Το αποτύπωμα της κυριαρχίας στην κουλτούρα

Από τα πρώτα βήματα του ανθρώπου στον πλανήτη Γη και στην συγκρότησή του σε ομάδες, η κουλτούρα αποτέλεσε ένα βασικό στοιχείο συνεννόησης, ταυτότητας αλλά και έκφρασης της διαφορετικότητας σε σχέση με κάποια άλλη ομάδα. Ένα σήμα κατατεθέν, σημαίνον και σημαινόμενο, ενταγμένο και αφομοιωμένο πλήρες στις ανάγκες και στα χαρακτηριστικά κάθε ομάδας. Η κουλτούρα δεν ήταν ποτέ γέννημα της ομάδας, αλλά το άυλο σώμα της. Στον όρο κουλτούρα μπορούμε να προσδώσουμε μια άυλη υπόσταση που περιλαμβάνει την καλλιέργεια του πνεύματος, την πνευματική παράδοση και γενικά την δημιουργία που γίνεται στο χώρο μιας ομάδας. Έτσι, λόγου χάρη, στην ανασκαφή ενός προϊστορικού ή ιστορικού αρχαιολογικού χώρου, τα υλικά ευρήματα μπορούν να μας κατατοπίσουν για την σκηνογραφία, που περιελάμβανε την κουλτούρα μιας ομάδας· αλλά τα έργα που παιζόντουσαν τότε κρατούνται επτασφράγιστο μυστικό, υπό την επίβλεψη του χρόνου. Έτσι, λοιπόν, η εύρεση μίας εστίας σε ένα χώρο, μας υποδεικνύει την ύπαρξη φωτιάς, αλλά ο λόγος ύπαρξης της φωτιάς δεν μπορεί να διευκρινιστεί απόλυτα. Ακόμα πιο δύσκολη είναι η εύρεση της άυλης συνθήκης που την συνόδευε, όπως μια τελετουργία ή αυτά που λέγονταν και διαδραματίζονταν γύρω της. Ίσως μπορούμε να ακούσουμε ακόμα λίγους ψιθύρους, ώστε να πάρουμε μια ιδέα για το τί γινόταν στο παρελθόν, εάν δώσουμε λίγο παραπάνω προσοχή στο τώρα, σε κάποιες κουλτούρες-παραδόσεις του σήμερα.

Dominoes Dominōrum…

(Dominoes Dominōrum σημαίνει τα ντόμινο των κυρίαρχων)

«Λεοπαρδάλεις εισβάλλουν στο ναό και πίνουν από τα θυσιαστήρια σκεύη. Καθώς αυτό επαναλαμβάνεται διαρκώς, τις περιμένουν εκ των προτέρων και αυτό γίνεται μέρος της τελετουργίας». Φραντς Κάφκα

Η διαμεσολάβηση, το να παρεμβάλλεται δηλαδή ανάμεσα στο άτομο και την κάθε εξουσία που βρίσκεται από πάνω του, αλλά και μεταξύ των ατόμων, κάποιος τρίτος, που θα συμβιβάσει τα διαφορετικά μέρη είναι μια παλιά ιστορία. Υπάρχει από τη στιγμή που «ενώθηκαν» οι άνθρωποι κάτω από μια κοινή επιβολή. Έχει μία διαχρονική χρησιμότητα για κάθε λογής κράτος και εξουσία. Δημιουργεί αποστάσεις, αποπροσωποποιεί, κάνει την κάθε ανθρώπινη ιδιαιτερότητα να εγκλωβίζεται σε έναν αόρατο ιστό. Ανάμεσα στο άτομο και την κεντρική εξουσία για παράδειγμα παρεμβάλλονται αμέτρητες υπηρεσίες, που κάνουν το κράτος απρόσωπο και μοιράζουν τις ευθύνες γενικά και αόριστα σε απρόσιτους διευθυντές, προέδρους, υπεύθυνους, πρωθυπουργούς κλπ. Κανείς δεν τους προσεγγίζει εύκολα, περιβάλλονται από μία ιεραρχία υπαλλήλων και γίνονται τόσο απρόσωποι, όσο κι ο θεός, αποκτούν πλέον συμβολική σημασία.