Ελεύθερη Θάλασσα (Mare Liberum)

του HUGO GROTIUS

Εισαγωγή-Μετάφραση:

Φωτεινή-Ηλέκτρα Χριστακοπούλου

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΡΩΜΗ

2020

Σελ. 210

«ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΙΔΡΥΕΤΑΙ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ ένας νομικός κλάδος του Διεθνούς Δικαίου, το Δίκαιο της Θάλασσας. Υπήρχαν και προηγουμένως κωδικοποιημένες απόπειρες περιγραφικού χαρακτήρα, που όμως δεν συνιστούσαν μια συμπαγή θεωρία, η οποία μπορεί να αναλύσει διεξοδικά τις έννοιες που εμπλέκονται σε αυτόν τον νομικό τομέα. Η έννοια της θάλασσας ως ενός από τα στοιχεία της βιόσφαιρας συνδέεται άρρηκτα με τις αξιώσεις κυριαρχίας των όντων που ζουν εντός της. Ο Γκρότιους εγκαθιδρύει σε ένα κείμενο πολεμικής, όλες τις μοντέρνες θεμελιώδεις έννοιες του Δικαίου της Θάλασσας που βρίσκονται στις σημερινές επεξεργασίες των Διεθνών Οργανισμών, οι οποίες ξεκίνησαν μετά από αιώνες, κυρίως τα τελευταία 70 χρόνια, ιδιαίτερα μετά την τραγική εμπειρία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι έννοιες της ιδιοκτησίας, της κυριαρχίας, της κοινοχρηστίας, της οικονομικής δραστηριότητας του διεθνούς εμπορίου, της ελεύθερης επικοινωνίας, της σχέσης πολυεθνικών επιχειρήσεων με τα κράτη, τίθενται με ιστορικό και αναλυτικό τρόπο από τον συγγραφέα, καθιστώντας την Ελεύθερη Θάλασσα ένα από τα θεμελιώδη και διαχρονικά κείμενα του παγκόσμιου πολιτισμού. Ο «Πόλεμος των Βιβλίων» ξεκινά επίσης με αυτό το βιβλίο: με αυτήν τη φράση περιγράφεται το φαινόμενο που επακολούθησε την έκδοση του παρόντος βιβλίου στις βασιλικές και αυτοκρατορικές αυλές της Ευρώπης, όπως θα δούμε, όπου οι ηγεμόνες ανέθεταν σε νομικούς τη συγγραφή απαντητικών πραγματειών στην επιχειρηματολογία του Γκρότιους. Όμως μόνο η Ελεύθερη Θάλασσα του Γκρότιους επέπλευσε μέχρι σήμερα σε σχέση με τα άλλα βιβλία. Μέσα από αυτή τη θεωρητική παραγωγή και τις σχολές σκέψης που αναδείχθηκαν ανά τους αιώνες, οι αναλυτικοσυνθετικοί άξονες της νομικής θεωρίας του Δικαίου της Θάλασσας που εισήγαγε ο Γκρότιους, παραμένουν μέχρι σήμερα». (Από την Εισαγωγή της έκδοσης)

Κατά τις πρώτες πρωινές ώρες της 25^ης Φεβρουαρίου 1603 το θηριώδες για τα δεδομένα της εποχής πορτογαλικό πλοίο Santa Catarina σχήματος U, που χρησιμοποιούνταν από τους πορτογάλους κατακτητές επί τρεις αιώνες για υπερπόντια ταξίδια και ενώ βρίσκεται αγκυροβολημένο στον κόλπο της Σιγκαπούρης, δέχεται αιφνιδιαστική επίθεση από τρία άγνωστα πλοία. Η μάχη διαρκεί μέχρι το απόγευμα της ιδίας ημέρας, οπότε και με εντολή του πορτογάλου πλοιάρχου Σεμπαστιάνο Σερράο παραδίνεται στον ολλανδό ναύαρχο, που ηγείται της επίθεσης, τον Γιάκουμπ φον Χέιμσκεερκ. Το πορτογαλικό πλοίο, στο οποίο επέβαιναν εκτός από τους 1.000 στρατιώτες, ναύτες, γυναίκες, παιδιά και ιθαγενείς, που επρόκειτο να πωληθούν ως σκλάβοι, μεταφέρεται ως πολεμική λεία μετά από έναν χρόνο στο λιμάνι του Άμστερνταμ.