Γλωσσικά έρματα[1] της εξουσίας

Και φτάνοντας στο σπίτι του, ο Νικολάι Ιβάνοβιτς είπε στη γυναίκα του: «Μην ανησυχήσεις, Γιεκατερίνα Πέτροβνα· µην τροµάξεις. Απλά, δεν υπάρχει ισορροπία στον κόσµο. Ένα-ενάµισι κιλό λάθος έγινε σ’ ολόκληρο το σύµπαν, αλλά είναι πραγματικά εντυπωσιακό, Γιεκατερίνα Πέτροβνα, πέρα για πέρα εντυπωσιακό!»

Αυτό ήταν όλο.

Daniil Kharms, Περί Ισορροπίας.

Η γλώσσα, με την έννοια του λόγου, δηλαδή του λεξιλογίου, είναι η έκφραση σκέψεων. Το αν ταυτίζεται η γλώσσα με τη σκέψη και όλα τα συναφή φιλοσοφικά ερωτήματα θα τα αφήσουμε, τουλάχιστον προς το παρόν. Σημασία έχει ότι με την γλώσσα αποκωδικοποιούμε τη σκέψη μας, ώστε να την επικοινωνήσουμε με τους γύρω μας. Γι’ αυτό και άνθρωποι που αναγκάζονται να στερηθούν τη μητρική τους γλώσσα πολλές φορές μοιάζουν ανόητοι (με την διττή σημασία της λέξης: ακατανόητοι αλλά και ηλίθιοι). Σπάει ένας δεσμός τους πνεύματος με τον έξω κόσμο. Τις περισσότερες φορές αυτό συμβαίνει, εξ αιτίας βίαιης επιβολής. Είτε γιατί ο άνθρωπος αυτός αναγκάστηκε να μεταναστεύσει, είτε γιατί μία «γλωσσική μεταρρύθμιση» του αφαίρεσε αυτό το δικαίωμα. Υπάρχει όμως και η περίπτωση, όπως συμβαίνει σήμερα με την ελληνική και άλλες γλώσσες, ο ίδιος ο χρήστης της γλώσσας να την «ξεχνάει» με τη θέλησή του σταδιακά.