Μπορεί η βία να απελευθερώσει;

Το ζήτημα της βίας κάθ’ εαυτό, αλλά και εν προκειμένω οι προεκτάσεις του σε σχέση με τους πολύμορφους απελευθερωτικούς αγώνες, είναι αναμενόμενο να επανέρχεται ως γόνιμος προβληματισμός, μιας και αποτελεί αναφαίρετο συστατικό του κοινωνικού απελευθερωτικού αγώνα. Δεν είναι, λοιπόν, λίγες οι φορές που διαβάζουμε σε κείμενα αναρχικών περί «απελευθερωτικής βίας». Στο σημείο αυτό, εντοπίζουμε μια σοβαρή παρανόηση, που, αν και για κάποιους ίσως ομοιάζει ασήμαντη, θεωρούμε πως είναι απαραίτητο να επιχειρηματολογήσουμε, για να ξεδιαλύνουμε το εν λόγω ζήτημα με τον τρόπο που εμείς πιστεύουμε.

Δεν υφίσταται, λοιπόν, απελευθερωτική βία, παρά βία που είναι σε θέση να προωθήσει την πολύμορφη και συνολικά απελευθερωτική διεργασία. Με άλλα λόγια, η βία δεν μπορεί να λειτουργήσει από μόνη της απελευθερωτικά. Τι θέλουμε να πούμε όμως μ’ αυτό; Αν η βία –και συγκεκριμένα η αντικρατική στην περίπτωση των κοινωνικών αγώνων– απελευθέρωνε τους αγωνιζόμενους ανθρώπους και βεβαίως, μαζί με αυτούς και το σύνολο της σκλαβωμένης κοινωνίας, τότε το μόνο που θα είχαν να κάνουν οι αγωνιζόμενοι θα ήταν να ξεπεράσουν εαυτούς και αλλήλους στη επίδειξη βίας. Ισχύει όμως κάτι τέτοιο; Θα μπορούσε μια δραματική αύξηση στον πήχη της βίας, να οδηγήσει σε απελευθερωτικούς παραδείσους την κοινωνία; Δεν υπάρχει, φυσικά, τέτοια περίπτωση. Αν ίσχυε ο παραπάνω συλλογισμός, τότε, οι άνθρωποι θα είχαν ήδη απελευθερωθεί. Για παράδειγμα, οι μετέχοντες τόσο στην γαλλική, όσο και στη ρωσική κοινωνική επανάσταση, δεν φείδονταν σε επίδειξη βίας –απελευθερωτικής και αντικοινωνικής, αλλά στο παρόν κείμενο μας ενδιαφέρει η πρώτη– απ’ τους επαναστατημένους προς τους κρατιστές και τους έμψυχους μηχανισμούς τους. Αλλά, ας μην αναζητήσουμε ακροθιγώς απαντήσεις στην ιστορία και μόνο. Τα παραδείγματα και απ’ τους κοινωνικούς αγώνες του σήμερα δεν στερούνται σημασίας, αλλά αντιθέτως αποτελούν αναβλύζουσα πηγή για όσους θέλουν να εμπλουτίσουν και να μεγαλώσουν το διαυγές ποτάμι της αναρχικής θεώρησης.

TO ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ «ΑΝΤΙΒΙΑΣ»

Μετά τη δολοφονία των τριών (στην ουσία τεσσάρων) ανθρώπων μέσα στο κτίριο της Marfin σαν αποτέλεσμα εμπρηστικής ενέργειας, υπήρξαν διάφορες τοποθετήσεις σε συλλογικό, κυρίως, επίπεδο από γνωστές ομάδες, αλλά και από ομαδοποιήσεις φαντάσματα ή «συλλογικοποιήσεις» που έσπευσαν να τοποθετηθούν υπερασπιζόμενοι αυτούς που διέπραξαν αυτή την εγκληματική ενέργεια.

Και φυσικά, κάθε «συνήγορος» υπεράσπισης μπορεί να επινοήσει ένα σωρό δικαιολογίες, όπως ατυχία, επιπολαιότητα, «κακή στιγμή» κλπ. Δεν μπορεί, όμως, να αντιμετωπίσει την αμείλικτη πραγματικότητα των μαρτυριών τόσων και τόσων ανθρώπων και των φωτογραφιών. Όλα αυτά επιβεβαιώνουν με καταλυτικό τρόπο πως και στα τρία επίμαχα συμβάντα (Bazaar, Ιανός, Marfin) τη στιγμή που έγιναν οι επιθέσεις υπήρχαν άνθρωποι μέσα που κινδύνευσαν να πεθάνουν είτε από τη φωτιά, είτε από τα σφυριά των συμμοριτών. Κι αν στις δυο προηγούμενες επιθέσεις (Bazaar, Ιανός) το αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών αποφεύχθηκε χάρη στην επέμβαση συντρόφων (που «σφυροκοπήθηκαν» ή γρονθοκοπήθηκαν) στην τελευταία (Marfin) δεν έγινε το ίδιο.