Ο θεμελιώδης κοινωνικός νόμος

Δοκίμιο του Rudolf Steiner[1]

Το θέμα θα παρουσιαστεί εν συντομία, αλλά υπάρχουν πάντα άνθρωποι, που με το συναίσθημα τους αναγνωρίζουν την αλήθεια αυτών των πραγμάτων, παρόλο που δεν είναι δυνατόν να συζητηθούν εδώ διεξοδικά. Υπάρχει ένας θεμελιώδης κοινωνικός νόμος, όπως μας διδάσκει η πνευματική επιστήμη:

«Η ευημερία μιας κοινότητας ανθρώπων που εργάζονται μαζί είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο λιγότερο το κάθε άτομο αξιώνει για τον εαυτό του τις απολαβές από την εργασία του, όσο δηλαδή παραχωρεί τα έσοδα στους συνεργάτες του και όσο περισσότερο οι ανάγκες του ικανοποιούνται, όχι από τη δική του εργασία, αλλά από την εργασία των άλλων».

Κάθε οργάνωση της κοινότητας που αντιβαίνει σ’ αυτό το νόμο, θα δημιουργήσει αργά ή γρήγορα στέρηση και δυστυχία. Είναι ένας βασικός νόμος που ισχύει στο σύνολο της κοινωνικής ζωής, με την ίδια αναγκαιότητα και αυστηρότητα, όπως οι φυσικοί νόμοι σε συγκεκριμένους τομείς της φύσης. Δεν πρέπει όμως να νομίζουμε ότι είναι αρκετό να παραδεχτούμε αυτό το νόμο απλά ως μια ηθική αρχή συμπεριφοράς, ή να τον ερμηνεύσουμε συναισθηματικά: ότι δηλαδή ο καθένας πρέπει να εργάζεται στην υπηρεσία των συνανθρώπων του. Όχι, ο νόμος αυτός λειτουργεί στην πράξη όταν μια κοινότητα ανθρώπων καταφέρνει να δημιουργήσει τέτοιες προϋποθέσεις, ώστε κανένας να μην απαιτεί για τον εαυτό του τους καρπούς της εργασίας του, αλλά αυτοί να αποδίδονται εξ’ ολοκλήρου στην κοινότητα. Κι αυτός με τη σειρά του πρέπει να υποστηρίζεται από την εργασία των συνανθρώπων του. Το σημαντικό σημείο λοιπόν είναι να διαχωριστούν, απ’ τη μια πλευρά, η εργασία για τους συνανθρώπους και από την άλλη, η αποκόμιση εισοδήματος, όντας δυο διαφορετικά πράγματα.