Η πιο ανούσια προεκλογική περίοδος των τελευταίων δεκαετιών έχει ξεκινήσει από καιρό και είκοσι μέρες πριν τις εκλογές, τίποτα δεν θυμίζει εκλογές. Απουσιάζει, εντελώς, το γνώριμο προεκλογικό χρώμα στους δρόμους, καμία πολιτική συζήτηση δε γίνεται στα καφενεία, απουσιάζουν οι γνώριμοι καυγάδες στα οικογενειακά τραπέζια.
Τίποτα δεν κρίνεται σε αυτές ή τις επόμενες εκλογές.
Όποιο και να είναι το αποτέλεσμα της Κυριακής, τη Δευτέρα (όσοι έχουν) «θα πάνε για ψώνια», όπως έλεγε η διαβόητη Imelda Marcos των Φιλιππινών και παγκόσμιο σύμβολο της διαφθοράς και της σπατάλης. Θα ανεβάσουν χαρούμενα στόρι στα σόσιαλ μίντια, με τα επώνυμα προϊόντα που μόλις απέκτησαν, τα ταξίδια, τις πολυτελείς κατοικίες, την ξέφρενη διασκέδαση σε απλησίαστους, για τους πολλούς, προορισμούς. Ίδιο θα είναι το πρωϊνό της Δευτέρας και για αυτούς που δεν έχουν, στο κυνήγι της επιβίωσης, όπως κάθε μέρα, ως υποζύγια σε μια κακοπληρωμένη δουλεία, που δεν τους διασφαλίζει ούτε τους στοιχειώδεις όρους επιβίωσης. Τί στόρυ να ανεβάσουν αυτοί οι άνθρωποι, για το μάρκετ πας ή για την «προσφορά» σε βασικά είδη διατροφής, ύποπτης ποιότητας, μόλις λίγα λεπτά του ευρώ κάτω από την επίσημη τιμή;
Υπάρχει, βέβαια, και μια μικρή κατηγορία κοινών θνητών προχωρημένης ηλικίας κατά κανόνα, που λατρεύουν τις προεκλογικές καταστάσεις, χωρίς ωστόσο να έχουν κάποιο επαγγελματικό συμφέρον από τις εκλογές· δεν είναι ούτε δημοσιογράφοι, ούτε πολιτευτές, ούτε ευνοοούμενοι του ενός ή του άλλου κόμματος.
Τους κατατρώνε φοβερά πράγματα, όπως η πολιτική «αστάθεια», οι τηλεοπτικές μάχες, τα προεκλογικά σκάνδαλα, διάφορα θριλεράκια του τύπου αν, τελικά, οι δικαστές θα απαγορεύσουν το κόμμα με την ονομασία Πατριωτική Πατρίδα ή μήπως Πατριωτική Λύση, Λύση για την Πατρίδα, Ελληνική Λύση, Ένωση Πατριωτών ή Πατριωτική Ένωση; Τί θα κάνει ο Κασιδιάρης και ο Βελόπουλος, τι γκάφα έκανε σήμερα ο Μητσοτάκης και ο Τσίπρας, ποιος είναι ο μυστηριώδης πρωθυπουργός που δεν μας λέει ο ανόητος Ανδρουλάκης, από ποιούς έφαγε ξύλο η Ωραία Ελένη του ΚΙΝΑΛ, τα ψηφαλάκια, τα ποσοστάκια, τέλος πάντων όλες αυτές οι ανούσιες πληροφορίες με φόντο την πιο υπερχρεωμένη χώρα του πλανήτη, που έχει καταντήσει το Μπαλί της μεσογείου.
****
Κάπου εδώ και παρά τη φυσική απέχθεια της στήλης στο εκλογικό φαινόμενο και στα πολιτικά, καταντάει απαραίτητο να αναφερθούμε, όσο πιο συνοπτικά γίνεται, στην έννοια του κόμματος-καρτέλ. Μην πάει ο νούς σας σε Κολομβίες και διεφθαρμένους και αυταρχικούς κυβερνήτες, που κυβερνούν με τη βοήθεια του στρατού, των μυστικών υπηρεσιών και του οργανωμένου εγκλήματος, ολιγάρχες που διακινούν μεταξύ άλλων και τόνους ναρκωτικών και ελέγχουν όλα τα μεγάλα ΜΜΕ, περίεργους θανάτους μαρτύρων σε δίκες, δημοσιογράφων και αντιφρονούντων και κοινωνίες που το 10% ζει με επιδεικτική σπατάλη και το 60-70% δίνει μάχη για να εξασφαλίσει μια σακούλα με τρόφιμα.
Ο όρος «κόμμα-καρτέλ», αν και ακούγεται κάπως, αποδίδει πολύ επιτυχημένα την κατάσταση στα κόμματα και είναι πλέον αποδεκτό από όλες τις «φυλές» των πολιτικών επιστημόνων. Από τα μαζικά κόμματα των δύο περασμένων αιώνων, που εξέφραζαν ιδεολογικά ρεύματα ή συμπαγείς κοινωνικές ομάδες και τα πολυσυλλεκτικά (μετά το 1945), το κόμμα-καρτέλ είναι η νεότερη μορφή και με λίγα λόγια είναι το σύγχρονο κρατικοποιημένο κόμμα. Δεσπόζει στην πολιτική ζωή από τη δεκαετία του ’80 στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και στη χώρα μας από τις αρχές των ’90s.
Σε αντίθεση με την πορεία ιδιωτικοποίησης των δημοσίων και κοινωνικών αγαθών και υπηρεσιών, τα μεταπολεμικά πολυσυλλεκτικά κόμματα κρατικοποιούνται σταδιακά και ο βαθμός επιρροής τους συναρτάται με την ευκολία πρόσβασης στον κρατικό μηχανισμό. Το καρτελοποιημένο κομματικό σύστημα προσελκύει και διατηρεί τους ψηφοφόρους του μέσω της κατανομής αγαθών, που προσφέρει το κράτος και όχι μέσω της παραγωγής.
Κράτος και κόμματα αλληλοσυνδέονται σε τέτοιο βαθμό, που εξαλείφονται οι διαφορές των κομμάτων και το κομματικό σύστημα συμπεριφέρεται ως μονοκομματικό προς απογοήτευση των φανατικών ψηφοφόρων, που πασχίζουν να δικαιολογήσουν την επιλογή τους στην κάλπη απέναντι στους «αιώνιους» αντίπαλους. Υποχωρεί ακόμα και η αναφορά στις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν (ΝΔ-μεσαία τάξη-ΣΥΡΙΖΑ-νέοι).
Μία και μόνη είναι η εκλογική ομάδα: οι συνταξιούχοι. Είναι η μαζικότερη κοινωνική ομάδα, (>3.000.000) ψηφίζουν μαζικά, είναι εύκολα χειραγωγήσιμοι, φοβούνται τις φασαρίες και μέσω της σύνταξης, η οποία θεωρείται «διασφαλισμένη», βοηθούν παιδιά και εγγόνια. Έτσι, οι προεκλογικές παροχές κινήθηκαν, κυρίως, προς αυτή την κατηγορία (αναδρομικά συντάξεων) με τη λογική ενός είδους κοινωνικού trickle down economics.
****
Προϊόντος του χρόνου, καθώς στο εθνικό επίπεδο λήψης των αποφάσεων προστίθεται ένα διεθνές και ένα υπερεθνικό επίπεδο, που υπερισχύουν του πρώτου και συνεπώς οι κρατικές υποθέσεις δεν υπόκεινται στον άμεσο εκλογικό έλεγχο των πολιτών κάθε χώρας, τα κόμματα δεν αποξενώνονται μόνο από την κοινωνική τους βάση, αλλά και από τον κομματικό στρατό τους. Προφανώς πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η αύξουσα επικοινωνιοποίηση της σύγχρονης πολιτικής, ως αποτέλεσμα της μεγάλης επιρροής των ΜΜΕ, ιδιαίτερα των ηλεκτρονικών και ασφαλώς του καθοριστικού ρόλου που παίζουν το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα.
Ο παραδοσιακός κομματικός μηχανισμός δεν μπορεί να ανταγωνιστεί σε καμία περίπτωση τον αλγόριθμο επιρροής του facebook και των λοιπών σόσιαλ μήντια και οι συνεπείς κομματικοί «αγωνιστές» δίνουν τη θέση τους στους celebrities που διαθέτουν το ατού της υψηλής αναγνωρισιμότητας και προσκαλούνται προσωπικά από τον Ηγέτη (χωρίς καμία έγκριση από κομματικά όργανα, είναι άλλωστε περιττή) να συστρατευτούν στην εκλογική «μάχη».
Και καθώς οι κομματικοί μηχανισμοί φθείρονται γρήγορα, οι ως άνω σελέμπριτις δανείζονται ή αγοράζονται από άλλα κόμματα, ακόμα και στην ακριβώς επόμενη εκλογική «μάχη», ακριβώς όπως οι μεγάλες ποδοσφαιρικές φίρμες που αλλάζουν σύλλογο χρόνο παρά χρόνο.
Ως κόμματα-καρτέλ δεν νοούνται μόνο τα «κόμματα εξουσίας», όπως η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ και το πεθαμένο ΠΑΣΟΚ, που θα μοιραστούν την εξουσία, αλλά και τα μικρά και συμπαγή, όπως το ΚΚΕ, ακόμα και μικρότερα εξωκοινοβουλευτικά κομματίδια. Έτσι, το ΚΚΕ έχει εγκαταλείψει από χρόνια την αντιιμπεριαλιστική ρητορεία και δεν βασίζεται πιά στην χιλιοτραγουδισμένη οικονομική εξόρμηση με τους πρήχτες κνίτες, που σου χώνουν το κουπόνι στο λαρύγγι, αλλά σχεδόν αποκλειστικά στην κρατική επιχορήγηση.
Ο δε ΓΓ Μήτσος Κουτσούμπας με προσωπική πρωτοβουλία ανακοινώνει τους/τις σελέμπριτις του αριστεροχωριού (που πριν υπηρετούσαν ευδοκίμως σε άλλα κόμματα) στο ψηφοδέλτιο «μάχης». Ιδού οι «μεταγραφές αεροδρομίου» του ΚΚΕ: ο Τσακνής που ήταν στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ και πρόεδρος της ΕΡΤ επί ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, η Κούνεβα που ήταν ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και η Ασημίνα Ξηροτύρη που ήταν βουλευτής της τρικομματικής μνημονιακής κυβέρνησης με τη ΔΗΜΑΡ.
****
Τα κόμματα-καρτέλ, καθώς δεν βασίζονται πλέον στον κομματικό μηχανισμό, όχι μόνο δεν έχουν κανέναν λόγο να τον ενδυναμώσουν, αλλά φροντίζουν, με κοινή συμφωνία, να αποτρέπουν μαζική εισροή μελών και ψηφοφόρων, κυρίως δυσαρεστημένους πελάτες από το κόμμα εξουσίας που διέψευσε τις προσδοκίες τους. Δεν είναι, λοιπόν, καθόλου ανεξήγητο, που ο σύριζα δεν υπόσχεται απολύτως τίποτα σε μεγάλες κατηγορίες πολιτών, που έχουν δυσαρεστηθεί από την κυβέρνηση Μητσοτάκη και δικαίως κερδίζει τον τίτλο «η χειρότερη αντιπολίτευση της μεταπολίτευσης», μαζί βεβαίως με τον γιδοβοσκό από την Κρήτη, που προσπαθεί να μετατρέψει τη βλακεία του σε προτέρημα έναντι του «μοχθηρού» Μητσοτάκη και του «απατεώνα» Αλέξη.
Κατά τρόπο ανάλογο, το καρτελοποιημένο κομματικό σύστημα, προκειμένου να κρατήσει τις ισορροπίες, προσπαθεί να αποτρέψει ακόμα και την συμμετοχή στις εκλογές σε μεγάλες ομάδες ψηφοφόρων, επινοώντας τα πιο απίθανα τερτίπια: από την απειλή απαγόρευσης ακροδεξιών κομμάτων με πολύ αμφίβολης συνταγματικής «νομιμότητας» νομοθετήματα της τελευταίας στιγμής, που οδηγούν σε πολυδιάσπαση των ακροδεξιών ψηφοφόρων, έως την προσεκτική μετακίνηση των εκλογικών ημερομηνιών, ώστε να μην μπορούν να συμμετάσχουν οι 300.000-5.00000 ταλαίπωροι κατά κανόνα νεαρής ηλικίας (20-40 ετών), που δουλεύουν «σεζόν» ήλιο με ήλιο στην τουριστική βιομηχανία. Ολόκληρος ξεριζωμός γίνεται κάθε άνοιξη με προορισμό τους νησιωτικούς εργατικούς «παραδείσους».
Αν, πάλι, νομίζετε ότι ο Αλέξης τούς έχει καμία όρεξη, δείτε τί είπε: «Ψηφίστε για αυτούς»(!). Χαμένη υπόθεση, λοιπόν, μισό εκατομμύριο ψηφοφόροι και μάλιστα «φίλιες δυνάμεις» για το ΣΥΡΙΖΑ…
Λεόν