νικολαΐδη και των ανυπότακτων νεολαίων της δεκαετίας του ’50.

«Η Κυβέρνησις είναι αποφασισμένη να πατάξη πάσαν αναρχικήν εκδήλωσιν, η οποία υπό το πρόσχημα του πατριωτισμού αποβλέπει ευθέως εις αντεθνικούς σκοπούς». Κωνσταντίνος Καραμανλής (πρωθυπουργός) 9/5/1956

«Εκείνο το βράδυ διώξαμε νωρίς τα κορίτσια από το Στέκι και συναντηθήκαμε για πρώτη φορά με κάτι άλλα παιδιά από τα γύρω δημόσια σχολεία κι αποφασίσαμε την άλλη μέρα στη διαδήλωση να φτιάξουμε μια σφιχτή ομάδα καμιά σαρανταριά να ήμαστε όλοι μαζί μακρυά από τους άλλους – όχι σαν τα πρόβατα και να την πέφτουμε πίσω από τους μπάτσους εκεί που δεν περίμεναν θα είχαμε μαζί μας ξυραφάκια και σουγιάδες μα κάτι τύποι πιο μεγάλοι από εμάς δεκαοχτάρηδες και βάλε δεν γουστάραν τέτοιο σκηνικό και είπαν ότι έπρεπε να πάμε όλοι μαζί με τους άλλους και να είμαστε ήσυχοι γιατί αν τους χτυπούσαμε τους μπάτσους θα παίζαμε λέει το παιχνίδι τους...». Νίκος Νικολαΐδης, Μια στεκιά στο μάτι του Μοντεζούμα

Οι ιστορίες που δεν είναι Ιστορία

Θηριωδίες των άγγλων κατακτητών

Λέγεται πως την Ιστορία την κατασκευάζουν οι νικητές. Οι κάθε είδους νικητές που ενσαρκώνουν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, την εξουσία διαχρονικά. Νικητές που, συχνά πυκνά, εκκινούν από το μετερίζι των καταπιεσμένων, για να καταλήξουν, ανερυθρίαστα, καταπιεστές, συνήθως χαρακτηριστικά σκληρότεροι από αυτούς που μέχρι πρότινος μέμφονταν. Αυτοί «γράφουν» την Ιστορία, με κεφαλαίο, αυτοί ορίζουν με ακρίβεια το «αληθές», αυτοί διαχειρίζονται την προκρούστεια κλίνη του damnati memoriae, άλλοτε με επιτυχία κι άλλοτε όχι.

Αν το καλοσκεφτούμε, οι ανωτέρω βίαια κατακτημένες δυνατότητες δίνουν στους εξουσιαστές, παράλληλα, και το «δικαίωμα» να δομήσουν το παρελθόν, αυτό που ονομάζουμε μνήμη, κατά το κέφι τους. Και είναι σαφές πως όποιος δύναται σε μεγάλο βαθμό να ελέγξει τη μνήμη του παρελθόντος, μπορεί να κάνει το ίδιο και για το παρόν, αλλά και να διαμορφώσει κατά το δοκούν το μέλλον. Με άλλα λόγια, αυτό που καταφανώς αδόκιμα και αφηρημένα αποκαλούμε «πραγματικότητα» είναι αποτέλεσμα συστηματικής στρέβλωσης, μεγέθυνσης και, κυρίως, αφαίρεσης.

Μακεδονικό, ώρα μηδέν: Η κύρωση της επαίσχυντης συμφωνίας προ των πυλών

Την επαύριο του ογκώδους συλλαλητηρίου του περασμένου Ιούνη, ο τότε υπουργός εξωτερικών Κοτζιάς είπε ούτε λίγο ούτε πολύ πως «αυτοί που δεν κατέβηκαν ήταν περισσότεροι». Και έσπευσε να δηλώσει συνειδησιακά ήσυχος, εφόσον, βάσει της παραπάνω «συλλογιστικής», εκπροσωπεί την πλειοψηφία, την οποία βέβαια με αυθαίρετο τρόπο χρωμάτισε όπως τον βόλευε.

Μία από τις «λογικές» που ατύπως θέσπισε η παγκόσμια τάξη που προέκυψε μετά το 1989 ήταν πως όποιος δεν εκφράζεται ή δεν αντιδρά ξεκάθαρα και φανερά αυτομάτως θεωρείται ότι συναινεί και συμφωνεί με τα σχέδιά της, ακόμα και στην περίπτωση που δεν γνωρίζει τίποτα γι’ αυτά, ώστε να είναι σε θέση να αντιδράσει. Ας πρόσεχε, ας φρόντιζε να γνωρίσει.

Ήταν μια τετριμμένη (πλέον) ακροβασία από τον «κύριο ΣΤΑΖΙ» (κατά τους πρώην συντρόφους του), αλλά επαρκής, ώστε να επιστρέψει τον κλονισμό που δέχτηκε η τρέχουσα εξουσιαστική διαχείριση των πραγμάτων πίσω στην πηγή του, δηλαδή στους συμμετέχοντες στα συλλαλητήρια. «Όταν είσαι περικυκλωμένος, πανικόβαλλε τον ίδιο τον εχθρό». Το σύνθημα είχε δοθεί και ο μηχανισμός της προπαγάνδας έσπευσε να υιοθετήσει την δέουσα απαξιωτική τακτική, προσπερνώντας το παρόν με «επίθεση στο μέλλον»: «Δεν υπάρχετε. Εμείς συνεχίζουμε. Και τί άλλο, άραγε, μπορείτε να κάνετε;».

Την Μακεδονία την πούλησαν!

Ο …μπούλης!!!

Είμαστε ψύχραιμοι άνθρωποι και δεν μας αρέσουν τα συνωμοσιολογικά σενάρια.

Πως προκύπτει τότε ο τίτλος; Κατ’ αρχάς από την παραδοχή του αντιπροέδρου στο τρελοκομείο που λέγεται ΑΝΕΛ, του ξακουστού Σγουρίδη: Βάλαμε το «Μακεδονικό» στη «ζυγαριά» για το χρέος, κοινώς το πουλήσαμε για να μας δώσουν oι «ευρωπαίοι» το «κάτι τις» μας για να έχουμε να λέμε στους ανόητους. Ορίστε, νά το το ξεπούλημα! Ο αντιπρόεδρος των Ψεκασμένων το είπε, όχι εμείς! Μετά τον μικρό σάλο, ο αντιπρόεδρος υποχρεώθηκε να «παρερμηνεύσει» τις ίδιες του τις δηλώσεις. Τα είπαμε μεν, αλλά όχι στην κοινοβουλευτική ομάδα, αλλά σε «πηγαδάκι» βουλευτών.

Μα οι ΑΝΕΛ έχουν με το ζόρι 8 βουλευτές! Αρκούν ίσα-ίσα για ένα πηγαδάκι βουλευτών.

Μετά από αυτό, ο πρόεδρος των Φρενοβλαβών Ελλήνων επέβαλε σιωπητήριο και την επόμενη μέρα κατέβηκε φουριόζος στη βουλή για συνέντευξη.

Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ. Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΕΒΡΑΪΚΗ; (Μέρος 2ο)

Οι τεταμένες και συχνά εχθρικές σχέσεις μεταξύ της ελληνικής και εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης εντείνονταν πολλές φορές από περιστατικά όπου εμπλέκονταν μέλη και των δύο κοινοτήτων. Τα οικονομικά κίνητρα συγχρονίζονταν πολλές φορές με πολιτικές επιδιώξεις σε μια περίοδο έντονων ανακατατάξεων ως προς τη νομή της εθνικής και κρατικής εξουσίας. Είναι δεδομένο, λοιπόν, ότι η πλειονότητα των εβραίων αντιμετώπιζε αρνητικά την προσάρτηση της πόλης, το 1912, στο ελληνικό κράτος. Αυτή τους η στάση οφειλόταν στο ότι η Θεσσαλονίκη, κατά τη περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αποτελούσε μια πολυπολιτισμική πόλη, με έντονο εμπορικό χαρακτήρα και το λιμάνι της αποτελούσε πύλη για τα βαλκάνια και την Ευρώπη, πέραν των προνομίων που μέλη της εβραϊκής κοινότητας απολάμβαναν. Η δυναμική του συγκεκριμένου λιμανιού θα μειωνόταν, αφού λίγα χιλιόμετρα βορειότερα θα υπήρχαν σύνορα και συνεπώς οι μεταφορές προς τη βαλκανική χερσόνησο δεν θα είχαν την ίδια αμεσότητα προς τη βαλκανική ενδοχώρα.

Οι προβληματισμοί της εβραϊκής κοινότητας δεν εντάσσονταν μόνο στο οικονομικό σκέλος αλλά και στο πολιτικό. Εντός της κοινότητας υπήρχαν, από τις αρχές του 20^ου αι., τρεις κύριες τάσεις: οι σιωνιστές, οι αφομοιωτικοί, οι οποίοι πίστευαν ότι πρέπει να ενσωματώνονται στη κυρίαρχη εξουσία και να μην λειτουργούν διακριτά ή ανταγωνιστικά. Γι’ αυτό το λόγο συμμετείχαν ενεργά στο κίνημα των νεοτούρκων στη Θεσσαλονίκη. Οι σοσιαλιστές αποτελούσαν τη τρίτη τάση και θεωρούσαν ότι το εθνικό ζήτημα στα Βαλκάνια όφειλε να υποταχθεί στη προοπτική της σοσιαλιστικής αναδιάρθρωσης της οθωμανικής κοινωνίας.

Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ. Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΕΒΡΑΪΚΗ; (Μέρος 1ο)

Εξ αρχής δηλώνουμε ότι ο τίτλος είναι παραπλανητικός. Κατ’ αρχήν, διότι, μπορεί να ερμηνευθεί ποικιλοτρόπως και ως προς το πρώτο αλλά και ως προς το δεύτερο μέρος του. Στο πρώτο προσδίδεται μια θέση, αμετακίνητη, η οποία επ’ ουδενί αποτελεί άποψη μας και στο δεύτερο μέρος το ερώτημα, εάν ετύχαινε απαντήσεως, θα είχε βάση πριν από 100 χρόνια. Αλλά και πάλι, μπορούμε να εθνο/θρησκευο προσδιορίζουμε εδάφη; Σε κάθε περίπτωση το «είναι» ουσιαστικά, θέλει να προσδιορίσει την κυρίαρχη παρουσία μιας εθνοτικής ομάδας σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, που συχνά, συγχρονίζεται και συνταυτίζεται με την επ’ αυτής ασκούμενη δύναμη επιβολής. Για να το θέσουμε, διαφορετικά, το τί «είναι» η κάθε περιοχή εξαρτάται από την εκάστοτε εξουσία. Οι περιοχές από μόνες τους περιλαμβάνουν ανθρώπους, λαγκάδια και βουνά. Στο παρόν σημείωμα, θα ασχοληθούμε αποκλειστικά με τη παρουσία μιας πολυπληθούς κοινότητας στην περιοχή της Θεσσαλονίκης για αρκετούς αιώνες, της εβραϊκής, επειδή η μελέτη της πλήρους πορείας και εξέλιξης της συγκεκριμένης κοινότητας μας προσφέρει πολλά στοιχεία για αρκετούς τομείς της ιστορίας, όπως τους λόγους δια των οποίων έγινε η πολυπληθέστερη εθνοθρησκευτική κοινότητα στη Θεσσαλονίκη, τις εντάσεις με άλλες θρησκευτικές και εθνικές κοινότητες, την εξαφάνισή της το 1943.

Η Μακεδονία είναι …Βαλκανική

Από τα Βαλκάνια έχουν περάσει δεκάδες διαφορετικών λαών και πολιτισμών, με αποτέλεσμα σε μια περιοχή λίγων χιλιάδων στρεμμάτων να υπάρχουν πλέον, δεκάδες διαφορετικές κουλτούρες. Ακόμα και αν ισχυριστεί κανείς ότι είναι Έλληνας επειδή είναι απευθείας απόγονος του Περικλή και του Μιλτιάδη, που ήταν Αθηναίοι, δεν μπορεί να πει το ίδιο και για τους μακεδόνες του Φιλίππου. Αρκετές αναφορές από εκείνη την εποχή έχουν καταγράψει ότι οι μακεδόνες δεν ήταν Έλληνες. Όπως και με την ισπανόφωνη Αμερική που έχουν ομοιότητες στην γλώσσα και στη λαογραφία, έτσι και στην αρχαία Ελλάδα, οι μακεδόνες δεν ήταν ελληνικά φύλα, όπως οι Αθηναίοι, οι Θηβαίοι και άλλοι κάτοικοι του ελλαδικού χώρου. Ήταν ξένοι ως προς την νοοτροπία, ενώ όχι μόνο δεν ένωσαν την Ελλάδα, όπως ισχυρίζονται οι κάθε λογής εξουσιαστές, αλλά κατέκτησαν και υποδούλωσαν τις αυτόνομες πόλεις-κράτη υπό μία κυριαρχία. Την μακεδονική. Η Μακεδονία δεν ανήκε στους αυτοχαρακτηριζόμενους ως Έλληνες που ισχυρίζονταν πως έχουν καταβολές από τα αρχαία χρόνια, αλλά χαρακτηρίστηκε ως τμήμα του Ελλαδικού χώρου μέσα από τη προπαγάνδα και την τάση επεκτατισμού του ελλαδικού κράτους.

H ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΡΧΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΓΚΕΜΙΤΖΗΔΕΣ (Μέρος Β΄)

Έχοντας εξασφαλίσει τα εκρηκτικά, οι Γκεμιτζήδες ρίχνονται με απίστευτη όρεξη στο σκάψιμο της σήραγγας κατορθώνοντας μέσα σε λίγο διάστημα να φτάσουν στα θεμέλια της Οθωμανικής Τράπεζας, όπου στις 28 Φλεβάρη 1903 τοποθετούν έντεκα τενεκέδες με δυναμίτη. Οι τενεκέδες συνδέονται με δύο φυτίλια που καταλήγουν στο υπόγειο του μπακάλικου. Τα φυτίλια κρεμιούνται σε πρόκα στον τοίχο μαζί με 200 γραμμάρια δυναμίτη νόμπελ που έχει την ικανότητα να τα πυροδοτήσει μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Από δω και στο εξής οι Γκεμιτζήδες βρίσκονται συνεχώς κοντά στα φυτίλια κάνοντας βάρδιες στο υπόγειο σε εικοσιτετράωρη βάση, έτσι ώστε να βάλουν αμέσως φωτιά στα εκρηκτικά, σε περίπτωση που ανακαλυφθούν από τις αρχές.

Οι κόποι τόσων χρόνων αρχίζουν να καρποφορούν. Ο ενθουσιασμός κυριαρχεί στους συντρόφους. Όμως έχουν ακόμα να καλύψουν την παρουσία τους ώστε να μην κινήσουν υποψίες. Αρκετοί από τους Γκεμιτζήδες κατάγονται από τα Βελεσσά (σημερινό Τίτο Βέλες). Ο Παναγιώτ εφέντης, ένας Έλληνας που υπηρετεί στην μυστική αστυνομία, είχε παλιότερα βρεθεί στην πόλη και τους γνώριζε. Η ομαδική παρουσία τους στη Θεσσαλονίκη του προξενεί εντύπωση και προσπαθεί να βγάλει κάποια συμπεράσματα. Οι Γκεμιτζήδες, από τη μεριά τους, προσποιούνται τους ξέγνοιαστους νέους, κυκλοφορούν με άνεση στην πόλη και κατορθώνουν να καθησυχάσουν τις όποιες υποψίες γεννιούνται στις αρχές.

H ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΡΧΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΓΚΕΜΙΤΖΗΔΕΣ (Μέρος Α΄)

Στων Οθωμανών τη μπάνκα
κι άλλη μπόμπα μπήκε χτες,
κι όσες μπάνκες τόσες μπόμπες,
φουκαρά Χαμίτ μην κλαις.

Στις αρχές του εικοστού αιώνα η Θεσσαλονίκη ήταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των κρατών της βαλκανικής αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Για την Αυστροουγγαρία, την ενωμένη Γερμανία, τη Ρωσία, Γαλλία, Αγγλία και Ιταλία η περιοχή ήταν ένας συγκοινωνιακός κόμβος που εξασφάλιζε την κίνηση των εμπορευμάτων προς τη Μέση Ανατολή εξυπηρετώντας στην κυριολεξία τον εσωτερικό χώρο της βαλκανικής. Συνάμα, ήταν και το σημείο όπου συναντιόντουσαν και συγκρούονταν τα συμφέροντα των κυρίαρχων.

Την εποχή αυτή, το Μακεδονικό ήταν καίριο ζήτημα για την πολιτική των κρατών μπροστά στην επικείμενη αναδιανομή των εδαφών της περιοχής των Βαλκανίων που βρίσκονταν ακόμα κάτω από την διοίκηση της φθίνουσας Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Το ζήτημα λοιπόν της κατασκευής ενός ανεξάρτητου Μακεδονικού κράτους αποτελούσε το σημείο αναφοράς για την αναδιανομή των χώρων επιρροής των κυρίαρχων. Τελικά, βέβαια, επιλέχτηκε να πάρει τη Θεσσαλονίκη η Ελλάδα, αφού έτσι θα εξυπηρετούνταν καλύτερα η ισορροπία συμφερόντων και δυνάμεων τόσο στην περιοχή όσο και ευρύτερα και φυσικά τα υπόλοιπα τμήματα της περιοχής, που θεωρούνταν ως ενιαίος Μακεδονικός χώρος, να προσαρτηθούν από τη Σερβία και τη Βουλγαρία.

Μακεδονία: συγκρούσεις με διαδηλωτές

Συγκρούσεις σημειώθηκαν προχθές το βράδυ στην πρωτεύουσα της Μακεδονίας (FYROM), με αποτέλεσμα να τραυματιστούν 38 μπάτσοι και ένας διαδηλωτής, ενώ κρατήθηκαν 30 άτομα.

Οι έξι νοσηλεύτηκαν με βαριές κακώσεις.

Αυγά, μπουκάλια και πέτρες χρησιμοποίησαν οι διαδηλωτές εναντίον των δυνάμεων καταστολής.