Οφείλουμε εξ αρχής να αποσαφηνίσουμε, πως αναφερόμενοι στην εξελισσόμενη παγκόσμια αναδιάρθρωση στα πλαίσια της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, δεν παραβλέπουμε και τις διαφορετικές επιπτώσεις, που αυτές δημιουργούνται στον κάθε κοινωνικό χώρο και κράτος ξεχωριστά. Θεωρούμε, όμως, πως οι όποιες διαφορές δεν αναστέλλουν τις επερχόμενες εξελίξεις και τις συνέπειές τους, αντίθετα επηρεάζουν επί τα χείρω κράτη όπως το ελλαδικό, τα οποία δεν παύουν παρ’ όλ’ αυτά να εναρμονίζονται, ανεξαρτήτως κοινωνικού κόστους, με τη νέα επιβαλλόμενη πραγματικότητα.
Οι ψίθυροι για την έλευση ενός νέου μνημονίου ή μίας ακόμη πτώχευσης, που σε κάθε περίπτωση συνδέονται, έχουν αρχίσει να δυναμώνουν στην λεγόμενη δημόσια σφαίρα. Αν και το σύνολο του κοινωνικού χώρου, πιθανόν να μη δίνει τη δέουσα σημασία μιας και είναι εγκλωβισμένο στα άμεσα προβλήματα που ζει στην καθημερινότητα του, οι μεταβολές που υφίσταται και ο ελλαδικός κοινωνικός χώρος είναι κατακλυσμιαίες. Όλα καταμαρτυρούν, πως τίποτε δεν θα είναι το ίδιο την επόμενη μέρα και καμμία «κανονικότητα» δεν θα επέλθει στις ζωές μας. Ας δούμε κάποιους αριθμούς, που καθορίζουν τη συνέχεια των μεταβολών και της αποσάθρωσης του κοινωνικού χώρου.
Ενδεικτικά θα αναφέρουμε πως διαμορφώνεται το ΑΕΠ (ακαθάριστο εθνικό προϊόν) και παράλληλα το εξωτερικό χρέος. Μεταξύ 2019 και 2016, το ΑΕΠ ανήλθε πέρυσι σε 183,413 δισ. ευρώ από 174,237 δισ. ευρώ, ενώ το χρέος διαμορφώθηκε σε 331,072 δισ. ευρώ (180,5% του ΑΕΠ) από 315,012 δισ. ευρώ (180,8% του ΑΕΠ) το 2016. Παράλληλα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, μεταξύ 1ης κοινοποίησης (Απρίλιος 2020) και 2ης κοινοποίησης (Οκτώβριος 2020), δεν υπήρξε μεταβολή ως προς τον προσδιορισμό του πλεονάσματος, ενώ, αντίθετα, αυξήθηκε το χρέος κατά 3,9 μονάδες του ΑΕΠ.
Τί παρατηρούμε μέσα από αυτούς τους δείκτες; Την αύξηση του κρατικού χρέους, που αυτό μεταφράζεται σε αύξηση του χρέους των πιο αδύναμων οικονομικά και την μείωση του ΑΕΠ, που επίσης κι αυτό σημαίνει την μείωση των εσόδων των οικονομικά ασθενέστερων. Έχει σημασία να κατανοήσουμε, πως χρησιμοποιείται η οικονομία ως όπλο για την καταστροφή του μεγαλύτερου μέρους του κοινωνικού χώρου και την αναδιαμόρφωση του στη «νέα κανονικότητα», που μας επιβάλλεται.
Έχουμε μια πολιτική αύξηση του χρέους (δηλαδή τεχνητή) για να επιβληθούν μέτρα κοινωνικής φτωχοποίησης, η οποία θα αντιμετωπιστεί υποτίθεται με τα μέτρα αναδιάρθρωσης του μοντέλου της οικονομίας. Να σε κάψω δηλαδή Γιάννη, να σ’ αλείψω λάδι… Η εκτίναξη του χρέους, σε επίπεδα πάνω από το 200% του ΑΕΠ, οφείλεται τόσο στην αύξηση του δανεισμού όσο και στη μείωση του ύψους του ΑΕΠ, λόγω της βαθιάς ύφεσης, που καταγράφει ήδη η οικονομία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, το ύψος του ακαθάριστου δημόσιου χρέους, στο τέλος του περασμένου Ιουνίου ανήλθε στο ποσό των 362,87 δισ. ευρώ, από 356,02 δισ. ευρώ, που ήταν τον Δεκέμβριο του 2019. Προκύπτει δηλαδή αύξηση της τάξης των 6,9 δισ. ευρώ σε ένα εξάμηνο και οφείλεται στις εκδόσεις των ομολόγων και εντόκων γραμματίων, που πραγματοποιήθηκαν μέσα στην ίδια περίοδο.
Με βάση τα σενάρια για το μέγεθος της ύφεσης της οικονομίας, που κυμαίνονται στο 8 – 12%, το ύψος του ΑΕΠ θα υποχωρήσει στο επίπεδο των 170 δισ. ευρώ, από τα 187,46 δισ. ευρώ που διαμορφώθηκε το 2019. Στην περίπτωση που το ακαθάριστο δημόσιο χρέος παραμείνει στο τέλος του 2020 στο επίπεδο των 362,87 δισ. ευρώ, ως ποσοστό του ΑΕΠ θα διαμορφωθεί στο 213,5% του ΑΕΠ. Αντίστοιχα, το χρέος Γενικής Κυβέρνησης, διαμορφώνεται στο 201,2% του ΑΕΠ, υπό την προϋπόθεση ότι το χρέος θα παραμείνει στα 342 δις. ευρώ, και το ΑΕΠ θα υποχωρήσει στα 170 δισ. ευρώ.
Όπως βλέπουμε από τα στοιχεία των επίσημων φορέων του κράτους, –που θεωρούμε πως είναι συντηρητικά– και χωρίς να χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη επιστημονική κατάρτιση ή εξειδίκευση, αντιλαμβανόμαστε εύκολα τόσο την επερχόμενη λαίλαπα όσο και το ποιος θα κληθεί να πληρώσει το λογαριασμό.
Θεωρούμε πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε, πως η αύξηση χρέους/μείωση ΑΕΠ στη γλώσσα της εξουσίας θα επικοινωνηθεί ως συνέπεια της πανδημίας. Η τεχνολογική εξέλιξη, ο αυτοματισμός και η ψηφιοποίηση των υποδομών θα προκριθεί ως μέθοδος αντιμετώπισης, ενώ στην ουσία και με μια λέξη θα είναι ο θάνατος του εμποράκου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Μέσα από την διόγκωση και την εργαλειοποίηση της πανδημίας, ο χρόνος που εξασφαλίζει η κυριαρχία στους υπηρέτες πολιτικούς της, παίζει σημαίνοντα ρόλο προκειμένου να πραγματοποιήσει τους σχεδιασμούς της.
Όπως προαναφέραμε, ο χρόνος που εξασφαλίζεται λειτουργεί ταυτόχρονα σε διάφορα πεδία. Κατ’ αρχάς, η καταστροφή σε οικονομικό επίπεδο εξαπλώνεται όλο και περισσότερο και τα αποτελέσματα αυτής, θα αρχίσουμε να τα βιώνουμε εντονότερα, όταν θα αρθούν κάποιοι περιορισμοί και μαζί τους θα αρθούν και τα λεγόμενα κρατικά μέτρα στήριξης, που στην ουσία είναι μέτρα χειραγώγησης και αναστολής πιθανών κοινωνικών εκρήξεων. Στο χρονικό διάστημα αυτό, όμως, η αποσάθρωση ακόμα και αυτών των ήδη δυσμενών υφιστάμενων εργασιακών σχέσεων και «δικαιωμάτων» είναι γεγονός, ενώ η νομοθέτησή της εμπεριέχει την επί πλέον διεύρυνση των όρων εκμετάλλευσης. Ο τεχνολογικά εξελιγμένος δούλος είναι προ των πυλών.
Η παρούσα κυβέρνηση, εκμεταλλευόμενη τη συγκυρία, διευρύνει τις προϋπάρχουσες υποδομές και κινείται ταχέως, επιχειρώντας να καλύψει το κενό και να μειώσει τις αποστάσεις από τα υπόλοιπα κράτη που είναι πιο εξελιγμένα τεχνολογικά. Το δίλλημα που τίθεται είναι το εξής: ή μένουμε έξω από τις παγκόσμιες τεχνολογικές εξελίξεις, που μετασχηματίζουν τον κόσμο –κάτι το οποίο ερμηνεύεται από την εξουσία ως καταστροφή– ή ακολουθούμε με βήμα ταχύ τις εξελίξεις, παρά το όποιο κόστος, για να φτάσουμε στην «ευδαιμονία» που απλόχερα μας προσφέρεται λόγω αυτής.
Η αλήθεια όμως είναι, πως κανείς μας δεν ερωτήθηκε από την εξουσία. Αντιθέτως, η «λύση» παρουσιάζεται ως θέσφατο και αναπόφευκτο. Με αυτόν ακριβώς τον τρόπο γίνεται κοινωνικά αποδεκτό, όχι δια της ενεργούς συναινέσεως αλλά περισσότερο μέσω μιας παθητικής στάσης του κοινωνικού χώρου απέναντι στις εξελίξεις. Η παρουσίαση των δήθεν ευεργεσιών που θα αποφέρουν αυτές οι αλλαγές έρχεται να εξασφαλίσει την περαιτέρω αδρανοποίηση του κοινωνικού χώρου.
Οι διαχειριστές της παρούσας κυβερνητικής εξουσίας, αναλύοντας τα τεκταινόμενα βλέπουν πως έστω και παροδικά, η φθορά τους είναι μικρή και η εξουσία τους δεν αμφισβητείται. Επιταχύνουν, λοιπόν, τις διαδικασίες για την μετάβαση στην «νέα εποχή». Η περίπτωση του ελλαδικού χώρου χρησιμοποιείται μάλιστα ως πρότυπο, για την «επιτυχή» αντιμετώπιση της πανδημίας παρά τις …κάποιες παρενέργειες. Σύμφωνα με μελέτη του ομίλου της Adecco, υποστηρίζεται, πως «το ελληνικό εργατικό δυναμικό επέδειξε υψηλή ανθεκτικότητα και καλά επίπεδα προσαρμοστικότητας, ακολουθώντας ομόφωνα τις οδηγίες των επιστημόνων και της κυβέρνησης. Η ιδιαιτερότητα στην περίπτωση της Ελλάδας είναι πως η ελληνική οικονομία αποτελείται κυρίως από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και στη διάρκεια της καραντίνας πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις αντιμετώπισαν μεγάλες δυσκολίες: δεν μπορούσαν να εφαρμόσουν αποτελεσματικά έναν τρόπο εργασίας βασισμένο στις νέες τεχνολογίες και αυτή η αδυναμία είχε σοβαρές συνέπειες για τη βιωσιμότητά τους. Ίδιες δυσκολίες παρατηρήθηκαν και σε ορισμένα κομμάτια του δημόσιου τομέα».
Με λίγα λόγια, τα παρατεταμένα λοκ ντάουν λειτουργούν για την αναδιάρθρωση στη δομή της οικονομίας του ελλαδικού χώρου. Το κλείσιμο των λεγόμενων μικρομεσαίων είναι επιβεβλημένο και προαποφασισμένο, προκειμένου να πραγματοποιηθούν αυτές οι αλλαγές. Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να επισημάνουμε, τόσο για τα κράτη και τις κοινωνίες σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και εδώ, πως εάν δεν υπήρχε η πανδημία θα έπρεπε να την εφεύρουν. Σε ποιά άλλη περίπτωση θα προχωρούσαν τέτοιες κοσμοϊστορικές αλλαγές, χωρίς να έχει προηγηθεί μια παγκόσμια ανθρωποσφαγή, όπως αυτές που έχει γνωρίσει στο παρελθόν η ανθρωπότητα;
Τη διεύρυνση της συνεργασίας με τα στελέχη του ΟΟΣΑ σε δύο κρίσιμους τομείς, όπως αναφέρει, τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την εξελισσόμενη αγορά εργασίας και την καταπολέμηση των ανισοτήτων, πρότεινε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την ψηφιακή συζήτηση, που είχε με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΟΣΑ Angel Gurría και την Πρωθυπουργό της Ισλανδίας Katrín Jakobsdóttir στα μέσα Δεκεμβρίου 2020.
«Θα προσέθετα δύο θεματικές ενότητες», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, «όπου θα επιθυμούσα να παράγει ακόμα περισσότερο έργο ο ΟΟΣΑ –έχει ήδη δουλέψει πολύ συστηματικά αλλά πρόκειται για θεματικές που είναι πολύ σημαντικές για εμάς: Η πρώτη είναι η διασύνδεση της εκπαίδευσης, δεξιοτήτων, με την ψηφιακή οικονομία και η δεύτερη είναι πώς θα μειωθούν οι ανισότητες».
Ο Μητσοτάκης εξήρε το έργο του ΟΟΣΑ και τη «βοήθεια» που έχει προσφέρει στην Ελλάδα, τονίζοντας, πως η χώρα στοχεύει σε βαθιές αλλαγές με στόχο ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. «Ως κυβέρνηση η οποία στοχεύει στην εφαρμογή τολμηρών αλλαγών που φέρνουν συνολικό μετασχηματισμό, παρά σε μικρές σταδιακές αλλαγές, μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα οι βέλτιστες πρακτικές που μπορούν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της στρατηγικής καλύτερης ανασύνταξης. Για ένα εντελώς διαφορετικό μέλλον και μια νέα αναπτυξιακή πορεία».
Ο Μητσοτάκης, βέβαια, δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να πατά και να αναπτύσσει περισσότερο, τις όποιες υποδομές είχε φτιάξει η πρώτη φορά αριστερά του Τσίπρα. Ενδεικτικά θυμίζουμε την επέκταση και τα μέτρα επιβολής της ψηφιοποίησης των συναλλαγών, καθώς και τη δημιουργία ξεχωριστού υπουργείου ψηφιακής πολιτικής, που μετονομάστηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη σε υπουργείο ψηφιακής διακυβέρνησης.
Το συγκεκριμένο Υπουργείο αποτελεί νέα μονάδα κρατικής διοίκησης, η οποία για πρώτη φορά συγκεντρώνει όλες τις δομές πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, που σχετίζονται με την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους. Όπως βλέπουμε, οι αλλαγές επιχειρούνταν σε προγενέστερο χρόνο από την πανδημία, με τη διαφορά πως οι αλλαγές αυτές κινούνταν με αργούς ρυθμούς. Αυτό είναι ένα γεγονός, που δεν αφορά τον ελλαδικό χώρο αλλά το σύνολο των κρατών. Αυτό στο οποίο διαφέρουν, είναι το σημείο έναρξης τους, καθώς και σε ποιο σημείο της πορείας τους βρίσκονταν στην έναρξη της πανδημίας. Ο επιταχυντής των εξελίξεων στην πορεία της ψηφιοποίησης και εν γένει της εισαγωγής του κόσμου σε παγκόσμια κλίμακα, στην 4η βιομηχανική επανάσταση και τους κυοφορούμενους μετασχηματισμούς, δεν είναι άλλος από την «πανδημία» του covid.
Η προβαλλόμενη ως αναπόφευκτη, λοιπόν, εξελισσόμενη κατάσταση εξωραΐζεται από διάφορα κέντρα εξουσίας, εν μέσω προβληματισμών και ενστάσεων, που προτείνεται να αντιμετωπιστούν με την αναβάθμιση του υπάρχοντος νομικού οπλοστασίου, με στόχο τη «διαφύλαξη των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων». Στην πραγματικότητα, βέβαια, ασκείται μια χλιαρή αντιπολίτευση ακόμα και στα οικονομικά ζητήματα από τους συνήθεις πρωτεργάτες του αγώνα, τους εμφανιζόμενους ως πειστικότερους εκ των ψευτών σε …ψηφιοποιημένη μορφή της κομιντέρν.
Οι απανταχού κομμουνιστές επανακαθορίζουν τα ιδεολογικοπολιτικά τους εργαλεία, ενώ αναδιαμορφώνουν και το φιλοσοφικό πλαίσιο που εδράζονται… Η ψηφιοποιημένη απεικόνιση του Μαρξ, δίνει διαλέξεις και τους φωτίζει για το νέο ψηφιακό μετά-καπιταλισμό. Τους δίνει τα φώτα για τους μετα-συνδικαλιστικούς αγώνες, ενώ αναλύουν την οργανωτική δομή της μετα-εργατικής τάξης. Το μετα- μετ- εξελίσσεται σε αμπελοφιλοσοφία του ύστερου για να μετατραπεί σε μια καθαρά χρονική σήμανση: μετά –αργότερα– όταν ωριμάσουν οι συνθήκες με όλες τις γνωστές αερολογίες. Οι αγώνες θα δοθούν στην μετα-εποχή και τρέχα γύρευε…
Σε αντίθεση με την μνημονιακή εποχή, στις παρούσες συνθήκες και ευτυχώς, βέβαια, δεν έχουμε κάποιο φορέα, κόμμα κ.λπ. που να εκφράζει τις κοινωνικές αντιθέσεις και την οργή που συσσωρεύεται στον κοινωνικό χώρο, καθώς στην ουσία έχει προκύψει μια άτυπη μεν αλλά ουσιώδης κοινοβουλευτική συγκυβέρνηση. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, το μικρόβιο της εξουσίας οδηγεί τους εξωκοινοβουλευτικούς και αντικοινοβουλευτικούς σχηματισμούς, κόμματα, οργανώσεις, ομάδες κ.λπ. συμπεριλαμβανομένων και των αναρχιστών, που λειτουργούν ως συνιστώσα των κομμουνιστών, να ανάγουν το δευτερεύον σε πρωτεύον. Θιασώτες της πολιτικής εποφθαλμιούν σε ποσοστό επί των εισπράξεων, που μεταφράζεται σε αύξηση του ποσοτικού μεγέθους ψηφοφόρων και ενίσχυση των κινηματικών δυνάμεων τους.
Είναι σαφές, πως η καταστροφή του υφιστάμενου μοντέλου της οικονομίας, εκτός από τη βοήθεια της πανδημίας, θα έχει και ακόμη μία πρόσθετη βοήθεια, αυτή της ελεγχόμενης χρεωκοπίας, για ακόμη μία φορά. Αναφερόμενοι στον όρο χρεωκοπία, νομίζουμε πως είναι αρκετά σαφές στον καθένα ποιοι θα χρεοκοπήσουν, για ακόμη μια φορά. Η διαφορά, όμως) είναι πως, τώρα δεν θα ακούμε για σκάνδαλα των προηγούμενων χρόνων και τις ευθύνες που έχουν οι εναλλασσόμενες κυβερνήσεις, αλλά η πανδημία. Με την βοήθεια της «πανδημίας» επιχειρείται να αποδυναμωθεί κάθε προσπάθεια σύνδεσης και προσωποποίησης των πραγματικά υπεύθυνων για την επερχόμενη καταστροφή. Επίσης, η επερχόμενη χρεοκοπία, δεν αναφέρεται στο οικονομικό πεδίο, αλλά συνολικά στην κοινωνική ένδεια και κατάπτωση που μέλλεται.
Ο αγώνας δεν δύναται να δοθεί σε οικονομικό επίπεδο. Ο αγώνας χρειάζεται να είναι ολικός και άνευ αιτημάτων, με μοναδικό σκοπό την απελευθέρωση μας από τη μηχανή και τους άρχοντές της.
Λούπους