Άλλη μια κρατική δολοφονία στις ΗΠΑ, βγάζει τον κόσμο στους δρόμους

Η πόλη Κενόουσα της πολιτείας Ουισκόνσιν βρίσκεται σε αναταραχή από την Κυριακή 22/8, όπου ένστολοι μπάτσοι πυροβόλησαν πισώπλατα, με επτά σφαίρες τον αφροαμερικανό Τζέικομπ Μπλέικ, αφήνοντας τον ανάπηρο. Στις ταραχές που επακολούθησαν, εκτός από τους μπάτσους, οι διαδηλωτές έχουν να αντιμετωπίσουν διάφορα ρατσιστικά, εθνικιστικά στοιχεία, τα οποία έχουν κατέβει με όπλα στους δρόμους πυροβολώντας αδιακρίτως. Μάλιστα, ένας 17χρονος ρατσιστής, καθώς έγινε αντιληπτός και κυνηγήθηκε από διαδηλωτές σκότωσε δυο από αυτούς, ενώ ακόμα ένας νοσηλεύεται σοβαρά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ένας απ’ τους δύο διαδηλωτές που έχασαν την ζωή τους αντιμετώπισε τον 17χρονο χτυπώντας τον με ένα πατίνι και εκείνος, καθώς ήταν πεσμένος στο έδαφος, τον πυροβόλησε από μικρή απόσταση. Ο διαδηλωτής που έβαλε το κορμί του μπροστά στον ρατσιστή δολοφόνο, έσωσε άλλες ζωές με αυτή του την κίνηση. Το όνομά του ήταν Antony Huber και δεν πρέπει να ξεχαστεί.

Οικολογική καταστροφή στον Μαυρίκιο

Το ιαπωνικό φορτηγό πλοίο MV Wakashio στις 25/7 εξώκειλε σε κοραλλιογενή ύφαλο στον Μαυρίκιο, με αποτέλεσμα να διαρρεύσουν σχεδόν 1.000 τόνοι πετρελαίου από τις δεξαμενές του. Πολλές μέρες μετά, το πλοίο κόπηκε στα δύο προκαλώντας επί πλέον ρύπανση στην περιοχή. Η οικολογική καταστροφή που προκάλεσε το πλοίο είναι τεράστια με ανυπολόγιστες ζημιές στις ακτές του Μαυρίκιου, στο θαλάσσιο περιβάλλον και ιδιαίτερα τους κοραλλιογενείς του υφάλους. Ήδη στην περιοχή έχουν ξεβραστεί 25 νεκρά δελφίνια από την μόνυνση.

Τα ερωτήματα από τους κατοίκους είναι πολλά, όπως γιατί το πλοίο ταξίδευε τόσο κοντά στον ύφαλο. Επίσης, οι κάτοικοι κατηγορούν την κυβέρνηση για ολιγωρία στην αντίδρασή της για τον περιορισμό της καταστροφής.

Luther Standing Bear: Τα παιδικά μου χρόνια ως Ινδιάνος (Μέρος β΄)

Κεφάλαιο 2ο: Τόξα και βέλη

Όταν ήμασταν μικροί σύντροφοι και δεν είχαμε γίνει ακόμη κυνηγοί, φτιάχναμε μικρά τόξα, με τα οποία παίζαμε μέσα στα tipis. Ήταν ακριβώς όπως τα μεγάλα τόξα, άψογα σε μαστοριά και, αν και μικρά, ήταν ακριβώς ό,τι έπρεπε για εξάσκηση στην κατασκευή και στο σημάδι. Χρησιμοποιούσαμε σχεδόν όλα τα είδη ξύλου για αυτά τα μικρά παιγνίδια, τόξα και βέλη, αλλά όταν αρχίσαμε να τα φτιάχνουμε για πραγματική χρήση, έπρεπε να μάθουμε πώς να επιλέγουμε το ξύλο. Αυτό ήταν μέρος της τέχνης. Γύρω από τον κύριο κορμό των δέντρων της κερασιάς μεγάλωναν τα δεύτερης γενιάς κλαδιά κι αυτά ήταν ίσια και λεπτά. Τα κόβαμε και ξεφλουδίζαμε τον φλοιό με τα νύχια μας, αφήνοντας το ξύλο λευκό και όμορφο στην όψη. Επιφυλάσσαμε στα δόντια μας και τα νύχια μας καλή μεταχείριση εκείνες τις μέρες. Ποτέ δεν σκεφτήκαμε να λιμάρουμε τα νύχια μας ή να τα καλλωπίσουμε, αλλά, παρ’ όλα αυτά, ήταν δυνατά και χρήσιμα και τα δόντια μας ήταν γερά και λευκά. Και τα νύχια και τα δόντια μας μάς χρησίμευαν για πολλούς σκοπούς, που ο λευκός άνθρωπος ούτε καν γνωρίζει. Αλλά παρατήρησα ότι ο οδοντίατρος στις μέρες μας είναι ιδιαιτέρως πολυάσχολος.

Luther Standing Bear: Τα παιδικά μου χρόνια ως Ινδιάνος (Μέρος α΄)

Ο Luther Standing Bear (1868-1939) γεννήθηκε ως Oglala Lakota οκτώ χρόνια πριν τη μάχη του Little Bighorn^[1]. Ενώ ήταν ακόμη παιδί, έζησε την βίαιη εγκατάσταση των Ινδιάνικων φυλών στους «καταυλισμούς»-φυλακές του Αμερικάνικου κράτους. Αυτό τον σημάδεψε βαθιά, όπως άλλωστε και χιλιάδες άλλους Ινδιάνους που το βίωσαν. Προτού ενωθεί για πάντα με το Μεγάλο Πνεύμα, που προσέγγισε κι ερμήνευσε με ζηλευτή ανυστεροβουλία, μάς άφησε εξαιρετικής σημασίας αφηγήσεις για τον αυθεντικό Ινδιάνικο τρόπο ζωής. Μία από αυτές είναι και Τα παιδικά μου χρόνια ως Ινδιάνος, στην οποία εξιστορεί με γλαφυρότητα και λεπτομέρεια το πώς μεγάλωναν και διαπαιδαγωγούνταν τα παιδιά των Oglala Lakota. H συγκεκριμένη αφήγηση έλαβε τη μορφή βιβλίου και εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1931 στις Η.Π.Α. Ακολουθεί, για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση, το πρώτο κεφάλαιο της εν λόγω ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσας αφήγησης.

Οι γονείς μου ανήκαν σε αυτή τη μεγάλη φυλή των πεδιάδων που τώρα αποκαλείται Sioux (Σιού). Αλλά πριν έρθουν οι λευκοί άνθρωποι, ονομάζαμε τον εαυτό μας Lakota. Οι πρώτοι λευκοί που ήρθαν σε αυτή την χώρα νόμιζαν ότι ανακάλυψαν την Ινδία, μια γη που αναζητούσαν· έτσι, ονόμασαν τους ανθρώπους που βρήκαν εδώ Ινδιάνους. Μέσα από το λάθος αυτών των πρώτων αποικιστών ονομαζόμαστε έκτοτε Ινδιάνοι.

Τώρα το μεγάλο ποτάμι του Missouri δια­τρέχει την χώρα που κατοικούσε ο λαός μου. Το κομμάτι της φυλής που κατοικούσε στην ανατολική πλευρά του ποταμού ονόμαζε τον εαυτό του Dakota κι όσοι ζούσαν στη δυτική πλευρά του ονομάστηκαν Lakota. Εγώ γεννήθηκα Lakota. Αργότερα, όταν πολλοί λευκοί άνθρωποι έφτασαν σε αυτή την χώρα, κατάλαβαν ότι η φυλή μου ήταν πολύ ισχυρή και ανεξάρτητη. Διατηρήσαμε τη γη μας, για εμάς, κρατώντας τις άλλες φυλές μακριά μας. Οι πολεμιστές μας ήταν γενναίοι και φημισμένοι για την πολεμική τους ικανότητα.

Γι’ αυτό, όλες οι άλλες φυλές τους φοβούνταν. Οι λευκοί, βλέποντας ότι εμπνέα­με φόβο στις άλλες φυλές που μας περιέβαλλαν, άρχισαν να μας φοβούνται κι αυτοί κι έτσι μας ονόμασαν Sioux. Η λέξη Sioux είναι γαλλική και σημαίνει «κομμένος λαιμός». Οπότε, έτσι γίναμε γνωστοί ως Sioux. Κάποιοι συγγραφείς μάς ονόμασαν «Οι μαχητικοί Sioux», ενώ άλλοι «Οι ισχυροί Sioux». Ο λαός μας ήταν γεμάτος περηφάνεια, αλλά οι γυναίκες μας ήταν ήσυχες και ευγενικές και οι άνδρες γενναίοι και αξιοπρεπείς. Κερδίσαμε το δικαίωμά μας να είμαστε περήφανοι, επειδή ήταν μια βασική αρχή για τους Sioux να είναι γενναίοι και ήταν ασυγχώρητο να είναι κανείς δειλός.

Σκέψεις, στάση ζωής και έργα της Σιμώνης Βέιλ (Μέρος γ΄)

Δικαιώματα και Υποχρεώσεις

Μετά τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που υπογράφηκε από την πρώτη γαλλική εθνοσυνέλευση στις 26 Αυγούστου το 1789, όλες οι επαναστάσεις, οι περισσότεροι πόλεμοι και τα περισσότερα αποτρόπαια εγκλήματα στην ανθρωπότητα, σύμφωνα με την Βέιλ, βασίστηκαν στο όνομα των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων. Γνωρίζουμε, επίσης, ότι όπως αυτά τα Δικαιώματα τότε, δεν ίσχυαν για όλους τους κατοίκους της γαλλικής επικράτειας, με τον ίδιο τρόπο δεν ισχύουν ακόμα και σήμερα για όλους τους κατοίκους του πλανήτη.

Γράφει στο βιβλίο της «Το πρόσωπο και το Ιερό»:

 […] «Για να κατανοήσουμε τί είναι ένα δικαίωμα, πρέπει πρώτα να αποδεχτούμε ότι η ύπαρξή μας ως έμφρονα και σκεπτόμενα όντα χαρακτηρίζεται από την επίγνωση της υπαρξιακής μας υποχρέωσης απέναντι στην αιώνια ιδέα αυτού που είμαστε: του ανθρώπου».. 

 […] «Σε κάθε άνθρωπο υπάρχει κάτι ιερό. Αυτό όμως δεν είναι το πρόσωπό του. Ούτε είναι το ανθρώπινο πρόσωπο. Το ιερό είναι αυτός ο ίδιος, αυτός ο άνθρωπος, απλούστατα»

[…] «Στο βάθος της καρδιάς κάθε ανθρώπου, από τα παιδικά του χρόνια μέχρι τον τάφο, υπάρχει κάτι που, παρ’ όλη την εμπειρία των εγκλημάτων που έχουμε διαπράξει, υποστεί και δει, προσδοκά ακατανίκητα να του κάνουν καλό και όχι κακό. Αυτό ακριβώς πριν απ’ όλα είναι το ιερό σε κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Το καλό είναι η μόνη πηγή του ιερού. Το μόνο ιερό είναι το καλό και ό,τι σχετίζεται με το καλό».

Σκέψεις, στάση ζωής και έργα της Σιμώνης Βέιλ (Μέρος β΄)

Λάτρης της αρχαιοελληνικής γραμματείας

«Είναι λυπηρό που τα ελληνικά θεωρούνται ως ένα μάθημα λογιότητας για ειδικούς. Αν σταματούσαμε να εξαρτάμε τη μελέτη των ελληνικών από εκείνη των λατινικών, και αν η μόνη μας επιδίωξη ήταν να καταστήσουμε το παιδί ικανό να διαβάσει εύκολα και με ευχαρίστηση ένα απλό ελληνικό κείμενο με μια μετάφραση δίπλα, θα μπορούσαμε να διαδώσουμε ευρύτατα, μια μικρή γνώση των ελληνικών, ακόμα και πέρα από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Κάθε παιδί λίγο προικισμένο θα μπορούσε να έρθει σε άμεση επαφή με τον πολιτισμό από τον οποίο αντλήσαμε ακόμα και τις έννοιες της ομορφιάς, της αλήθειας και της δικαιοσύνης»

«Ο κύκλος, κατά τους Έλληνες, ήταν η εικόνα του Θεού. […] Το ορθογώνιο τρίγωνο είναι η δεξαμενή όλων των αναλογικών μέσων όρων. […] Η γεωμετρία […] είναι σαν τα κρυπτογραφημένα γράμματα. […] Το μέλημα του συμβόλου εξαφανίστηκε εντελώς από τη σημερινή επιστήμη».

Και συνεχίζει με κάποια υπερβολή μέσα στον ενθουσιασμό της…

«Όσο για τις πρακτικές εφαρμογές, αν η ελληνική επιστήμη δεν παρήγαγε πολλές, αυτό δεν οφείλεται στο ότι δεν ήταν ικανή να το πράξει, αλλά στο ότι οι Έλληνες επιστήμονες δεν το ήθελαν. Αυτοί οι άνθρωποι, φαινομενικά πολύ καθυστερημένοι σε σχέση μ’ εμάς, όπως αρμόζει σε ανθρώπους που έζησαν πριν από είκοσι πέντε αιώνες, φοβόνταν τις συνέπειες τεχνικών επινοήσεων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τους τυράννους και από τους κατακτητές. ^[1]

Σκέψεις, στάση ζωής και έργα της Σιμώνης Βέιλ (Μέρος α΄)

Η Σιμώνη Βέιλ (Simone Weil) (1909-1943) θεωρείται μία από τις πιο ισχυρές διάνοιες του εικοστού αιώνα. Στα 34 χρόνια της ζωής της παραδίδει ένα τεράστιο γραπτό έργο, πρωτότυπο και ανατρεπτικό για την εποχή της. «Συχνά κάποιες σκέψεις της μοιάζουν με αστραπές και», γράφει ο Alain Supiot, «ακόμα κι αν μας ενοχλούν, ωστόσο, μας υποχρεώνουν να σκεφτούμε».

Πολύπλευρη με βαθιά καλλιέργεια και ευρυμάθεια, εκτιμά τον Πλάτωνα, τον Ρουσσώ, τον Μοντεσκιέ και απεχθάνεται τον Αριστοτέλη, τον «αιμοχαρή» Θεό της Βίβλου, την βιαιότητα της εξάπλωσης της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Προχωρεί σε μια συνολική αποκήρυξη της αποικιοκρατίας γκρεμίζοντας τον μύθο περί της οικουμενικής εκπολιτιστικής αποστολής των ευρωπαϊκών αποικιοκρατικών δυνάμεων … τοποθετείται εναντίον τής βίας και κάθε είδους επιβολής και βάζει στον ίδιο παρονομαστή τους μπολσεβίκους με τους φασίστες, τον Στάλιν με τον Χίτλερ…

Προσωπικότητα με έμφυτη ανιδιοτελή καλοσύνη και ευγένεια· αδέξια, αλλά συγχρόνως με ισχυρό κριτικό πνεύμα και απίστευτη αυτοπεποίθηση, μπορεί να τα βάλει μόνη της εναντίον όλων… Στα γραπτά της επανειλημμένα εμβαθύνει στις ταραγμένες εποχές της ιστορίας χαρακτηρίζοντάς τες ως «θανάσιμο δηλητήριο», αιτία τρόμου, εξαθλίωσης και ξεριζώματος του λαού. (Ο Αλμπέρ Καμύ έχει επηρεαστεί, μετά το 1947, σε διάφορα έργα του (Πανούκλα κ.ά.), σχεδόν καθολικά από την Σ. Βέιλ).

Σοφία Περόφσκαγια

Συγγραφέας της παρακάτω βιογραφίας της Σοφίας Περόφσκαγια, μιας από τους πέντε αγωνιστές που κρεμάστηκαν το 1881 για τη δολοφονία του Τσάρου, είναι η Βέρα Φίγκνερ, η οποία επέζησε 25 χρόνια σε τσαρικές φυλακές. 

Είναι περίεργο ότι αυτή η ασκητική επαναστάτρια ήταν η δισεγγονή του Κυρίλλου Γκρηγκορίεβιτς Ραζούμοβσκι, του τελευταίου στρατιωτικού διοικητή της Μικρής Ρωσσίας, η εγγονή του κυβερνήτη της Κριμαίας κατά την περίοδο του Αλεξάνδρου Α΄ και η κόρη του κυβερνήτη της Αγίας Πετρούπολης κατά την εποχή του Αλεξάνδρου Β΄.

Οι συνθήκες της παιδικής ηλικίας της πυροδότησαν στη Sofia Perovskaya μια αίσθηση τιμής και μια φλογερή αγάπη για την ανθρωπότητα, η οποία ποτέ δεν έσβησε.

Στην καταπιεστική ατμόσφαιρα της οικογένειάς της, η Sofia Lvovna έμαθε να αγαπάει την ανθρωπότητα, να αγαπά αυτούς που υποφέρουν, καθώς αγάπησε τη μητέρα της που είχε υποφέρει τόσο πολύ και με την οποία διατηρούσε τρυφερή σχέση μέχρι τις τελευταίες τραγικές ημέρες της ζωής της.

Κατά την δίκη μου, οι προϊστάμενοι δεσμοφύλακες του κρατητηρίου Μεταγωγών μού είπαν ότι στην διάρκεια της δίκης της, η Sofia μίλησε ελάχιστα με την μητέρα της, η οποία είχε έρθει από την Κριμαία για να την δει. Όπως ένα άρρωστο, κουρασμένο παιδί, ακίνητο και άφωνο, ξάπλωνε με το κεφάλι της στα γόνατα της μητέρας της. Οι δύο δεσμοφύλακες, οι οποίοι κάθονταν στο κελλί της μέρα και νύχτα, παρέμειναν στο καθήκον κατά τις επισκέψεις αυτές.

Οι Αναρχικοί του Μιλάνο (1920-1942)

Στο Μιλάνο, ένα παραδοσιακό προπύργιο του μαρξιστικού σοσιαλισμού, οι αναρχικοί δεν είχαν ποτέ αποτελέσει σημαντική δύναμη. Μόνο από το 1920 και χάρη στην θερμαινόμενη ατμόσφαιρα της Κόκκινης Μπιενάλε, στη δημοσίευση της καθημερινής εφημερίδας Umanità Nova την οποία ίδρυσε ο Errico Malatesta και στην απομάκρυνση από την πόλη της ηγεσίας της ιταλικής συνδικαλιστικής ένωσης (USI), οι αναρχικοί του Μιλάνο άρχισαν να ζουν μια περίοδο ευρείας επιρροής και αποδοχής, επιρροή που γρήγορα έπεσε μετά τo τέλος των καταλήψεων των εργοστασίων. Η έντονη καταστολή που ακολούθησε την κατακραυγή από τις βομβιστικές επιθέσεις στο Θέατρο Diana (στις 23 Μαρτίου 1921), μαζί με την ανεξέλεγκτη βία των φασιστών, έπληξαν σοβαρά το κίνημα.

Από τον Μάρτιο στη Ρώμη μέχρι τους «Ειδικούς» Νόμους

Ο Μάρτιος στη Ρώμη έφερε μια νέα πνοή στα γεγονότα. Τον Φεβρουάριο του 1923, η Pagine Libertarie (μια περιοδική έκδοση που ξεκίνησε ο Carlo Molaschi τον Ιούνιο του 1921) έκλεισε, η αστυνομία κατέσχεσε όλα τα βιβλία από το Casa Editrice Sociale και το βιβλιοπωλείο Tempi Nuovi και πολλοί αγωνιστές αποφάσισαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους: μαχητές, όπως ο Molaschi, ο Giuseppe Monanni, ο Leda Rafanelli, ο γραφολόγος Zerboni, ο Fioravante Meniconi [μέλος του προσωπικού της Umanita Nova και συντάκτης προκήρυξης εκ μέρους των βομβιστών του Θεάτρου Diana] οι Mario Mantovani και Angelo Damonti, οι οποίοι ήταν επικεφαλής της Επιτροπής Υποστήριξης Πολιτικών Θυμάτων και άλλοι. Ακόμα και η USI ήταν τότε μόνο μια σκιά του πρότερου σχήματός της. Ο Armando Borghi υπενθύμισε: «Μόνο μερικοί από εμάς βρισκόμασταν στη βάση μας στη Via Achille Mauri. Δεν είχαμε ψευδαισθήσεις για μια αναζωπύρωση. Και δεν υπάρχει πιθανότητα να διατηρηθούν επαφές, ούτε καν ταχυδρομικώς. Ήταν ένα σημείο τιμής μεταξύ μας να πούμε ότι η USI “εξακολουθούσε να υπάρχει„». Οι πιο γνωστοί μαχητές βρίσκονταν υπό επιτήρηση και παρακολουθούνταν μέρα και νύχτα. «Ήταν σαν να υπήρχε συνεχώς μια σκιά πίσω μας…».

Ωστόσο, μέχρι το 1925, η καλλιτεχνικού περιεχομένου περιοδική έκδοση του Molaschi, L’Universita Libera, κυκλοφόρησε με επιτυχία, όπως και το επίσημο όργανο της USI, η Rassegna Sindacale, στο οποίο συνέβαλαν, μεταξύ άλλων, ο Borghi, ο Nicola Modigno (πρώην γραμματέας της Andria Camera del Lavoro) και ο Alibrando Giovannetti. Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί η κυκλοφορία του In Marcia, οργάνου του σιδηροδρομικού συνδέσμου που εκδόθηκε από τον Augusto Castrucci.

Οι «ειδικοί» νόμοι του Νοεμβρίου του 1926 απομάκρυναν κάθε παρατεταμένη δυνατότητα νόμιμης δράσης, αφήνοντας την παράνομη δράση ως τη μόνη επιλογή.

Κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες ή κτηνοτρόφοι-γεωργοί; (μέρος Γ΄)

Παρακάτω παρουσιάζουμε το τρίτο και τελευταίο μέρος από το άρθρο του Tim Ingold, στο οποίο εξάγει κάποια ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα συμπεράσματα, όσον αφορά την σχέση ανθρώπου-φυτικού/ζωϊκού περιβάλλοντός, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους διεισδύει η έλλογη στην ά-λογη πραγματικότητα κι αντιστρόφως. Εν κατακλείδι γίνεται μια σύντομη παρουσίαση μιας, θα μπορούσαμε να πούμε, «αιρετικής» για το ακαδημαϊκό conclave άποψης, σχετικά με την de profundis (εκ βαθέων) αντίληψη περί μα­γείας στον απολίτιστο κόσμο.

Δημιουργώντας πράγματα, βρίσκοντας πράγματα και μεγαλώνοντας πράγματα

Ας επιστρέψουμε τώρα στο ζευγάρι των αντικρουόμενων αντιλήψεων με τις οποίες ξεκινήσαμε, δηλαδή με τη συλλογή και την παραγωγή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το βασικό νόημα της παραγωγής στην εποχή της κατασκευής είναι αυτό της δημιουργίας πραγμάτων, η κατασκευή τεχνητών αντικειμένων, με την επαναδιευθέτηση, τη συγκέντρωση και το μετασχηματισμό των πρώτων υλών, που παρέχει η φύση. Προσδιορισμένη σε αντίθεση με την παραγωγή, η συλλογή έρχεται να δηλώσει την εύρεση πραγμάτων: τη συγκέντρωση των προμηθειών κάποιου, σα να ήταν έτοιμες από το περιβάλλον. Αλλά πώς μπορούμε να «φτιάξουμε» ένα γουρούνι, μια γλυκοπατάτα ή έναν καρπό ή κεχρί; Και πώς, για αυτό το λόγο, μπορούν τέτοια πράγματα να φτιαχτούν εκ των προτέρων;

Πιστεύω ότι αυτή η σύγχρονη έμφαση στην παραγωγή, όταν αναλογιζόμαστε την ειδική σημασία που τείνει να ενσωματωθεί στην αποκαλούμενη «τεχνητή επιλογή» φυτών και ζώων ως το κλειδί για το κριτήριο της διάκρισης της τροφοπαραγωγής από την τροφοσυλλογή και γι’ αυτό τον προσδιορισμό του σημείου μετάβασης από το κυνήγι και τη συλλογή στη γεωργία και την κτηνοτροφία. Εκτός από τη σύγχρονη βιοτεχνολογία και τη γενετική μηχανική, δεν είναι κυριολεκτικά δυνατό να «δημιουργήσουμε» ένα ζώο ή φυτό, με την έννοια της κατασκευής τους σε φωτογραφική ανατύπωση ή ανθρώπινο σχέδιο. Αυτό που, ωστόσο, κάποιος μπορεί να κάνει είναι να απομονώσει έναν αναπαραγόμενο πληθυσμό, μέσα στον οποίο τα άτομα για αναπαραγωγή επιλέγονται στον βαθμό από τον οποίο συμμορφώνονται σε έναν ιδανικό τύπο. Πράγματι, είναι μόνο από αναφορά σε ένα τέτοιο ιδανικό, που περιορίζεται μέσα στις συλλογικές αναπαραστάσεις της ανθρώπινης κοινότητας, που μπορούμε λογικά να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στην τεχνητή και στη φυσική επιλογή (Ingold 1994: 5-6). Αυτός ίσως είναι ο λόγος που η έννοια της εξημέρωσης κατέληξε να είναι τόσο στενά δεμένη με αυτή της αναπαραγωγής: είναι το πιο κοντινό πράγμα με τη διαμόρφωση των μορφών των φυτών και των ζώων σε ένα προκαθορισμένο σχέδιο. Κι αυτός, με τη σειρά του, είναι ο λόγος που οι προϊστορικοί αρχαιολόγοι οι οποίοι διερευνούσαν τις απαρχές της τροφοπαραγωγής, είχαν την τάση να αναζητούν στοιχεία για τη μορφολογική διάσταση των ειδών των φυτών ή των ζώων, αναζητώντας την αρχική τους «άγρια» μορφή, ως απόδειξη ότι η παραγωγή εξελισσόταν.

Κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες ή κτηνοτρόφοι-γεωργοί; (μέρος Β΄)

Καλλιεργώντας φυτά και µεγαλώνοντας ζώα: µια ανθρωπολογική προοπτική της εξηµέρωσης (Growing plants and raising animals: an anthropological perspective on domestication)

Μια ενδιαφέρουσα άποψη του ανθρωπολόγου Tim Ingold

 Εισαγωγή:

Στα εθνογραφικά παραδείγματα φαίνεται ακόμη πιο ξεκάθαρα αυτό που παρουσιάστηκε στο πρώτο μέρος, ότι δηλαδή οι σχέσεις με τη γη και το περιβάλλον δεν είναι ούτε δεδομένες ούτε μονοδιάστατες, όχι μόνο στις παρελθούσες κοινωνίες, αλλά και στις σύγχρονές μας. Η γη δεν είναι αγροτεμάχιο προς επένδυση, ούτε μόνο προς χρήση. Ακόμη και κοινωνίες ή κοινότητες που καλλιεργούν τη γη, δεν την αντιμετωπίζουν ως αντικείμενο που τεμαχίζεται, αγοράζεται, πωλείται και απλώς παράγει. Δεν είναι εν ολίγοις αντικείμενο εκμετάλλευσης, αλλά μια οντότητα, που προσφέρει όσο αυτή θέλει, μια παρουσία που γεννάει, μια ενότητα, που αγκαλιάζει ό,τι φιλοξενεί στα σπλάχνα της, χωρίς σχέσεις εξουσίας και υποταγής. Η γεωργία δεν συνεπάγεται σχέσεις παραγωγής, αλλά εμπεριέχει πολλές περισσότερες διαστάσεις από όσες μπορεί η σύγχρονη δυτική σκέψη να φανταστεί. Δεν περιορίζεται επίσης στην «απελευθέρωση» των ζώων, αλλά στην αμοιβαία και καθολική συνύπαρξη, όπου η ζωή και ο θάνατος είναι ένας αέναος κύκλος. Αντιμετωπίζουμε με μεγαλύτερη ισότητα κάθε πλάσμα, όταν αντιλαμβανόμαστε πως κι εμείς είμαστε μια αλυσίδα στον κύκλο της ζωής κι όχι η κορυφή μιας τροφικής πυραμίδας.

Φωτιά σε εργοστάσιο ανακύκλωσης στη Μεταμόρφωση

Άλλη μια μεγάλη φωτιά σε εργοστάσιο ανακύκλωσης, που θα μείνει ως «ατύχημα»

Η ανακύκλωση δεν είναι τρόπος ζωής, αλλά εταιρεία. Με όλα τα χαρακτηριστικά που μπορεί να έχει μια εταιρεία. Με κέρδη και με χασούρες, με ασφαλιστικές κ.λπ. Ο σωστός επιχειρηματίας, λοιπόν, όταν βλέπει ότι η εταιρεία πάει στα βράχια μπορεί και να την κάψει ώστε να περισώσει ότι σώνεται. Έτσι, μπορεί να εισπράξει κάποια χρήματα από τις ασφαλιστικές και ας πήξει μια πόλη 4,5 εκατομμυρίων ανθρώπων με τοξικό νέφος, άκρως επικίνδυνο για την υγεία. Μια εταιρεία βέβαια μπορεί να σκέφτεται και «ανθρωπιστικά» και να επιλέξει μια ημερομηνία ατυχήματος που η πόλη να είναι σχεδόν άδεια, να μην δημιουργηθεί χάος από το κλείσιμο δρόμων για την ανάγκη πυρόσβεσης κ.λπ.

Κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες ή κτηνοτρόφοι-γεωργοί; (μέρος Α΄)

Εισαγωγή

Έχοντας συζητήσει κατά καιρούς τα ζητήματα της μετάβασης από την τροφοσυλλογή και το κυνήγι στη γεωργία και λαμβάνοντας, βεβαίως, υπ’ όψιν ότι το ζήτημα είναι ανεξάντλητο, επιλέξαμε να μεταφράσουμε το παρακάτω κείμενο. Ας αναφερθεί, πρωτίστως, ότι η επιλογή τού εν λόγω κειμένου επ’ ουδενί έγινε για λόγους ταύτισης ιδεών με τον γράφοντα ή έστω ευρείας συμφωνίας απόψεων, αλλά διότι το παρόν κείμενο εξετάζει με ένα διαφορετικό τρόπο τη διάκριση ανάμεσα στους όρους «συλλογή» και «παραγωγή». Κάτι που, αν μη τι άλλο, προσφέρει σημαντικά σε μια σφαιρικότερη εξέταση τού, τρόπον τινά, «άσπονδου ζεύγους» κυνηγού-τροφοσυλλέκτη/γεωργού-κτηνοτρόφου. Επί προσθέτως δε λαμβάνει ως δεδομένο το γεγονός ότι ο άνθρωπος μεταμορφώνει τη φύση κι επιδρά σε αυτήν καθοριστικά, ούτε θεωρεί απαραίτητο ότι, άπαξ και καλλιεργήσει τη γη, την υποτάσσει. Γι’ αυτό κι αντλεί τα παραδείγματά του από λαούς διαφορετικών καταβολών, που, αν και καλλιεργούν, δεν βλέπουν τη γη μ’ επεκτατικές διαθέσεις.

ΚΕΜΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΙΣΜΟΣ

του ΛΟΡΕΝ ΓΚΟΛΝΤΕΡ

μτφ Σωτήρης Γιαννέλης / σελ. 173

Εκδόσεις Έξοδος

Αθήνα Ιούλιος 2019

Ελάχιστα γνωστή είναι η σύναψη συμφώνων φιλίας και εμπορικών συνθηκών κατά την διάρκεια της περιόδου Φεβρουαρίου-Μαρτίου του 1921 μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και των νεοσυσταθέντων αυταρχικών καθεστώτων στην Τουρκία, την Περσία και το Αφγανιστάν, δια των οποίων η καταστολή και η φυλάκιση ή η σφαγή των κατά τόπους κομμουνιστών ή αριστερών αντιπολιτευόμενων, που διέπραξαν αυτά τα καθεστώτα παραβλέφθηκαν χάριν των σοβιετικών κρατικών συμφερόντων εντός της νέας διεθνούς κατάστασης, που εγκαινίασε η δημιουργία εθνικών κρατών μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο βιβλίο αυτό που κυκλοφορεί για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα, ο συγγραφέας καταπιάνεται με μια ιστορία, που είναι ελάχιστα γνωστή στην Δύση όσον αφορά την Τουρκία, ιστορία την οποία η αντιιμπεριαλιστική ιδεολογία κάλυψε, όταν το καθεστώς εκεί κατέπνιξε το αντικαπιταλιστικό εργατικό και αγροτικό κίνημα, καθώς και την αριστερή πτέρυγα του νεοσυσταθέντος Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο μένοντας πιστό στον προλεταριακό διεθνισμό κατά την διάρκεια του πολέμου απέρριψε το αίτημα της Τρίτης Διεθνούς για παροχή στρατιωτικής βοήθειας στον Ατατούρκ. (Από το οπισθόφυλλο της έκδοσης)

Οι εκδόσεις Έξοδος με αυτό το αξιόλογο βιβλίο του Λόρεν Γκόλντερν (συγγραφέα εκτός των άλλων και μιας εκτενούς ανάλυσης της εμπειρίας της ισπανικής επανάστασης του 1936 με τον τίτλο «Παρελθόν και μέλλον της Ισπανικής Επανάστασης, το μεγαλείο και η ανεπάρκεια του αναρχισμού. Πως η εργατική τάξη αναλαμβάνει ή δεν αναλαμβάνει την διοίκηση της κοινωνίας χθες και σήμερα») μάς δίνουν την ευκαιρία να γνωρίσουμε, ορισμένες άγνωστες ή τουλάχιστον υποτιμημένες πλευρές της ανόδου του κινήματος των Νεότουρκων την δεκαετία του 1920, που αναδύθηκε μετά την παρακμή και την οριστική διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, και την λαφυραγωγήση της από τις δυτικές μεγάλες δυνάμεις με το αγγλορωσικό «Μεγάλο Παιχνίδι» να παίζεται κατά μήκος των συνόρων της Ρωσίας έως την Καμτσάτκα (χερσόνησος στο ανατολικότερο σημείο της Ρωσίας μεταξύ του Ειρηνικού ωκεανού και της Οχοτσκικής θάλασσας).

Όπως σημειώνει ο συγγραφέας, «έως τον Αύγουστο του 1914 η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία είχαν αναμιχθεί ευθέως στις υποθέσεις του Οθωμανικού κράτους, συμπεριλαμβανομένης της Επιτροπής Οθωμανικού Δημόσιου Χρέους και της Οθωμανικής Τράπεζας, την οποία ήλεγχαν η Βρετανία και η Γαλλία».

ΝΑΖΙΣΜΟΣ και ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ

του Νόρμπερτ Ελίας

Δοκίμιο πάνω στην κατάρρευση του πολιτισμού

μτφ Γιάννης Πεδιώτης/Γιάννης Θωμαδάκης

Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης,

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 2015 / σελ. 182

Η αγάπη για την πατρίδα, που διατυμπάνιζαν οι Ναζί και στο όνομα της οποίας συσπείρωσαν μεγάλα τμήματα του γερμανικού λαού, δεν ήταν αγάπη για την αληθινή Γερμανία, για την Γερμανία, όπως αυτή ήταν στην πραγματικότητα. Η αγάπη τους δεν αφορούσε μια Γερμανία, που είναι ένα έθνος μεταξύ άλλων ισότιμων εθνών. Ήταν αγάπη για μια Γερμανία, όπως αυτή όφειλε να είναι σύμφωνα με τα αισθήματά τους: μια Γερμανία μεγαλύτερη από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά έθνη. Ήταν αγάπη για μια Γερμανία ιδεατή.

Ούτε ο Χίτλερ αγαπούσε τη Γερμανία, όπως πραγματικά ήταν. Αυτό που αγαπούσε ήταν μια οπτασία της Γερμα­νίας και του μεγαλείου της. Ο ναζιστικός πόλεμος και η όλη θηριωδία εκείνων των ετών ήταν η απέλπιδα κίνηση ενός έθνους, που καταποντιζόταν ταχύτατα σε θέση δεύτερης ή τρίτης κατηγορίας. Οι Γερμανοί είδαν αυτόν τον πόλεμο ως την ύστατη απόπειρά τους να φανούν αντάξιοι της ιδεατής τους αυτοεικόνας.

Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι δεν ήταν ανάγκη να εξοντωθούν εκατομμύρια Εβραίοι για να μάθουν οι Γερμανοί να ζουν με μια λιγότερο λαμπερή εικόνα του εαυτού τους. Σπανίως, όμως, ισχυροί κοινωνικοί σχηματισμοί συμβιβάζονται ειρηνικά με τον περιορισμό της ισχύος τους. Στρέφονται ξανά και ξανά σε ηγέτες που προβάλλουν ενώπιόν τους την εικόνα ενός υπέρτερου μεγαλείου, που απευθύνονται σ’ αυτούς στο όνομα υψηλών αξιών και τους καλούν να αντισταθούν στην απειλή και να πολεμήσουν για τη συλλογική ανωτερότητά τους και τα ιδανικά τους.

Όπως τα άγρια ζώα, έτσι και τα ισχυρά έθνη γίνονται πολύ επικίνδυνα όταν νιώσουν στριμωγμένα, όταν αισθανθούν ότι η ισορροπία δυνάμεων γέρνει σε βάρος τους, ότι οι αξίες τους απειλούνται κι η υπεροχή τους αργοσβήνει. Όταν παρατηρούνται αυτά τα φαινόμενα, οι άνθρωποι συνήθως καταφεύγουν στη βία. Και τότε ξεσπούν πόλεμοι.

Ο Νόρμπερτ Ελίας έγραψε αυτό το δοκίμιο το 1961/62, με αφορμή τη δίκη του Άιχμαν που διεξαγόταν εκείνο τον καιρό στην Ιερουσαλήμ. Το δημοσίευσε 30 περίπου χρόνια αργότερα, ένα έτος πριν από τον θάνατό του. (Από το οπισθόφυλλο της έκδοσης)

Η διπλή όψη του 112

Όταν κάπου δεν λειτουργεί χάνονται ζωές, ενώ κάπου αλλού, αν λειτουργούσε θα υπήρχε εκατόμβη νεκρών ή όταν ο Χαρδαλιάς μας θεωρεί ηλίθιους

 -Το 112 γιατί δεν λειτούργησε;

-Εεε, αν λειτουργούσε το 112 και όποιος έχει την οποιαδήποτε σχέση με το υπηρεσιακό, θα είχαμε εκατόμβη νεκρών. Σας λέω ότι αυτή την στιγμή, ότι έχουμε πέντε νεκρούς, οι οποίοι τρεις πνίγηκαν, προς την προσπάθειά τους να φύγουν. Άρα όταν έχεις ένα φαινόμενο, δεν ζητάς καμία εκκένωση. Ντάξει;

Η παραπάνω δήλωση είναι του υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας Νίκου Χαρδαλιά, η οποία πρέπει να παίζεται σε επανάληψη και να τυπωθεί σε μπλουζάκια, ώστε να θυμίζει σε όλους την χλεύη του κράτους απέναντι στις ανθρώπινες ζωές. Σύμφωνα με την άποψη της Νέας Δημοκρατίας, που χειρίστηκε με τυμβωρυχία τους νεκρούς στο Μάτι ώστε να βγει κερδισμένη στις εκλογές του 2019, οι άνθρωποι στο Μάτι κάηκαν γιατί δεν λειτούργησε το 112 και στην Εύβοια δεν πνίγηκαν εκατοντάδες επειδή, επίσης, δεν λειτούργησε. Όχι δεν λένε κουταμάρες, αυτό είναι πολιτική, δηλαδή η διαστρέβλωση της αλήθειας ώστε να έχει το κάθε κόμμα πολιτικό κέρδος σε κάθε περίπτωση.

Η κοινωνική οργή περισσεύει στον Λίβανο

Η κοινωνική οργή στον Λίβανο γιγαντώνεται, μετά την τεράστια έκρηξη που ισοπέδωσε το λιμάνι και μέρος της πόλης της Βηρυτού και προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον 158 ανθρώπων και τον τραυματισμό άλλων 6.000, ενώ αγνοούνται ακόμα 21 άτομα. Η έκρηξη που σημειώθηκε, έρχεται σε μια περίοδο αναταραχών και συγκρούσεων στον Λίβανο. Η κοινωνική αντίδραση εναντίον των διεφθαρμένων κυβερνήσεων, καθώς και των συνθηκών φτώχειας που βιώνει μεγάλο μέρος των Λιβανέζων, είναι μεγάλη.

Βέρα Φίγκνερ (1852-1942), Μέρος Β΄

Το να χάσεις την ελευθερία σου σημαίνει να χάσεις την κυριότητα του ίδιου του σώματος. (Βέρα Φίγκνερ).

Η δολοφονία του τσάρου Αλεξάνδρου ΙΙ

Ο Φράνκο Βεντούρι, ιστορικός της πολιτικής σκέψης, ισχυρίζεται ότι ενώ το πρόγραμμα των Λαϊκιστών απέτυχε να υποκινήσει την περιζήτητη επανάσταση, οι αγρότες εκτίθενται σε διαφορετικές ιδέες: «Παντού οι αγρότες είχαν ακούσει αυτούς τους περίεργους ταξιδιώτες με έκπληξη, έκπληξη και μερικές φορές υποψία. Αλλά η κυβέρνηση αντιλήφθηκε ότι τώρα δημιουργήθηκε ένα νέο επαναστατικό κίνημα». Πιστεύοντας στα ιδεώδη των Λαϊκιστών, η Φίγκνερ προχώρησε εκεί που οι άλλοι είχαν σταματήσει.

Η πρώτη της ευκαιρία ήρθε τον Αύγουστο του 1877. Αποδέχεται μια θέση ως βοηθός γιατρού στο Studentsy στην επαρχία Σαμάρα, και γίνεται υπεύθυνη για την ιατρική παρακολούθηση 12 αγροτικών περιοχών. Για πρώτη φορά, η Φίγκνερ αντιμετωπίζει την πραγματικότητα του ανθρώπινου πόνου και της στέρησης. Αυτό διήρκεσε μόνο τρεις μήνες. Το 1878 μεταβαίνει στην Αγία Πετρούπολη, όπου γνωρίζει την Σόνια Περόβσκαγια, μια φιλία που θα διαρκέσει μέχρι να κρεμαστεί η Περοβσκάγια για πολιτική τρομοκρατία. Την ίδια χρονιά, η Φίγκνερ μετακομίζει ως βοηθός χειρουργού στο χωριό Vyazimo στην επαρχία Saratov, με την αδελφή της Ευγενία. Για να κάνει την πρακτική της στην ύπαιθρο, η Βέρα έπρεπε να κερδίσει τους δεισιδαιμονικούς αγρότες και τους τοπικούς αξιωματούχους. Για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, αυτή ήταν η πρώτη γυναίκα γιατρός με σύγχρονη ιατρική εκπαίδευση που είχαν συναντήσει ποτέ. Η Φίγκνερ εκτιμά στα απομνημονεύματά της ότι είδε πάνω από 5.000 ασθενείς τους πρώτους δέκα μήνες.

Βέρα Φίγκνερ (1852-1942), Μέρος Α΄

Τα απομνημονεύματα των Ρώσων επαναστατών του τέλους του 19ου αιώνα περιέχουν τα ονόματα πολλών γυναικών, οι οποίες κατέχουν εξέχουσα θέση. Οι στατιστικές των συλλήψεων δείχνουν ότι περίπου το 15% ήταν γυναίκες. Σε αυτές τις λίστες, το όνομα Vera Figner ξεχωρίζει ως συνώνυμο με αυτό της αφοσιωμένης επαναστάτριας. Πράγματι, η συμμετοχή της στο σχέδιο να δολοφονηθεί ο Τσάρος Αλέξανδρος Β΄, η δίκη της και τα επόμενα χρόνια φυλάκισης άφησαν ένα αποτύπωμα σε εκείνους που θα ακολουθούσαν μια μαχητική επαναστατική πορεία.

Η Figner γεννήθηκε στη Ρωσία της δεκαετίας του 1850, μια εποχή έντονου δημόσιου διαλόγου στην ιστορία της χώρας. Η Δυτική Ευρώπη βρισκόταν στο στάδιο της κοινωνικής και πολιτικής εξέλιξης για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις ενός σύγχρονου βιομηχανικού κράτους, ενώ για τα προηγούμενα 70 χρόνια η Ρωσία είχε σταθεροποιηθεί στο ζήτημα της δουλοπαροικίας και της εξάλειψής της, χωρίς να αλλάξει τις υφιστάμενες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές δομές.

«Ο Νίτσε ήταν αναρχικός»: η άγνωστη σύνδεση των απόψεων της EMMA ΓΚΟΛΝΤΜΑΝ με τις ιδέες του ΝΙΤΣΕ

Έμμα Γκόλντμαν και Αλεξάντερ Μπέρκμαν

Η θρυλική αναρχική αγαπούσε τον φιλόσοφο τού «αρνητικού» υπαρξισμού. Υπερασπίστηκε τις ιδέες του σε συνέδρια και σε περιοδείες ανά τον κόσμο. Τόσο η ίδια, όσο και πολλοί άλλοι, τον θεωρούσαν ένα είδος προφήτη που ερχόταν σε ρήξη με το παρελθόν, καθώς και έναν εξαγριωμένο «εικονοκλάστη».

Διασχίζοντας τις Ηνωμένες Πολιτείες μεταξύ 1913 και 1917, η Έμμα Γκόλντμαν έδωσε μια σειρά δημόσιων ομιλιών σχετικά με τον Νίτσε και την σημασία των απόψεων του σε σχέση με την αναρχική θεώρηση εκείνης της εποχής. Υπάρχουν τουλάχιστον είκοσι τρεις ομιλίες, που πραγματοποιήθηκαν από το Λος Άντζελες μέχρι τη Νέα Υόρκη, αναφορικά με την σχέση της σκέψης του Νίτσε με τα ζητήματα του αθεϊσμού, του αντι-κρατισμού, του αντι-εθνικισμού και του αντι-μιλιταρισμού (στο πλαίσιο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου).

Μπορεί να φαίνεται ότι η εκτίμηση της Γκόλντμαν για τον Νίτσε ήταν μην ήταν καταγεγραμμένη και ότι μόνο τα κείμενα αυτών των ομιλιών χρησιμοποιούνται ως βάση για να επαληθευτεί η ακριβής φύση του ισχυρισμού της, ότι δηλαδή ο Νίτσε ήταν σχετικός με την αναρχία, αλλά δεν είναι έτσι. Η αστυνομία, έπειτα από έρευνα στα γραφεία της Μητέρας Γης, της αναρχικής εφημερίδας που συνεξέδιδε η Γκόλντμαν, κατέσχεσε όλο τα υλικό το οποίο ήταν ύποπτο για προτροπή σε εξέγερση ή που εναντιωνόταν στην αμερικανική πολεμική εκστρατεία. Η Έμμα Γκόλντμαν προσπάθησε ανεπιτυχώς να βρει αντίγραφα των ομιλιών της. Έτσι, αυτά τα κείμενα της για τον Νίτσε χάθηκαν για τις μελλοντικές γενιές.