Κυριαρχία και Κοινωνικοί Αγώνες

Από την προεπαναστατική περίοδο
έως τις προσπάθειες συγκρότησης
εθνικού κράτους.

Ομάδα Ενάντια στη Λήθη
έκδοση Αναρχική Αρχειοθήκη / Αθήνα 1996 / σελ. 430

Είναι αλήθεια ότι, σήμερα, υπάρχει μια πολύ πλούσια βιβλιογραφία για όποιον επιθυμεί να εμβαθύνει τις γνώσεις του, στα ψιλά γράμματα και τις μη κυρίαρχες όψεις της ιστορίας, σε αυτό που ονομάζεται «1821». Ασφαλώς η έρευνα και η ανάλυση δεν σταματά ποτέ στη δημόσια ιστορία, δεν είναι μια στατική και πεπερασμένη διαδικασία. Αυτή η πληθώρα μονογραφιών, βιβλίων και έρευνας για τη μη κυρίαρχη όψη της ιστορίας (με εξαίρεση τα απομνημονεύματα των συμμετεχόντων στην επανάσταση του ’21 τα οποία απαρτίζουν μια ξεχωριστή κατηγορία) ξεκίνησε με ελάχιστες απόπειρες, όπως του Γ. Κορδάτου –η οποία είχε ασφαλώς προσανατολισμένη ταξική οπτική και προσέγγιση– το 1924, του Γ. Σκαρίμπα με το βιβλίο του «Το 1821 και η Αλήθεια» τη δεκαετία του ’70, για να φτάσουμε στην πρόσφατη σε εμάς εποχή με πλήθος εργασιών. Πολλές από αυτές τις εργασίες είχαν ως κίνητρο την καλύτερη κατανόηση των γεγονότων του 1821, σε μια προσπάθεια διεύρυνσης της αντίληψης της ταυτότητας και του συλλογικού των Ελλήνων. Πέρα από τον ρόλο της Εκκλησίας, των Φαναριωτών και άλλες σημαντικές κατηγορίες που είχαν θιχτεί, αναπτύχθηκε έρευνα για την ευρεία συμμετοχή αλλόγλωσσων οπλαρχηγών και αγωνιστών, όπως οι αρβανίτες, ή τα περίφημα «καπάκια», οι συμφωνίες και διαπραγματεύσεις, δηλαδή, μεταξύ οπλαρχηγών και Οθωμανών αξιωματούχων, καταδεικνύοντας την πολυδιάστατη όψη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Ένα από τα πρώτα τεκμηριωμένα βιβλία, με ευρεία χρήση πλήθους πηγών, παραθεμάτων και σημειώσεων, εξέτασης και ανάλυσης των ιστορικών γεγονότων που προηγήθηκαν της επανάστασης του 1821 και μέχρι την συγκρότηση του ελληνικού εθνικού κράτους αποτελεί το βιβλίο που εκδόθηκε από την Αναρχική Αρχειοθήκη, πριν από 25 χρόνια, και συγκεκριμένα το 1996. Μια προσπάθεια της Ομάδας Ενάντια στη Λήθη που φέρει τον τίτλο: «Κυριαρχία και Κοινωνικοί Αγώνες στον “Ελλαδικό Χώρο”».