ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΗΓΕΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ὁμολογούμενον, λοιπὸν, ἀδερφὲ εἶναι ὅτι ἡ πίστη μας καὶ ἠ μετὰ προθυμίας ὑπακοὴ καὶ εὐπείθεια πρὸς τὴν κραταιὰν Βασιλείαν εἶναι ἀναμφιβόλως καὶ δίκαια καὶ νόμιμος καὶ συμφέρουσα εἰς τὸν ἑαυτόν μας, δίκαια μέν, ἐπειδὴ παραυτῆς ἔχομεν ἅπαντες οἱ πιστοὶ ραγιάδες τὸ ζῆν, ἀπολαμβάνοντες διηνεκοῦς περιθάλψεως. Νόμιμος δὲ ἐπειδὴ καὶ μᾶς τὸ νουθετεῖ καὶ ὁ ἱερὸς Ἀπόστολος ἐν τῆ πρώτη πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολὴ κεφ. ΙΓ. Ὅτι δὲ εἶναι καὶ συμφέρουσα καὶ ἀνα­γκαιοτάτη ἡ μετὰ προθυμίας ὑπακοή, καὶ εἰς τοῦτο δὲν εἶναι καμμία ἀμφιβολία, ὡσὰν ὁποὺ κάθε καλὸς δοῦλος, μὲ τὴ χρεωστική του εὐπείθειαν καὶ προθυμίαν ἠμπορεῖ νὰ αὐξήσει καὶ τὴν πρὸς τὸν ἑαυτόν του δεσποτικὴν εὔνοιαν καὶ εὐσπλαχνίαν. Κατὰ πάντα λοιπὸν λόγον πρέπει νὰ φερώμεθα λόγω καὶ ἔργω καὶ διανοία ὡς πιστοὶ ραγιάδες πρὸς τὴν κραταιὰν ταύτην Βασιλείαν ἁπλῶς καὶ εἰς κάθε καιρόν. Πα­τριάρ­χης Προ­κό­πιος προς τον Ι­κο­νί­ου Ρα­φα­ήλ (Συ­νο­δι­κώς) αψ­πζω΄: Αυ­γού­στου ιη΄ (Ιω­άν­νου Οι­κο­νό­μου Λα­ρι­σαί­ου:  «Ε­πι­στο­λαί δια­φό­ρων 1759-1824», σ. 245)

Μέσα σε όλες τις εποχές η εκ­κλησία στάθηκε ο πλέον κατα­πιεστικός  και ο πιο «ο­πι­σθο­δρο­­μι­κός» δυ­νά­στης της κοι­νω­νί­ας. Έ­τσι και στην πε­ρί­ο­δο της ο­θω­μα­νι­κής κυ­ριαρ­χί­ας έ­δρα­σε σε συ­νερ­γα­σί­α με τον κα­τα­κτη­τή για να εκ­με­ταλ­λεύ­ε­ται πο­λι­τι­κά και οι­κο­νο­μι­κά τους υ­πο­τε­λείς της.

Η σθε­να­ρά αν­θε­νω­τι­κή της στά­ση, στη διάρ­κεια του λυ­κό­φω­τος της «Βυ­ζα­ντι­νής Αυ­το­κρα­το­ρί­ας», η ο­ποί­α θα συμ­βά­λει ου­σια­στι­κά στην αλ­λα­γή του κυ­ριαρ­χι­κού σκη­νι­κού, δεν υ­πά­κουε μο­νά­χα (ό­πως ι­σχυ­ρί­ζε­ται η κρα­τού­σα ι­στο­ριο­γρα­φί­α) σε δογ­μα­τι­κούς λό­γους, αλ­λά α­πέ­βλε­πε και στην εν­δυ­νά­μω­ση του δια­χει­ρι­στι­κού της ρό­λου σ’ αυ­τό, γε­γο­νός που πι­στο­ποιεί η α­πό­σπα­ση των πε­ρί­φη­μων «προ­νο­μί­ων» α­πό τη σουλ­τα­νι­κή ε­ξου­σί­α, η ο­ποί­α εί­χε α­πό­λυ­τη α­νά­γκη τον γρα­φειο­κρα­τι­κό μη­χα­νι­σμό της εκ­κλη­σί­ας για την εύ­ρυθ­μη λει­τουρ­γί­α του κρά­τους, και τον α­φο­μοιω­τι­κό, χει­ρα­γω­γι­κό και κα­τα­σταλ­τι­κό της λό­γο για να ε­δραιώ­σει και να πα­γιώ­σει την κυ­ριαρ­χί­α της.

Η εκ­κλη­σί­α κα­τεί­χε α­πό τον και­ρό του βυ­ζα­ντί­ου τε­ρά­στιες ε­κτά­σεις, και πα­ρά το πέ­ρα­σμα μέ­ρους αυ­τών στο ο­θω­μα­νι­κό «δη­μό­σιο» και στη δι­καιο­δο­σί­α του κυ­ρί­αρ­χου ι­σλα­μι­κού δόγ­μα­τος (βα­κού­φια), στα τέ­λη του 18ου αιώ­να αυ­τές κα­λύ­πτουν το 1/4 του «ελ­λα­δι­κού χώ­ρου».

ΧΡΟΝΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ 1876-1936 (Μέρος Δ΄)

Απεργία καπνεργατών, Θεσσαλονίκη 1936

1931. Αρ­χές Νο­εμ­βρί­ου. Α­περ­γί­α των υ­πο­δη­μα­τερ­γα­τών Α­θή­νας, Πει­ραιά, Θεσ/νί­κης και άλ­λων πό­λε­ων που κρά­τη­σε 45 μέ­ρες. Κα­τά τη διάρ­κεια της α­περ­γί­ας γίνονται πολ­λές συ­γκρού­σεις με τη χω­ρο­φυ­λα­κή και τους α­περ­γο­σπά­στες, μέ­χρι και α­πό­πει­ρες με δυ­να­μί­τη κα­τά των δεύ­τε­ρων.

1931, 26 Νο­εμ­βρί­ου. Πει­ραιάς. Σο­βα­ρά ε­πει­σό­δια στο λι­μά­νι με­τα­ξύ, των φορ­το­εκ­φορ­τω­τών και της χω­ρο­φυ­λα­κής με πολ­λούς τραυ­μα­τί­ες. Τις μέ­ρες που α­κο­λουθούν γίνονται πολ­λές συ­γκρού­σεις και το κρά­τος α­να­γκάζεται να υ­πο­χω­ρή­σει στα αιτήματά τους.

1931, 4 Δε­κεμ­βρί­ου. Α­θή­να. Η α­στυ­νο­μί­α επιχειρεί να μπει στα γρα­φεί­α της ο­μο­σπον­δί­ας των αρ­τερ­γα­τών, που βρί­σκο­νταν στην ο­δό Λυ­κούρ­γου. Οι αρ­τερ­γά­τες, που βρί­σκο­νταν μα­ζε­μέ­νοι απ’ έ­ξω, υ­πε­ρα­σπί­ζονται την εί­σο­δο του κτι­ρί­ου. Χτυ­πιούνται ά­γρια με τους α­στυ­φύ­λα­κες, με α­πο­τέ­λε­σμα πολ­λούς τραυ­μα­τι­σμούς και α­πό τις δυο πλευ­ρές.

1935, Αρ­χές Αυ­γού­στου. Η­ρά­κλειο. Ό­λοι οι ερ­γά­τες της πό­λης κα­τε­βαί­νουν σε α­περ­γί­α διαρ­κεί­ας. Δια­δη­λώ­νο­ντας προς τη νο­μαρ­χί­α δέ­χο­νται τα πυ­ρά του στρα­τού.7 νε­κροί και πολ­λοί τραυ­μα­τί­ες εί­ναι ο θλι­βε­ρός α­πο­λο­γι­σμός. Χτυ­πούν οι κα­μπά­νες. Ό­λος ο πλη­θυ­σμός της πό­λης κα­τε­βαί­νει στο δρό­μο σε πα­λλαϊ­κό συλλαλητήριο. Οι α­περ­γοί ο­πλί­ζο­νται με κα­ρα­μπί­νες, του­φέ­κια, ξύ­λα κ.ά.. Το κρά­τος, α­νή­συ­χο για την ε­ξέ­λι­ξη των πραγ­μά­των στέλ­νει α­πό τα Χα­νιά μια με­ραρ­χί­α στρα­τού, α­πό τον Πει­ραιά τα α­ντι­τορ­πι­λι­κά «Σπέ­τσες» και «Υ­δρα» και έ­να σμή­νος βομ­βαρ­δι­στι­κών. Η ε­ξέ­γερ­ση πνί­γε­ται στο αί­μα των κα­τα­πιε­σμέ­νων και γί­νο­νται ε­κα­το­ντά­δες συλ­λή­ψεις.

ΧΡΟΝΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ 1876-1936 (Μέρος Γ΄)

Φυσητές (1930)

1927, 19 Φεβρουαρίου. Θεσ­σα­λο­νί­κη. Χι­λιά­δες κα­πνερ­γά­τες α­κο­λου­θούν την κη­δεί­α του συ­να­δέλ­φου τους Κά­ρεν­φιλ, που έχει σκο­τω­θεί σε συ­μπλο­κές με την χω­ρο­φυ­λα­κή έ­ξω α­πό το ερ­γο­στά­σιο Σπί­ρερ. Κα­τά τη διάρ­κεια της κη­δεί­ας θα ε­πα­να­λη­φθούν οι συ­γκρού­σεις στους δρό­μους της πό­λης.

1927, Φεβρουάριος. Α­γρί­νιο. Ά­γρια συ­μπλο­κή α­περ­γών κα­πνερ­γα­τών και α­στυ­νο­μί­ας έχει σαν α­πο­τέ­λε­σμα 4 νε­κρούς κα­πνερ­γά­τες.

1927, 10 Μάρτιος. Α­θή­να. Α­περ­γί­α των ε­παγ­γελ­μα­τιών. Μια ε­πι­τρο­πή τους έχει πά­ει να συ­ζη­τή­σει με τους αρ­μό­διους υ­πουρ­γούς, ε­νώ οι υ­πό­λοι­ποι συγκεντρώνονται έ­ξω α­πό τα γρα­φεί­α τους, στην ο­δό Θε­μι­στο­κλέ­ους, πε­ρι­μέ­νο­ντας το α­πο­τέ­λε­σμα της συ­ζή­τη­σης. Επιστρέφοντας η ε­πι­τρο­πή αναγγέλλει ό­τι η κυ­βέρ­νη­ση θα λύ­σει τα προ­βλή­μα­τά τους, ο­πό­τε η διοί­κη­ση αποφασίζει την λή­ξη της α­περγί­ας. Ο συγκεντρωμένος κό­σμος δεν πεί­θε­ται. Με­ρι­κοί α­νε­βαί­νουν στα γρα­φεί­α, παίρ­νουν τη ση­μαί­α τους και κα­τε­βαί­νουν στο δρό­μο. Δη­μιουρ­γεί­ται αυ­θόρ­μη­τη δια­δή­λω­ση. Στο Αρ­σά­κειο τους πε­ρι­μέ­νουν στρα­τός και χω­ρο­φυ­λα­κή ε­νώ μιά α­ντλί­α κα­τα­βρέ­χει τους δια­δη­λω­τές. Αυ­τοί ε­πι­τί­θε­νται για να την κα­τα­λά­βουν. Οι στρα­τιώ­τες πυ­ρο­βο­λούν με α­πο­τέ­λε­σμα 3 νε­κρούς α­περ­γούς. Η αυ­θόρ­μη­τη αυτή δια­δή­λω­ση δημιουργεί φόβο στο κρά­τος λό­γω της βιαιό­τη­τας που πε­ριέχει, του αυ­θόρ­μη­του, του πα­ρα­γκω­νι­σμού των συν­δι­κα­λι­στών και την μη πί­στη στα λό­για τους.

ΧΡΟΝΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ 1876-1936 (Μέρος Β΄)

1910, 6 Μαρτίου. Ν. Λα­ρί­σης. Αυ­τή τη μέ­ρα έχει α­πο­φα­σι­στεί α­πό τους κο­λί­γους, να πραγ­μα­το­ποι­η­θεί πα­να­γρο­τι­κή συ­γκέ­ντρω­ση της πε­ριο­χής του Λα­ρι­σαϊ­κού κά­μπου στη Λά­ρι­σα. Στην αρ­χή μά­λι­στα ρί­χνεται α­πό πολ­λούς η ι­δέ­α να κα­τε­βούν ό­λοι οι α­γρό­τες ο­πλι­σμέ­νοι και έ­τοι­μοι για κά­θε εν­δε­χό­με­νο. Μα τό­τε μπαίνουν στη μέ­ση οι δή­μαρ­χοι (πλού­σιοι ό­λοι τους), οι πο­λι­τι­κά­ντη­δες και οι άλ­λοι «α­γρο­τι­στές» και κινδυ­νο­λογούν. Υποστηρίζουν πως αν κα­τε­βούν έ­νο­πλοι, θα τους σφά­ξει ο στρα­τός και ισχυρίζονται ό­τι «τώ­ρα δεν εί­ναι κα­τάλ­λη­λες οι συν­θή­κες, ας το α­φή­σου­με για το ε­πό­με­νο Σάβ­βα­το». Μ’ αυτά πετυχαίνουν να πιά­σει το «ει­ρη­νι­στι­κό» τους κή­ρυγ­μα.

Οι α­γρό­τες α­πό το πρωί της 6ης Μάρτη αρχίζουν να συρ­ρέ­ουν κα­τά ε­κα­το­ντά­δες στη Λά­ρι­σα. Πρώ­τοι μπαίνουν οι κο­λι­γά­δες του δή­μου Κρά­νω­να, με μαύ­ρες και κόκ­κι­νες ση­μαί­ες κι έ­πει­τα κι άλ­λοι κι άλ­λοι… Εν τω με­τα­ξύ η πό­λη στρα­το­κρα­τεί­ται, α­πό την προ­η­γού­με­νη μέ­ρα ή­δη, με­τά α­πό δια­τα­γή του νο­μάρ­χη. Πρόκειται γι’ αυτόν που εί­πε: «Μα τι θέ­γουν πα­ντε­σπά­νι να φά­νε; Αυ­τοί δεν εί­ναι α­φε­ντι­κά μα σκλά­βοι… Αι κοι­νω­νί­γαι γεν μπο­ρούν να πγο­ο­δέ­ψουν ό­ταν ο ό­κλος α­ποτ­γα­χεί­νε­ται. Πγέ­πει να πγο­λά­βο­μεν τας α­ναρ­χι­κάς εκ­δη­λώ­σεις…»

ΧΡΟΝΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ 1876-1936 (Μέρος Α΄)

Λαυρεωτικά

1876, αρ­χές Οκτωβρίου. Πάτρα. Χω­ρι­κοί καί­νε την α­πο­θή­κη του κρα­τι­κού μο­νο­πω­λί­ου στην Πά­τρα, σε μιά έ­μπρα­κτη α­πά­ντη­ση στην λή­στευ­σή τους α­πό το κρα­τι­κό μο­νο­πώ­λιο.

1879, Μάρ­τιος. Σύ­ρος. Η α­περ­γί­α των βυρ­σο­δε­ψών κα­τα­λή­γει σε βί­αιες συ­γκρού­σεις με την ε­θνο­φρου­ρά. Οι α­περ­γοί κα­τα­στρέ­φουν έ­να βυρ­σο­δε­ψεί­ο, στή­νο­νται ο­δο­φράγ­μα­τα, γί­νο­νται ά­γριες ο­δο­μα­χί­ες ό­που σκο­τώ­νε­ται έ­νας ε­θνο­φύ­λα­κας και τραυ­μα­τί­ζο­νται πολ­λοί. Πολλοί είναι και οι τραυματίες από τους εργάτες. Ε­νερ­γη­τι­κό μέ­ρος και στην α­περ­γί­α και στις συ­γκρού­σεις πή­ρε ο Α­ναρ­χι­κός Ό­μι­λος Σύ­ρου.

1894, Μάϊος. Α­θή­να. Πρώ­τος ε­ορ­τα­σμός της πρω­το­μα­γιάς στη Ελ­λά­δα. Λί­γες μέ­ρες αρ­γό­τε­ρα ο Καλ­λέρ­γης (έ­νας α­πό τους πρω­τερ­γά­τες του σο­σια­λι­σμού στον Ελ­λα­δι­κό χώ­ρο) την ώ­ρα που συ­νε­δρί­α­ζε η βου­λή, άρ­χι­σε να δια­βά­ζει το μή­νυ­μα της πρω­το­μα­γιάς, α­πό το δη­μο­σιο­γρα­φι­κό θε­ω­ρεί­ο,.

Gino Lucetti. Η απόπειρα κατά της ζωής του Μουσολίνι

Γεννημένος το 1900 στο αναρχικό προπύργιο της Καρράρα, ο Τζίνο Λουτσέττι είχε διαμορφώσει μια πολύ ατομικιστική στάση, συγκριτικά με τους περισσότερους αναρχοκομμουνιστές συντρόφους του. Ήταν μια εξέχουσα αντιφασιστική φυσιογνωμία, τοπικά και σε όλη την ιταλική επικράτεια.

Πολλοί από εκείνους που τον ήξεραν τον θυμούνται διαρκώς να σκέπτεται, με ένα βιβλίο κάτω από τη μασχάλη, στον περίπατο του κατά μήκος της όχθης του ποταμού. Καταγόμενος από εργατική οικογένεια, ήταν ουσιαστικά αυτοδίδακτος και στη βάση αυτής της αυτομόρφωσης συμμετείχε στους αγώνες της δεκαετίας του 1920, αντιμετωπίζοντας τους φασίστες σε πολλές περιπτώσεις.

Σε μια αψιμαχία, σκληρότερη από το συνηθισμένο, στο δημοφιλές «Napoleon Cafι», πληγώθηκε στο λαιμό από σφαίρα, μετά από ανταλλαγή πυροβολισμών με φασίστα (κάποιον Perfetti), ο οποίος πυροβολήθηκε στο αυτί. Έπεσε στο έδαφος κοντά στο Montignoso (κωμόπολη κοντά στην Καρράρα), μη μπορώντας να βρει έναν γιατρό διατεθημένο να αφαιρέσει τη σφαίρα. Μετά από λίγες ημέρες κατορθώνει να μπει λαθραία σε πλοίο για τη Γαλλία, όπου τελικά βρίσκει γιατρό για το τραύμα του.
Στη Γαλλία είναι που σχεδίασε την απόπειρα κατά της ζωής του Μουσολίνι, που έμελλε να τον κάνει διάσημο. Με κόπο μαζεύει χρήματα (μια ανύποπτη συμπατριώτισσά του, η Λίνα Σκουασόνι, η οποία ζούσε στην Ομπάνι, κοντά στη Μασσαλία, του δάνεισε χρήματα για το ταξίδι), και επιστέφει στην Ιταλία και τη Ρώμη, όπου και θα πραγματοποιήσει την απόπειρα κατά της ζωής του Ντούτσε στις 11 Σεπτεμβρίου του 1926.

Γουίλλιαμ Γκόντγουιν (1756-1836): Ο απόστολος της «Παγκόσμιας Καλωσύνης»

Ο αγγλικός Ρομαντισμός ξεκίνησε με το τέλος του 18ου αιώνα. Με «υψηλή διανόηση και ένθερμα αισθήματα» και ενάντια στην «ανηθικότητα και την ανοησία του κόσμου», συνεχίστηκε και κατά το πρώτο τέταρτο του 19ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήρθαν στο προσκήνιο λογοτέχνες και πολιτικοί ακτιβιστές, οι οποίοι προκάλεσαν, ξεκινώντας από την μεγάλη Μεταρρύθμιση του 1832, τις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις που έμελλε να πραγματοποιηθούν στο υπόλοιπο του 19ου αιώνα. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε το έτος 1793 ως το σημείο εκκίνησης του Αγγλικού Ρομαντισμού: ήταν η χρονιά όπου ο Γουίλλιαμ Γκόντγουιν εξέδωσε το βιβλίο του Πραγματεία περί των Αρχών της Πολιτικής Δικαιοσύνης.

O Γουίλλιαμ Γκόντγουιν γεννήθηκε στις 3 Μαρτίου του 1756, στο Wisbech του Cambridgeshire, από παραδοσιακή οικογένεια αιρετικών ιερέων. Ήταν το έβδομο από τα δεκατρία παιδιά της οικογένειας· ανατράφηκε ως καλβινιστής, γεγονός που αναμφίβολα τον επηρέασε καθοριστικά. Στην ηλικία των δεκαεπτά, ο Γουίλλιαμ στάλθηκε σε θεολογική ακαδημία στο Χόξτον, κοντά στο Λονδίνο. Μετά την αποφοίτησή του, επρόκειτο να γίνει ιερέας στο Στόουμαρκετ του Σάλφολκ. Εν τούτοις, πριν κλείσει χρόνος, έφυγε από το Σάλφολκ, εγκαταλείποντας δια παντός το αξίωμά του. Κατόπιν, πήγε στο Λονδίνο, όπου και κέρδιζε τα προς το ζην από την συγγραφή.

Ο Μπακούνιν συναντά τον Βάγκνερ

Μια διαφορετική ιστορία από τη φλεγόµενη Δρέσδη του 1849

«Η ελευθερία είναι η φιλαλήθεια
προς τους εαυτούς µας.
Όποιος είναι φιλαλήθης και ειλικρινής προς τον εαυτό του,
απόλυτα προσαρµοσµένος
στην φύση του,
εκείνος είναι αναµφισβήτητα
ελεύθερος». (Απόσπασµα από γράµµα του Βάγκνερ)

Λιντάου 1849, σύνορα Γερµανίας-Ελβετίας. Ένας νεαρός άντρας, αφού επιδεικνύει το διαβατήριο του στους συνοριοφύλακες, επιβιβάζεται σε ατµόπλοιο µε προορισµό την Ελβετία. Το διαβατήριο είχε τα στοιχεία κάποιου καθηγητή Βίντµαν, µα στην πραγµατικότητα πρόκειται για τον καλλιτέχνη Βάγκνερ, ο οποίος προσπαθεί να διαφύγει από την Γερµανία έχοντας ψεύτικο όνοµα και χαρτιά. Ο Βάγκνερ στον έλεγχο διαβατηρίων µένει σιωπηλός και στρεσαρισµένος, ελπίζοντας ότι ο έλεγχος θα τελειώσει γρήγορα χωρίς ερωτήσεις. Στη συνέχεια επιβιβάζεται στο ατµόπλοιο και διασχίζει την λίµνη Κωνστάντζα. Τα πρώτα ελβετικά χωριά έχουν αρχίσει και αχνοφαίνονται στον ορίζοντα. Από εκεί συνεχίζει το ταξίδι του στην Ελβετία µε άµαξα κάτω από τα βουνά των Άλπεων. Στο ηµερολόγιο του αποτυπώνει αυτή την στιγµή: «Τίποτα δεν µπορεί να συγκριθεί µε τα εξαίσια συναισθήµατα, που πληµµυρίσανε το είναι µου, µόλις ένοιωσα πως ήµουν ελεύθερος. Καµία γνώµη δεν µε ενδιέφερε, κανένα ψέµµα. Μπορούσα να βροντοφωνάξω στον κόσµο, ότι εγώ ο καλλιτέχνης, τον περιφρονούσα µ’ όλη µου την καρδιά… Για πρώτη φορά στην ζωή µου αισθανόµουν ελεύθερος µε όλους και εναντίον όλων, υγιής και χαρούµενος, αν και δεν ήµουν σε θέση να ξέρω, πού θα πήγαινα να κρυφτώ αύριο, για να αναπνεύσω ήσυχος τον αέρα του ουρανού». Πρόκειται για τον προσωπικό επίλογο µιας εξέγερσης που δεν ευοδώθηκε και πνίγηκε στο αίµα, την εξέγερση της Δρέσδης τον Μάιο του 1849. Ο Βάγκνερ βγήκε από αυτή την εξέγερση διαφορετικός. Άφησε πίσω του πολλά, είδε συντρόφους του να πεθαίνουν στους φλεγόµενους δρόµους της Δρέσδης, αλλά και τρεις από αυτούς να οδηγούνται στις φυλακές, τον Χέµπνερ, τον Μάρτεν και τον Μπακούνιν. Η σύντροφός του Μίνα αποµακρύνθηκε από αυτόν χρεώνοντάς του την φτώχεια τους, µην µπορώντας να καταλάβει για ποιο λόγο ο Βάγκνερ τα έβαλε µε τον βασιλιά, ενώ είχε µια καλή θέση στην βασιλική όπερα. Η ζωή και το έργο του από εδώ και πέρα θα αποκτήσουν άλλο νόηµα.

Ανατόλι Ζελεζνιάκοβ

O Προάγγελος της Καταιγίδας

«Ο φρουρός είναι κουρασμένος». Μ΄ αυτά τα λόγια, που εκστόμισε τη νύχτα της 5ης προς 6η Ιανουαρίου 1918, ένας νεαρός αναρχικός ναύτης με το όνομα Ανατόλι Ζελεζνιάκοβ διέλυσε την Καταστατική Συνέλευση και σκάλισε μια μικρή θέση γι’ αυτόν στην ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης. Όταν το τσαρικό καθεστώς κατέρρευσε το Φεβρουάριο του 1917, ο Ζελεζνιάκοβ υπηρετούσε σ’ ένα ναρκοθετικό πλοίο με βάση την Κρονστάνδη, το περίφημο αρχηγείο του Βαλτικού Στόλου, κοντά στην πρωτεύουσα του Πέτρογκραντ. Μετά την Επανάσταση του Φεβρουαρίου, αναρχικοί και άλλοι αγωνιστές κατέλαβαν τη βίλα του P.P. Durnovo, ο οποίος ήταν Κυβερνήτης της Μόσχας κατά την επανάσταση του 1905, και τη μετέτρεψαν σε μια επαναστατική κομμούνα και «χώρο ξεκούρασης», με δωμάτια για ανάγνωση και συζήτηση και ένα κήπο για να παίζουν τα παιδιά τους. Στα εχθρικά μυαλά, πάντως, η βίλα Durnovo είχε γίνει ένα άντρο ανομίας, «ένα είδος Brocken, όπου οι δυνάμεις του κακού συγκεντρώθηκαν, γίνονταν συνάξεις μαγισσών, όπως και όργια, συνωμοσίες, σκοτεινές, καταχθόνιες και αδίστακτες αιματηρές πράξεις», όπως έγραψε στις σημειώσεις του για τη Ρωσική Επανάσταση ο N.N. Sukhanov. Κι όμως, η βίλα έμεινε ανενόχλητη μέχρι την 5η Ιουνίου 1917, όταν κάποιοι απ’ τους αναρχικούς ενοίκους προσπάθησαν να καταλάβουν την τυπογραφική μονάδα μιας μεσο-αστικής εφημερίδας. Το Πρώτο Συνέδριο των Σοβιέτ, που τότε διεξαγόταν στην πρωτεύουσα, αποκήρυξε τους δράστες σαν «εγκληματίες που αποκαλούν τους εαυτούς τους αναρχικούς» και την 7η Ιουνίου, ο P.N. Pereverzev, υπουργός δικαιοσύνης στην Μεταβατική Κυβέρνηση διέταξε τους αναρχικούς να εκκενώσουν το σπίτι αμέσως.

Η Ιστορία ενός Φυλλαδίου και η Μοίρα του Αναρχικού Varshavskiy

(Από την Ιστορία της Αναρχικής Αντίστασης ενάντια στον Ολοκληρωτισμό)

Κάποιοι ερευνητές, ακολουθώντας γενικά τη σοβιετική ιστοριογραφική παράδοση των δεκαετιών του 1960-1980, βλέπουν τη δεκαετία του ’20 σαν μια περίοδο κρίσης και παρακμής του αναρχικού κινήματος στο γεωγραφικό χώρο της ΕΣΣΔ¹. Σύμφωνα με έργα άλλων συγγραφέων και τα έγγραφα που δημοσιεύθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’90 με αρχές της δεκαετίας του 2000, υπάρχουν αποδείξεις ότι ο αγώνας των αναρχικών οργανώσεων σε πολλές περιοχές της ΕΣΣΔ συνεχίσθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 σε συνθήκες καταστολής και παρανομίας. Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου, οι αναρχικοί αποπειράθηκαν να ξαναστήσουν τις οργανώσεις που προηγουμένως διαλύθηκαν, εξέδωσαν φυλλάδια και παράνομα περιοδικά, συμμετείχαν δραστήρια στις συγκρούσεις των ανέργων εργατών, προώθησαν τη δημιουργία ανεξάρτητων συνδικάτων εργατών, ανέργων και αγροτών, κάλεσαν στον αγώνα για την καταστροφή του γραφειοκρατικού καθεστώτος μέσω της κοινωνικής επανάστασης και το χτίσιμο της χωρίς κράτος κομμουνιστικής κοινωνίας βασισμένης στην αυτo-κυβέρνηση.

Η OGPU σημείωνε ακόμα και τις περιπτώσεις απαλλοτριώσεων που οργάνωναν αναρχικοί. Το εύρος των κοινωνικών στρωμάτων με τα οποία δούλεψαν οι αναρχικοί αυτή την περίοδο είναι πολύ πλατύ. Είναι εργάτες, άνεργοι, αγρότες, δάσκαλοι, φοιτητές και εκείνοι που «εκκαθαρίστηκαν» από θεσμούς της ανώτερης εκπαίδευσης λόγω του ότι ήταν πολιτικά ύποπτοι, κληρωτοί και στρατιώτες, μέλη της RKSM (Ένωση Ρωσικής Κομμουνιστικής Νεολαίας) και του πρώην VKP(b) (Πανρωσικό Κομμουνιστικό Κόμμα – μπολσεβίκικο), ακόμη και Κοζάκους². Οι αναρχο-απόκρυφοι κύκλοι που λειτούργησαν ανάμεσα στην διανόηση ήταν, επίσης, πολυπληθείς τη δεκαετία του ’20³. Οι προσπάθειες να ξαναστηθούν οι αναρχικές οργανώσεις συνεχίσθηκαν την δεκαετία του ’30. Οι πιο γνωστές απ’ αυτές ήταν η Συνομοσπονδία των Ουκρανών Αναρχικών Nabat (Konfederatsiya anarkhistov Ukrainy Nabat) το 1934 και η δραστηριότητα της παράνομης αναρχικής ομάδας στο χημικό εργοστάσιο του Στάλινγκραντ το 1937⁴.

Οι Ισπανοί Αναρχικοί. Τα ηρωικά χρόνια 1868 – 1936

Συγγραφέας: Μάρραιη Μπούκτσιν

Έκδοση: Βιβλιοπέλαγος

Η ιστορία της κοινωνικής επανάστασης στην Ιβηρική χερσόνησο, στα μέσα της δεκαετίας του 1930 και η δράση των αναρχικών σε αυτή, λειτούργησε, και λειτουργεί ακόμη για πολλούς, σαν σημείο αναφοράς για την οργανωτική της λειτουργία, τον αντιφασιστικό χαρακτήρα της, όσο και για την ένοπλη πρακτική της. Ο καθένας, ανάλογα τα ιδεολογικά γυαλιά που φόρεσε, ερμήνευσε επί μέρους την σημασία της και προσπάθησε να την εξηγήσει αποσκοπώντας σε ίδια συμφέροντα.

Το βιβλίο «Οι Ισπανοί Αναρχικοί – Τα ηρωικά χρόνια 1868-1936» έρχεται με μια αντικειμενική οπτική γωνία να βάλει στη θέση τους όσους πίστεψαν και πιστεύουν ακόμα ότι οι κοινωνικές διεργασίες μπορούν να ξεκινήσουν απλά επειδή κάποιοι το αποφάσισαν, φέροντες το ύφος του «πρωτοπόρου καθοδηγητή».

Ο συγγραφέας, Μάρεη Μπούκτσιν, στην εισαγωγή του αναφέρει τους λόγους που τον οδήγησαν στη συγγραφή αυτού του βιβλίου. Ένας λόγος ήταν, η απομυθοποίηση του ρόλου των αριστερών/μαρξιστών σε σχέση με την κοινωνική κατάσταση στην Ισπανία (ζούσε στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου) και η ανάγκη για την καταγραφή μιας θαυμαστής ιστορικής εμπειρίας του «αναρχικού κινήματος» στην Ισπανία, το οποίο ήταν ελάχιστα γνωστό στους αμερικανούς ριζοσπάστες, πόσο μάλλον σε άλλους λιγότερο πολιτικοποιημένους. Θέλησε να εκφράσει, όπως ο ίδιος αναφέρει, «μία στοιχειώδη κατανόηση γι’ αυτούς τους ανθρώπους που αγάπησαν τόσο πολύ την ελευθερία», καθώς και να αποτίσει φόρο τιμής στον ιδεαλισμο τους χωρίς να κρύψει τις οργανώσεις τους από το φως μιας καλοπροαίρετης κριτικής. Ο δεύτερος λόγος ήταν η εμφάνιση της μαύρης σημαίας στους δρόμους κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’60, τα ισχυρά αναρχικά αισθήματα της ριζοσπαστικής νεολαίας και η σύγκριση των δύο «αντίθετων απόψεων» αφού από τη μια οι ισπανοί αναρχικοί έζησαν σε μια περίοδο υλικής σπάνις, ενώ αντίθετα οι νέοι της δεκαετίας του ’60, σε μια περίοδο τεχνολογικών ανακαλύψεων, υπερασπίστηκαν το δικαίωμά τους στην απόλαυση.

Ελιζέ Ρεκλύ. Ένας αναρχικός και λόγιος

του ΜΑΞ ΝΕΤΤΛΑΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
Τροπή
σελ. 367

«Γι’αυτό ακόμα πάντα, και σήμερα περισσότερο από ποτέ, η εξέταση της ζωής αυτών που διαποτίζονται με τις πιο καθαρές μορφές ελευθερίας και ανθρώπινης αξιοπρέπειας και τις πραγματοποιούν αν είναι δυνατό στην ίδια τους την ζωή έχει ιστορικό και υποδειγματικό ενδιαφέρον και δεν πρέπει να θεωρείται καθόλου ως προσωπολατρία. Αφηγούμενος εδώ τη ζωή του Ελιζέ Ρεκλύ με πολλές λεπτομέρειες, και το κάνω αυτό με ειλικρινή θαυμασμό και σεβασμό γι’ αυτόν τον σπάνιο άνθρωπο, θα ήθελα με αυτό επίσης να υποδεικνύω συνεχώς τις δυνατότητες ανάπτυξης και δράσης, οι οποίες βρίσκονται μέσα σ’ όλους μας και τις οποίες θα έπρεπε να αφυπνίσουμε, όπως κατάφερε να το κάνει ο Ρεκλύ ο οποίος, ελευθερωνόμενος πνευματικά από πολύ στενές συνθήκες, δημιούργησε γύρω του μια ατμόσφαιρα ελευθερίας και ανθρώπινης καλοσύνης και αλληλεγγύης. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε όλοι, ο καθένας με τον τρόπο του, αρκεί μονάχα να το θέλουμε· κανένας θεός και κανένα κόμμα δεν μπορεί να το κάνει αυτό για μας, και όταν εμείς παραλείπουμε αυτού του είδους τις ιδιαίτερες προσπάθειες, μετά από λίγο αναπολούμε μια ζωή παραμελημένων ευκαιριών και παραμένουμε αλυσοδεμένοι στο άψυχο και πνιγηρό εξουσιαστικό περιβάλλον που μας περιστοιχίζει».

Χρονικό των γεγονότων του 2003 πριν και κατά την Σύνοδο

Ρέθυμνο 4 και 5 Οκτωβρίου 2002: Σύνοδος των υπουργών άμυνας της Ε.Ε. πραγματοποιείται στο Ρέθυμνο,

23 και 24 Ιανουαρίου: Σύνοδος υπουργών εργασίας της ΕΕ στο Ναύπλιο.

22 Φεβρουαρίου: Σύνοδος υπουργών ενέργειας της ΕΕ στη Θεσσαλονίκη (ξενοδοχείο HYATT).

Σάββατο 1 Μαρτίου: Πραγματοποιείται, στην Αθήνα, η άτυπη σύνοδος των υπουργών Παιδείας της Ε.Ε. στον Αστέρα της Βουλιαγμένης.

Σάββατο 15 και Κυριακή 16 Μαρτίου: Αποκλεισμός της ναυτικής βάσης της Σούδας στο Μαράθι (Χανιά).

Παρασκευή 28 και Σάββατο 29 Μαρτίου: Πραγματοποιείται στη Βέροια η σύνοδος υπουργών δημόσιας τάξης .

4-5-6 Απριλίου: Γίνεται στην Αθήνα η ανεπίσημη σύνοδος του ECOFIN.

Σύ­νο­δος Κο­ρυ­φής στη Θεσ­/­νί­κη και ΒLACK BLOCK

Η φλό­γα πα­ρα­μέ­νει ά­σβε­στη…

Χι­λιά­δες α­ναρ­χι­κοί και α­ντιε­ξου­σια­στές απ’ ό­λο τον ελ­λα­δι­κό χώ­ρο και  α­κό­μα σύ­ντρο­φοι α­πό την Ι­σπα­νί­α, την Ι­τα­λί­α, την Γαλ­λί­α, την Κύ­προ, την Τουρ­κί­α, την Αυ­στρί­α, την Α­με­ρι­κή, την Μ. Βρε­τα­νί­α και την Γερ­μα­νί­α άρ­χι­σαν να συ­γκε­ντρώ­νο­νται α­πό τη 16η μέ­χρι και τη 21η Ιου­νί­ου στη Θεσ­σα­λο­νί­κη για ν’ α­ντι­τα­χθούν στη σύ­νο­δο κο­ρυ­φής της Ευ­ρω­πα­ϊ­κής Έ­νω­σης.

Εξ αρ­χής θα πρέ­πει να πούμε ό­τι οι μορφές παρέμβασεις που επιλέχθηκαν όλες αυτές τις μέρες δεν είναι για εμάς αντι­κείμενα διαχωρισμού.

Και μι­λά­με για τη πρώ­τη κα­τά­λη­ψη κτι­ρί­ου α­πό πλευ­ράς του ΒLACK BLOCK σε πα­ρό­μοιες συ­νό­δους, την εν­θου­σιώ­δη πο­ρεί­α αλ­λη­λεγ­γύ­ης για τους με­τα­νά­στες 4.000 α­ναρ­χι­κών-α­ντιε­ξου­σια­στών, τις εκ­δη­λώ­σεις συλ­λο­γι­κο­τή­των στον αί­θριο χώ­ρο α­νά­με­σα στη πα­λαιά και τη νέ­α φι­λο­σο­φι­κή σχο­λή, τις α­νοι­κτές συ­νε­λεύ­σεις και τις προ­βο­λές δί­πλα στο Με­τε­ω­ρο­σκο­πεί­ο και στη κα­τει­λημ­μέ­νη Φι­λο­σο­φι­κή Σχο­λή, τα γεύ­μα­τα που ε­τοι­μά­ζο­νταν και δια­θέ­το­νταν α­πό κα­ρα­βά­νι πο­δη­λα­τι­στών. Και τέ­λος τη δυ­να­μι­κή πο­ρεί­α του ΒLACK BLOCK, πε­ρί­που 3.000 συ­ντρό­φων που κα­τευ­θύν­θη­καν στο κέ­ντρο της πό­λης και ε­πι­τέ­θη­καν στις δυ­νά­μεις κα­τα­στο­λής, σε κα­τα­στή­μα­τα τρα­πε­ζών, σού­περ-μάρ­κετ, κο­σμη­μα­το­πω­λεί­α, σε «Μακ Ντό­λα­ντς» και «Goody’s», σε κα­τα­στή­μα­τα «Vodafone» και «Telestet» σε γρα­φεί­α του ΚΚΕ κ.α.

Συνθήματα από τον Μάη του ’68 (Γ΄)

Συνθήματα με το μέτρο της χρονικής αποστάσεως, αλλά και της γνώσεως που κρύβεται  πίσω από την χαρά του ξεσηκωμού.

Η οικονομία πληγώθηκε, ας πεθάνει.

Απαγορεύεται το απαγορεύεται

Η πλήξη είναι αντι-επαναστατική.

Ο εκπαιδευτής πρέπει να εκπαιδευτεί.

Θεέ υποψιάζομαι ότι είσαι αριστερός διανοούμενος!!

Σύντροφε προσοχή! Η εκβιομηχάνιση μάς απειλεί.

Συνθήματα από τον Μάη του ’68 (Β΄)

Συνεχίζουμε την παράθεση συνθημάτων από τον Μάϊο του 1968.

Ήρθα, είδα, πίστεψα.

Ζήστε στο παρόν.

Κι αν καίγαμε την Σορβόννη;

Θα σας πεθάνουν οι ανέσεις

Είμαστε όλοι ανεπιθύμητοι

Ζωή όχι επιβιώση!

Συνθήματα από τον Μάη του ’68 (Α΄)

Παρουσιάζουμε συνθήματα από τον Μάϊο του 1968. Δεν τα παραθέτουμε προς άκριτη υιοθεσία, αλλά για γνώση και δημιουργία.

Σταλινιστές, οι γιοι σας είναι μαζί μας!

Η φύση δεν έκανε ούτε υπηρέτες ούτε αφεντικά.

Δεν θέλω ούτε να δίνω ούτε να παίρνω εντολές.

Κάθε εξουσία διαφθείρει, η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα.

Η ανθρωπότητα θα ευτυχήσει μόνον όταν ο τελευταίος γραφειοκράτης κρεμαστεί με τα έντερα του τελευταίου καπιταλιστή.

Όταν ο τελευταίος κοινωνιολόγος θα έχει κρεμαστεί με τα έντερα του τελευταίου γραφειοκράτη θα έχουμε ακόμη «προβλήματα»;

Μια ιστορία για τον αναρχικό Ivan Mokin

Μία ιστορία από τον ηθοποιό Lev Durov[1] αναφορικά με την συνάντησή του με τον βετεράνο αναρχικό Ivan Mokin στη Μόσχα το 1972

Περπατούσα δίπλα στο σταθμό «Κιρόφσκαγια» του μετρό [στη Μόσχα] με ένα φίλο μου δημοσιογράφο. Και μου είπε:

– Άκουσε, θέλεις να σε συστήσω σε έναν πραγματικό αναρχικό; Μάλλον μόνο σε ταινίες τους έχεις δει! Αλλά άμα θεωρείς τον εαυτό σου αναρχικό…

– Ξέρω!, του έγνεψα. Τώρα, όποτε ξεστομίζεις κάτι, χτυπάς ή έναν πρίγκηπα ή έναν αναρχικό. Πού ήταν όλοι αυτοί πριν;

– Δεν πρέπει να το λες αυτό – ο δημοσιογράφος προσεβλήθη. Ο Ιβάν Γιεγκόροβιτς Μόκιν[2] είναι ένας πραγματικός, αφοσιωμένος αναρχικός. Πιστός του αναρχικού θεωρητικού Πήτερ Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν, υπηρέτησε μαζί με το θρυλικό Στρατηγό Τοντόρσκι[3] στην πόλη Βέσγιεγκονσκ της περιφέρειας Τβερ.

Η «ΣΥΜΜΟΡΙΑ MATESE»

Η «προπαγάνδα με την πράξη» στην Ιταλία του 19^ου αιώνα

Η ιστορία του Ιταλικού Αναρχισμού στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, περίοδος σχηματισμού του σαν οργανωμένο κίνημα ανθρώπων και ιδεών, είναι και η ιστορία μιας ολόκληρης σειράς από απόπειρες εξεγέρσεων (ή συνωμοσιών όπως αποκαλούνταν). Αυτές τις εκμεταλλεύθηκε η κυβέρνηση για να δικαιολογήσει τη σύνηθη εικόνα του αναρχικού σαν ληστή και παλιανθρώπου, αλλά την ίδια στιγμή συνέβαλαν σημαντικά, με τη λαϊκή αποδοχή που είχαν, στην κατανόηση και εξάπλωση των ελευθεριακών ιδεών.

Αυτές οι προσπάθειες ήταν αποτυχημένες, και πρέπει να δεχτούμε ότι αυτό συνήθως οφείλεται στην ερασιτεχνική προσέγγισή τους. Αλλά θα ήταν άδικο να κατηγορήσουμε τους ανθρώπους που εμπλέκονται. Το λάθος πιο πολύ σχετίζεται με την εποχή τους. Η πίστη τους στην εξέγερση ως μέσο κοινωνικής ανανέωσης, και ο οπτιμισμός ότι μια δράκα γενναίων ανδρών θα ήταν αρκετή να αλλάξει την πορεία των γεγονότων, ήταν χαρακτηριστικές για την αντίληψη περί γενικής προόδου που υπήρχε το 19ο αιώνα και ειδικά του Risorgimento (το όνομα δόθηκε στο εθνικό απελευθερωτικό κίνημα από την Αυστριακή κυριαρχία).

Οι αναρχικοί σίγουρα δεν ήταν οι μόνοι που ξεκίνησαν αυτές τις συνωμοσίες. Πριν απ’ αυτούς υπήρξαν οι Carbonari, οι Mazziniani, και άλλοι, από τον Ciro Menotti ως το Garibaldi, στους οποίους οι επίσημοι ιστορικοί ένιωσαν υποχρέωση να φερθούν με πολύ μεγαλύτερο σεβασμό απ’ ότι στους Καφιέρο, Μπακούνιν ή Μαλατέστα. Πάντως, σε αντίθεση με τους πιο διάσημους σύγχρονούς τους, οι αναρχικοί δεν είχαν ποτέ πρόθεση να πάρουν την εξουσία και να επιβάλουν ένα νέο στάτους κβο με τη χρήση όπλων. Με μεγαλύτερη τιμιότητα σκόπευαν απλά να υλοποιήσουν παραδειγματικές πράξεις για να ξυπνήσουν τη συνείδηση των καταπιεσμένων μαζών. Αυτό σήμαινε η προπαγάνδα με την πράξη.

ΜΟΛΛΥ ΣΤΑΪΜΕΡ (Μέρος Γ΄)

Το πνεύμα ανυποταξίας

Η καπιταλιστική κυβέρνηση των ΗΠΑ και η Κομμουνιστική κυβέρνηση της Ρωσίας αποδείχθηκαν ίδιες –απέδειξαν ότι δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στη μία κυβέρνηση και την άλλη, ανεξάρτητα από τις προφάσεις με τις οποίες ιδρύεται. Οι Αναρχικοί πάντα ισχυρίζονταν ότι ένα Σοσιαλιστικό κράτος που ιδρύεται δεν είναι ούτε ίχνος λιγότερο δεσποτικό από ένα καπιταλιστικό –ότι, η φύση της θέσης του και το πρόγραμμά του το προορίζουν να γίνει ακόμα πιο αδίστακτο στην καταπίεση όλων όσων τόλμησαν να είναι ανικανοποίητοι ή να διεκδικήσουν την αληθινή ελευθερία από την οικονομική ή πολιτική σκλαβιά. Η «Δικτατορία του Προλεταριάτου» στη Ρωσία είχε απλά επιβεβαιώσει αυτή την πρόβλεψη.[1]

Το 1960, όταν ζητήθηκε απ’ αυτή και το σύντροφό της να γράψουν τα απομνημονεύματά τους, η Μόλλυ απάντησε: «Και οι δυο μας αισθανόμαστε ότι αυτό που κάναμε στη ζωή ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΟΥΜΕ. Αγωνιστήκαμε ενάντια στην αδικία με σεμνό τρόπο όσο πιο καλά μπορούσαμε, και αν το αποτέλεσμα ήταν η φυλάκιση, η σκληρή δουλειά και πολλή ταλαιπωρία, εντάξει, αυτό είναι κάτι που κάθε ανθρώπινο πλάσμα που αγωνίζεται για μια καλύτερη ανθρωπότητα πρέπει να περιμένει. Πολεμήσαμε την τυραννία από την εφηβεία μας, όπου και να τη συναντήσαμε… λόγω της πρόωρης καταδίκης, από τη μεριά μας, μιας κοινωνίας πλούσιων και φτωχών, πολυτέλειας και μιζέριας, άγνοιας και βαρβαρότητας, μια τέτοια κοινωνία είναι λάθος, και ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ. Αλλά δε ζητάμε εύσημα για ό,τι κάναμε. Συνεπώς προτιμάμε να μείνουμε στη σκιά».