Η θρησκεία και ειδικότερα η «κοσμική ηγεσία» της, έχει πάψει προ καιρού να έχει την καταλυτικότητα, την οποία παρουσίαζε στο παρελθόν, όσον αφορά το ρόλο της μέσα στη δόμηση του ίδιου του κρατικού καρκινώματος. Με εξαίρεση διάφορα μουσουλμανικά κράτη, κυρίως της Μ. Ανατολής και της Αφρικής, η συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών κρατών, δεν στηρίζεται σε κάποια μορφή θρησκευτικού χαρακτήρα δόμησης, π.χ. ο ανώτατος ηγέτης να είναι ταυτόχρονα και θρησκευτικός, η νομοθεσία να είναι σύμφωνη με θρησκευτικές αρχές κ.λπ. Σε αντίθεση βέβαια με το παρελθόν, όπου οι ισχυρότερες μορφές κρατικής δόμησης, εμπεριείχαν την οποιαδήποτε θρησκεία, ως κυρίαρχο συστατικό δόμησης τους, όπως το Βυζάντιο, η Ρώμη κ.α.
Θρησκεία και Ευρωπαϊκή Ένωση (και όχι μόνο…)
Στις νέες διαμορφούμενες συνθήκες, οι θρησκείες είναι δεδομένο ότι δεν θα έχουν το ρόλο τον οποίον είχαν. Ο εκσυγχρονισμός τους, όχι όσον αφορά το εκάστοτε δόγμα αλλά την αναδιοργάνωση και αναδόμηση της λειτουργίας του μηχανισμού εκπροσώπησης του κάθε θεού στη γη, εμφανίζεται επιβεβλημένος, επειδή ακριβώς τα μέχρι τώρα δεδομένα προωθούν κλειστές εθνοκεντρικές λογικές, οι οποίες στέκονται αντιθετικά ως προς τους υφιστάμενους κυριαρχικούς σχεδιασμούς.
Σήμερα και μέσα στις γενικότερες κινήσεις της κυριαρχίας σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι σαφής η σπουδαιότητα της διαμόρφωσης, λειτουργίας και διατήρησης του ευρωπαϊκού υπέρ – κράτους. Και αυτό, γιατί εμφανίζεται ως δομικό στοιχείο της «μετά ’89» εποχής. Αποτελώντας ένα, ας το πούμε, σύγχρονο πείραμα σε πρακτικό επίπεδο, «ανανέωσης», αναδιαμόρφωσης,μερικές φορές ξεπεράσματος, ακόμη και «σύνθεσης» μοντέλων επιβολής του παρελθόντος. Συνέχεια