Αυτή είναι μια χρονολογική λίστα των γεγονότων της αναρχικής ιστορίας από την οποία έχουν εμπνευστεί συγγραφείς. Είναι χρονολογική κατά περίπτωση, όχι με βάση τις ημερομηνίες συγγραφής ή δημοσίευσης. Είναι δομημένη θεματολογικά, δεν είναι μια λίστα λογοτεχνικών βιβλίων από αναρχικούς (ούτε αφορά βιβλία όπου γίνεται αναφορά σε κάποιο σημείο σε έναν παράξενο αναρχικό). Ούτε και είναι μια ολοκληρωμένη λίστα. Οι συγγραφείς κυρίως βρίσκουν ενδιαφέροντα τα δραματικά γεγονότα (βομβιστικές ενέργειες και επαναστάσεις) ή τις γνωστές ιστορικές φυσιογνωμίες και έτσι χάνουν τον καθημερινό αγώνα που αποτελεί τόσο μεγάλο μέρος της αναρχικής ιστορίας. Πολλές εκδηλώσεις, κινήματα, ακόμη και ολόκληρες ήπειροι λείπουν, κυρίως επειδή επικεντρώνεται στην λογοτεχνία που είναι γραμμένη ή μεταφρασμένη στα αγγλικά. Τα μεταφρασμένα έργα δίνονται με δύο ημερομηνίες: της πρώτης δημοσίευσης και της πρώτης αγγλόφωνης έκδοσης.
Άλλα έργα σκιαγραφούν την «ανακύκλωση» των στερεότυπων αναρχικών χαρακτήρων (π.χ. στο Soho Crackpots[1] και στο The Anarchist Beast[2] του Nhat Hong). Αν και οι ουτοπίες, οι φανταστικοί και εναλλακτικοί κόσμοι μας λένε πολλά για τον κόσμο για τον οποίο γράφηκαν, δεν θα καταγραφούν εδώ. Θα το αφήσω σε άλλους να υποστηρίξουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των λογοτεχνικών έργων της αναρχικής επιστημονικής φαντασίας.
Παραθέτουμε μερικά από τα γεγονότα από την αναρχική ιστορία που έχουν «καταφύγει» σε λογοτεχνικά έργα.
B. Traven
Α. 1848. Το έτος των επαναστάσεων (Παρίσι, Δρέσδη, Βιέννη κ.α.).
Ο Μιχαήλ Μπακούνιν (1813-1876) αγωνίζεται στα οδοφράγματα στη Δρέσδη με τον Ρίχαρντ Βάγκνερ (1813-1883). Ο Μπακούνιν φαίνεται να είναι η έμπνευση για τον Ζίγκφρηντ (Siegfried)[3] στο έργο «Το Δαχτυλίδι» (The Ring)[4]. Αργότερα, θα γραφτεί ένα μυθιστόρημα με κεντρικό ήρωα τον ίδιον: Μπακούνιν: μια εφεύρεση (Bacunin, an invention)[5] (1970, 1977) από τον Horst Bienek (1930-1990)[6].
Β. 1871. Η Κομμούνα του Παρισιού, ένα δημιουργικό γεγονός για όλο το σοσιαλιστικό κίνημα, πυροδότησε μια πλειάδα ρεπορτάζ και μυθιστορήματα, όπως τα παρακάτω:
«Η Πτώση» (La Debacle) (Τhe Downfall) που δημοσιεύθηκε το 1892 από τον Εμίλ Ζολά[7] (Emile Zola) (1840-1902), το οποίο καλύπτει τόσο τον γαλλο-πρωσικό πόλεμο όσο και την Κομμούνα που ακολούθησε. Ο Zola έγραψε επίσης το «Ζερμινάλ» (Germinal) (1885), ένα μυθιστόρημα για την εξέγερση στα γαλλικά ανθρακωρυχεία. Ο Zola δεν ήταν σοσιαλιστής, ούτε ριζοσπάστης και το έργο του Rougon – Macquart[8] βασίστηκε στην κοινωνική ιδέα του δαρβινισμού[9] περί της πολιτιστικής κληρονομιάς «μολυσμένου αίματος». Ο Σουβαρίν, ο αναρχικός ήρωας στο έργο Ζερμινάλ, είναι ο συνήθης γκρινιάρης τύπος που φορά τον κλασσικό σκούρο μανδύα, με τη διαφορά ότι ανατινάζει το ορυχείο, και όχι τους ιδιοκτήτες των ορυχείων, όπως π.χ. δοκίμασε να κάνει ο Ραβασόλ (Ravachol)[10]. Τίποτα από αυτά δεν σταμάτησε μια γενιά αναρχικών να ανταποκρίνεται στο θέμα της αρχέγονης εξέγερσης και να ονομάζει τα παιδιά τους Ζερμινάλ.
Γ. 1880. Γέννηση και την εξάπλωση του ευρωπαϊκού αναρχικού κινήματος
«Η πριγκίπισσα Καζαμάσσιμα» (1886) του Χένρυ Τζέιμς[11] (Henry James) (1843-1916): ο Πέτρος Κροπότκιν (αυτός είναι η πριγκίπισσα) και ο Γιόχαν Μοστ[12] (Johann Most) παρουσιασμένος με μυθιστορηματική πινελιά, και οι αναρχικές ιδέες φοβερά διαστρεβλωμένες. Όπως λέει ένας κριτικός στην επιθεώρηση Αναρχικού Τύπου Cienfuegos: «Το να περιγράψω και να σχολιάσω την πραγματική πλοκή του μυθιστορήματος θα ήταν σαν να του προσδίδω αδικαιολόγητα αξία».
Ο Richard Whiting στο έργο του «John Street αριθμός 5»[13], έχει για ήρωα τον Dan Chatterton, (ως παλαιό «48») έναν αναρχικό και εκδότη του αθεϊστικού, κομμουνιστικού καυστικού εντύπου Chatterton’s Atheistic, Communistic, Scorcher.
Δ. 1886 Η βόμβα στο Haymarket και οι μάρτυρες του Σικάγο.
Η δίκη και η δικαστική δολοφονία των κατηγορούμενων για την βόμβα στο Haymarket για το «έγκλημα» ότι είναι αναρχικοί ήταν το αντικείμενο πολλών έργων μέσα στο κίνημα (Primo Maggio του Pietro Gori[14],1895).
Το The Bomb (Η βόμβα)[15] (1908) του Frank Harris (1856-1931): Ένα μυθιστόρημα σχετικά με την υπόθεση του Χέυμαρκετ (Haymarket), στην οποία ο Ρούντολφ Σνάουμπελτ Rudolph Schnaubelt (ένας από τους ιστορικά ύποπτους για τη ρίψη της βόμβας, αλλά πιθανώς όχι αυτός που το έκανε) τα ομολογεί όλα… Ο Harris συνδυάζει την αναρχική ιδεολογία του Λούις Λινγκ Louis Lingg (ενός από τους κατηγορούμενους), με τη δική του άποψη, αλλά η αφήγηση κυλάει αρκετά καλά.
Ε. 1890.
Το A Girl Among the Anarchists (Ένα κορίτσι ανάμεσα στους αναρχικούς) της Isobel Meredith (στην πραγματικότητα από τις Olivia & Helen Rossetti[16]), που δημοσιεύτηκε το 1903 –ανατύπωση 1993– δεν είναι ένα μυθιστόρημα αλλά τα απομνημονεύματα του χρόνου παραμονής τους στο κίνημα όταν εξέδιδαν την αναρχική εφημερίδα Τhe Torch (Η Δάδα).
Το 1890 ήταν επίσης η δεκαετία της «προπαγάνδας μέσω της Δράσης»: Ο Ραβασόλ (Ravachol) (Francois-Claudius Koenigstein, 1859-1892), έδωσε το όνομά του σε ένα τραγούδι music hall. O Marius Jacob[17] (Μάριους Τζάκομπ) (Jacob «ο διαρρήκτης») (1864-1941) ήταν η έμπνευση για τον χαρακτήρα Αρσέν Λουπέν[18] του Maurice Leblanc (Μωρίς Λεμπλάν) (μυθιστορήματα από το 1907 ως 1939).
ΣΤ. 1894 (15 Φεβρουαρίου). Η έκρηξη στο Greenwich.
Το έργο Secret Agent (Ο Μυστικός Πράκτωρ) (που δημοσιεύθηκε το 1907) του Τζόζεφ Κόνραντ[19] (1857-1924): Ειρωνικό μυθιστόρημα όπου ο συγγραφέας εκτονώνει το θυμό του πάνω στους επαναστάτες, ανακυκλώνοντας και ξαναζωντανεύοντας στερεότυπα που χρησιμοποιούνται ακόμη ως σήμερα.
Ζ. 1900. Η άνοδος του αναρχοσυνδικαλισμού.
Το How Shall We Bring About The Revolution? (Πώς θα πραγματοποιήσουμε την επανάσταση;) (1913) από τους Emile Pataud και Emile Pouget[20] (1860-1931): λογοτεχνία για τον συνδικαλισμό. Ο Pouget είχε προηγουμένως επεξεργαστεί το έντυπο Le Pere Peinard (Cool Daddy) 1889-1902, το Class War της εποχής του.
Η. 1901. O Czolgosz[21] δολοφονεί τον McKinley.
Το γεγονός αποτελεί μέρος του μιούζικαλ Assassins του Stephen Sondheim[22].
Θ. 1910-1920. Η μεξικανική επανάσταση.
To The Jungle Novels (Ιστορίες της Ζούγκλας), γραμμένο στα γερμανικά το 1930 από το Β.Traven[23](24) (;1882-1969) που περιλαμβάνει τα Government (1931), The Carreta (1931), March to the Monteria ή The March to Caobaland (1933), The Troza (1936), The Rebellion of the Hanged (1936) και The General From The Jungle (1940).
«Δεν υπάρχει παράδειγμα όπου τα ανθρώπινα όντα ήταν τόσο καταπιεσμένα, φιμωμένα και κακοποιημένα για τόσο πολύ καιρό που τελικά να έχασαν κάθε σκέψη αντίστασης και εξέγερσης. Όσο πιο άμυαλος είναι κάποιος που κυβερνά ένα λαό, τόσο περισσότερο προσπαθεί να κάνει κάθε αντίσταση αδύνατη χρησιμοποιώντας μέτρα ωμής βίας. Ακόμη και στην πιο αυθαίρετη δικτατορία μπορεί να φανταστεί κάποιος, το ένα πέμπτο του πληθυσμού παραμένει ανέγγιχτο. Και αυτό ακριβώς δεν είναι ποτέ το χειρότερο μέρος του πληθυσμού. Αυτό το ένα πέμπτο του πληθυσμού, το οποίο ο ίδιος, ο δικτάτορας, δεν μπόρεσε ποτέ να αγγίξει, θα προκαλεί την πτώση του». Β. Traven, απόσπασμα από το «March to the Monteria» ή «The March to Caobaland» (1933).
Το χρονικό της καταπίεσης και της εξέγερσης (με πιο πολλές αναφορές στην εξέγερση, στη συνέχεια του έργου) δείχνει την πορεία της μεξικανικής επανάστασης. Η ανάμιξη των δύο ρευμάτων: η λαϊκή εξέγερση και η συνειδητή αναρχία (κάτι σαν την ίδια την επανάσταση).
Η ζωή του Traven είναι ένα μεγάλο μυθιστόρημα από μόνη της (πίστευε πως ένας συγγραφέας δεν πρέπει να έχει βιογραφία, αλλά μόνο τα έργα του), εν μέρει λόγω του γεγονότος ότι ως Γερμανός αναρχικός που συμμετείχε στο Συμβούλιο (Σοβιέτ) του Μονάχου το 1919, ήθελε να θολώσει τα νερά σχετικά με το παρελθόν του. Τα άλλα έργα του, συμπεριλαμβανομένων των The Death Ship (1926, 1934), Der Wobby (1926)/ The Cottonpickers (1956) και Treasure of the Sierre Madre (1927, 1934), επίσης είναι γεμάτα ελευθεριακό πνεύμα.
Του Μ. Bookunin[24]. Μετάφραση-Απόδοση Κ.
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 134, Ιανουάριος 2014
[1] Τίτλος «Soho Crackpots»: Anarchists in the Media in the 1890s. Συγγραφέας Christine Donovan. Εκδόθηκε το 1988. Μέγεθος 24 σελίδες.
[2] Τίτλος The Anarchist Beast: The Anti-anarchist Crusade in Periodical Literature (1844-1906). Συγγραφείς Nhat Hong, Soil of liberty. Εκδόθηκε το 1975. Μέγεθος 68 σελίδες.
[3] Η όπερα Ζίγκφριντ (γερμ. Siegfried) είναι το τρίτο μέρος της τετραλογίας του Ρίχαρντ Βάγκνερ, Το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 16 Αυγούστου του 1876, στην όπερα του Μπαϊρόιτ.
[4] Το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν ή ορθότερα Το Δαχτυλίδι του Νίμπελουνγκ (γερμ. Der Ring des Nibelungen) είναι ο τίτλος μίας επικής τετραλογίας έργων όπερας του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Το σύνολο των έργων θεωρείται μία από τις σημαντικότερες δημιουργίες στην ιστορία της μουσικής. Εκτός από τις μουσικές καινοτομίες που εισήγαγε στο είδος της όπερας, το έργο διαθέτει μία πλούσια πλοκή, βασισμένη σε μύθους και παραδοσιακές εξιστορήσεις. Η παρουσίαση ολόκληρης της τετραλογίας πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια τεσσάρων διαδοχικών παραστάσεων, καταλαμβάνοντας συνολικά διάστημα περίπου 15 ωρών. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερες τεχνικές ικανότητες που απαιτεί, καθιστά τον πλήρη κύκλο ως ένα από τα πλέον απαιτητικά αλλά και ενδιαφέροντα έργα του είδους. Το πρώτο μέρος είναι χρονικά το συντομότερο, με διάρκεια συνήθως μεταξύ δύο ή τριών ωρών, ενώ η τελευταία κατά σειρά όπερα, Το Λυκόφως των Θεών, διαρκεί μέχρι και πέντε ώρες.
Αποτελείται από τις επί μέρους τέσσερις όπερες: Ο Χρυσός του Ρήνου, Βαλκυρία, Ζίγκφριντ, Το Λυκόφως των Θεών.
[5] Τίτλος Bakunin, an Invention. Συγγραφέας Horst Bienek. Εκδότης Victor Gollancz, 1977. ISBN 0575022361, 9780575022362. Μέγεθος 119 σελίδες.
[6] O Horst Bienek (7 Μαΐου 1930, Γκλάιβιτς – 7 Δεκέμβρη 1990, Μόναχο) ήταν Γερμανός συγγραφέας. Γεννήθηκε στo Gleiwitz, της τότε Γερμανίας (σήμερα Gliwice, της Πολωνίας), ο Bienek αναγκάστηκε να την εγκαταλείψει το 1945, όταν οι Γερμανοί εκδιώχθηκαν από τη Σιλεσία. Εγκαταστάθηκε στο ανατολικό τμήμα της Γερμανίας. Για λίγο ήταν μαθητής του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Το 1951, συνελήφθη από την NKVD και καταδικάστηκε σε 25 χρόνια καταναγκαστικά έργα στην Vorkuta, ένα γκουλάγκ. Όταν αποφυλακίστηκε, ως αποτέλεσμα μιας αμνηστίας, το 1955, εγκαταστάθηκε στη Δυτική Γερμανία.
Ο Bienek κέρδισε πολλά βραβεία, συμπεριλαμβανομένου του βραβείου Nelly Sachs το 1981. Το γνωστότερο έργο του είναι η σειρά τεσσάρων τόμων που ασχολείται με τα γεγονότα που προηγήθηκαν του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τον ίδιο τον πόλεμο, με τίτλο Gleiwitz, Eine oberschlesische Chronik in vier Romanen. Τρία από τα έργα του έχουν γυριστεί σε φιλμ: Die Zelle (1970), Die erste Polka (1979), Schloss Konigswald (1987).
[7] Ο Εμίλ Ζολά (γαλλ. Emile Zola, Παρίσι, 1840-Παρίσι, 1902) ήταν Γάλλος λογοτέχνης, το έργο του οποίου ξεχώρισε όχι μόνο αναδεικνύοντας το ρεύμα του νατουραλισμού, αλλά πρωτίστως επειδή άσκησε τεράστια κοινωνική επιρροή με το έργο και τις παρεμβάσεις του. Η μητέρα του ήθελε να τον δει νομικό, ωστόσο εκείνος απέτυχε να περάσει τις απαιτούμενες εξετάσεις. Έτσι, πρώτα εργάστηκε ως γραμματέας, μετά στο τμήμα πωλήσεων ενός εκδοτικού οίκου. Κατόπιν άρχισε να αρθρογραφεί σε εφημερίδες σχετικά με τη λογοτεχνία, την τέχνη και την πολιτική. Χαρακτηριστικές υπήρξαν οι θέσεις του κατά του Ναπολέοντα και του ιερατείου.
Μετά το πρώτο σημαντικό μυθιστόρημά του Τερέζ Ρακέν (1867), ξεκίνησε μια σειρά έργων με τον τίτλο «Λε Ρουγκόν Μακάρ» (Les Rougon-Macquart. Histoire naturelle et sociale d’une famille sous le Second Empire [Ρουγκόν-Μακάρ. Φυσική και κοινωνική ιστορία μιας οικογένειας υπό την Β΄ Αυτοκρατορία]), όπου περιλαμβάνονται περισσότερα από τα μισά μυθιστορήματά του, θέλοντας να αναλύσει με διεισδυτική κριτική ματιά τις πτυχές της τότε γαλλικής κοινωνίας. Σε αυτή τη σειρά συγκαταλέγεται Η ταβέρνα (1877), ένα αριστούργημα το οποίο εμβαθύνει στο φαινόμενο του αλκοολισμού και της φτώχειας στην εργατική τάξη. Επίσης, η Νανά (1880), που, με τη συμβολική μορφή μιας πόρνης η οποία διαφθείρει την παριζιάνικη ελίτ, δηλώνεται η κατάπτωση της Δεύτερης Γαλλικής Αυτοκρατορίας. Επιπλέον, με το Ζερμινάλ (1885) –το καλύτερο ίσως έργο του– έστρεψε τον προβολέα στις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας των ανθρακωρύχων.
Στη συνέχεια, από τη βαθυστόχαστη καταγραφή των κοινωνικών προβλημάτων στράφηκε στη σοσιαλιστική ουτοπία με δύο τριλογίες του, Οι τρεις πόλεις και Τα τέσσερα Ευαγγέλια, με τη δεύτερη να μένει ανολοκλήρωτη. Στα τελευταία του χρόνια έμελλε να συνταράξει συθέμελα τη γαλλική κοινωνία με την ανοιχτή επιστολή του προς τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η οποία δημοσιεύτηκε στο εξώφυλλο της εφημερίδας L’Aurore υπό τον τίτλο «Κατηγορώ!» (1898). Ξεσκέπαζε μια μηχανορραφία που κόστισε την ελευθερία στον στρατιωτικό Άλφρεντ Ντρέιφους εξαιτίας του αντισημιτισμού του Υπουργείου Αμύνης. Την αποκάλυψη ακολούθησαν δραματικά γεγονότα που κατέληξαν όχι απλώς στη δικαίωση του αθώου αλλά και στη μεταρρύθμιση του συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του χωρισμού εκκλησίας και κράτους. Πριν όμως δει αυτή την τελευταία εξέλιξη, βρέθηκε νεκρός υπό συνθήκες που θεωρούνται ύποπτες.
[8] Σειρά έργων του Ζολά, με τον τίτλο «Οι Ρουγκόν Μακάρ» (Les Rougon-Macquart. Histoire naturelle et sociale d’une famille sous le Second Empire [Οι Ρουγκόν-Μακάρ. Φυσική και κοινωνική ιστορία μιας οικογένειας υπό την Β΄ Αυτοκρατορία]).
[9] Ο Κοινωνικός Δαρβινισμός αναφέρεται στην τάση να θεωρούνται οι επιστημονικές θεωρίες του Καρόλου Δαρβίνου περί φυσικής επιλογής και επιβίωσης του καταλληλότερου εφαρμόσιμες στις ανθρώπινες κοινωνίες. Επηρεασμένοι από τα γραπτά του Δαρβίνου για τους μηχανισμούς και τις δυνάμεις που ωθούν την εξέλιξη και τη συνέχεια στη φύση και συγκεκριμένα στα έμβια όντα, οι θεωρητικοί του Κοινωνικού Δαρβινισμού πιστεύουν ότι με παρόμοιο τρόπο συγκροτείται και εξελίσσεται η κοινωνική ζωή. Ο όρος Κοινωνικός Δαρβινισμός εισήχθη στο κοινωνικό και πολιτικό ευρωπαϊκό προσκήνιο το 1877 όπως προέκυψε από ιδέες του Τόμας Μάλθους, του Χέρμπερτ Σπένσερ και του Φράνσις Γκάλτον. Αν και δεν είναι όλοι μεταγενέστεροι του Δαρβίνου, πολλές από τις απόψεις τους παραπέμπουν προφανώς σε μια κοινωνική διάσταση και εφαρμογή δαρβινιστικών θεωριών περί της εξέλιξης. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής η θεωρία διαδόθηκε το 1944 από τον ιστορικό Richard Hofstadter.
[10] Ο Francois Claudius Koenigstein, γνωστός με το ψευδώνυμο Ραβασόλ (1859-1892), ήταν γάλλος αναρχικός βομβιστής. Γεννήθηκε στις 14 Οκτωβρίου του 1859 στην πόλη Σεντ-Σαρμόν της Λουάρ και πέθανε στη γκιλλοτίνα στις 11 Ιουλίου του 1892 στη Μοντμπρισόν.
[11] Ο Χένρι Τζέιμς (Henry James, 15 Απριλίου 1843 – 28 Φεβρουαρίου 1916) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς του 19ου αιώνα, από τους κύριους εκπροσώπους του ρεαλισμού στη λογοτεχνία, και Μέλος του Τάγματος της Αξίας. Πειραματίστηκε με το αφηγηματικό ύφος του μυθιστορήματος και διείσδυσε σε θέματα που έχουν να κάνουν με τη συνείδηση και την αντίληψη του ατόμου. Οι χαρακτήρες των μυθιστορημάτων του εξωτερικεύονται και παραθέτουν τη δική τους εκδοχή για τη σειρά των πραγμάτων. Ήταν, επίσης, ένας από τους θεμελιωτές της κριτικής των λογοτεχνικών έργων και παρότρυνε τους υπόλοιπους συγγραφείς, να παρουσιάζουν την άποψή τους για τον κόσμο μέσα από τα έργα τους. Έζησε σαράντα χρόνια στην Αγγλία και τα μυθιστορήματά του αναφέρονται συχνά σε Αμερικανούς και στις σχέσεις τους με την Ευρώπη και τους Ευρωπαίους. Βιογράφοι και κριτικοί έχουν εντοπίσει ότι σημαντικές επιρροές για το έργο του αποτέλεσαν οι Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Ερρίκος Ίψεν, Ναθάνιελ Χόθορν και Ιβάν Τουργκένιεφ.
[12] Ο Johann Joseph Most (γεννήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 1846, στη Βαυαρία-πέθανε στις 17 Μαρτίου 1906 στο Σινσινάτι του Οχάιο) ήταν γερμανοαμερικανός πολιτικός, εκδότης εφημερίδας και ρήτορας. Μεταξύ άλλων έγραψε περίληψη του «Κεφαλαίου» του Μαρξ.
[13] Τίτλος No. Five John Street. Συγγραφέας Richard Whiteing. Έκδοση 40. Εκδότης Century Company, 1899. Πρωτότυπο από Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Ψηφιοποιήθηκε στις 16 Νοεμβρίου του 2007. Μέγεθος 315 σελίδες.
[14] Pietro Gori (14 August 1865 – 8 January 1911) Ιταλός δικηγόρος, δημοσιογράφος, διανοούμενος, αναρχικός ποιητής γνωστός για τη δράση του και τα ποιήματα του μεταξύ των οποίων τα Addio a Lugano («Farewell to Lugano»), Stornelli d’esilio («Exile Songs»), Ballata per Sante Caserio («Ballad for Sante Geronimo Caserio»), Inno del Primo Maggio («May, 1 Anthem»).
[15] Τίτλος The Bomb: A Novel, Chicago in fiction. Συγγραφέας Frank Harris. Εκδότης University of Chicago Press, 1963. Μέγεθος 332 σελίδες.
[16] Η Olivia Rossetti Agresti (30 Σεπτεμβρίου 1875-6 Νοεμβρίου 1960) ήταν βρετανίδα αγωνίστρια, συγγραφέας και εκδότης. Αρχικά συνδέθηκε με την αναρχική θεωρία, αργότερα όμως προσεταιρίστηκε τις ιδέες του Σωματειακού Κράτους, κατά μετάφραση του διεθνή όρου κορπορατισμού, ή κορπορατιβισμού. Ο Ezra Pound (Έζρα Ουέστον Λούμις Πάουντ, 1885-1972) ήταν Αμερικανός ποιητής και δοκιμιογράφος που μαζί με τον Τ.Σ. Έλιοτ θεωρείται απ’ τους πιο σημαντικούς ποιητές του αγγλοαμερικανικού μοντερνισμού), με τον οποίον διατηρούσε στενή φιλία, την αναφέρει δύο φορές στα Cantos. Η Helen Rossetti ήταν η αδερφή της.
[17] Ο Alexandre Jacob ( 29 Σεπτεμβρίου 1879-28 Αυγούστου 1954), γνωστός με το όνομα Marius Jacob, ήταν γάλλος αναρχικός, με ανεπτυγμένη αίσθηση του χιούμορ και την γενναιόδωρη συμπεριφορά απέναντι στα θύματα που έκλεβε.
[18] Έργα με ήρωα τον Αρσέν Λουπέν: Αρσέν Λουπέν, ο αριστοκράτης λωποδύτης [1907] (Arsene Lupin, gentleman cambrioleur), Αρσέν Λουπέν εναντίον Χέρλοκ Σόλμς (Arsene Lupin contre Herlock Sholmes) [1908], Η κούφια βελόνα [1909], Τα τρία εγκλήματα του Αρσέν Λουπέν [1910], Το κρυστάλλινο πώμα [1912], 813 [1913], Οι εκμυστηρεύσεις του Αρσέν Λουπέν [1914], Το νησί με τα τριάντα φέρετρα [1914], Το πετράδι μέσα στο κέλυφος [1921], Τα οχτώ χτυπήματα του ρολογιού [1921], Τα δόντια της Τίγρης [1921], Η κόμισσα Καλιόστρο [1924], Η δεσποινίς με τα πράσινα μάτια [1927], Μπάρνετ Κόμπανι [1928], Η μυστηριώδης κατοικία [1929], Η γυναίκα με το διπλό χαμόγελο [1930], Το μυστήριο του πράσινου ρουμπινιού [1931], Ένα βράδυ στο Παρίσι [1933], Η Καλιόστρο εκδικείται[1935], Τα δισεκατομμύρια του Αρσέν Λουπέν [1939].
[19] Ο Τζόζεφ Κόνραντ (Joseph Conrad, 3 Δεκεμβρίου 1857-3 Αυγούστου 1924) ήταν Πολωνός συγγραφέας που έγραψε στην αγγλική γλώσσα και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους αγγλόφωνους μυθιστοριογράφους.
Έζησε δεκαέξι χρόνια στη θάλασσα πριν εγκατασταθεί οριστικά στην Αγγλία. Μερικά από τα έργα του έχουν ονομαστεί «ρομαντικά», αλλά ο «ρομαντισμός» του εμποτίζεται με άγρια ειρωνεία και μια λεπτή αίσθηση της ανθρώπινης ικανότητας για την αυτοεξαπάτηση. Πολλοί κριτικοί τον θεωρούν ως πρόδρομο του μοντερνισμού. Το αφηγηματικό ύφος και οι υπαρξιακοί, αντι-ηρωικοί χαρακτήρες του, έχουν επηρεάσει πολλούς συγγραφείς, συμπεριλαμβανομένου του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Ντέϊβιντ Χέρμπερτ Λόρενς, Γκράχαμ Γκριν, Τζόζεφ Χέλλερ και Γέρζι Κοζίνσκι, καθώς επίσης και ταινίες όπως την «Αποκάλυψη τώρα» (που βασίστηκε στη νουβέλα Η καρδιά του σκότους).
[20]Emile Pouget (12 Οκτωβρίου1860 – 21 Ιουλίου 1931) γάλλος αναρχοκομμουνιστής, αναπληρωματικός γραμματέας της C.G.T. (Confederation Generale de Travail) από το 1901 ως το 1908.
Εmile Pataud (12 Φεβρουαρίου 1869-13 Ιανουαρίου 1935). Γάλλος αναρχοσυνδικαλιστής, ιδρύει με φίλους και διατελεί Γραμματέας του Γενικού Συνδικάτου Βιομηχανίας Ηλεκτρισμού (Syndicat general des industries Electriques) που γρήγορα στρέφεται στον αναρχο-συνδικαλισμό.
[21] Ο Leon Frank Czolgosz (5 Μαΐου 1873 – 29 Οκτωβρίου 1901) ή «Nieman» ήταν ο δολοφόνος του Αμερικανού Προέδρου Ουίλιαμ Μακ Κίνλευ. Επιρροές από Έμμα Γκόλντμαν και Αλεξάντερ Μπέρκμαν.
[22] Ο Stephen Joshua Sondheim (γενν. 22 Μαρτίου 1930) είναι αμερικανός συνθέτης και στιχουργός με μισό αιώνα συμβολής στη μουσική. Του έχουν απονεμηθεί ένα Όσκαρ, οχτώ Tony Awards, οχτώ Grammy Awards, ένα Βραβείο Πούλιτζερ και το Laurence Olivier Award.
[23] B. Traven ήταν το ψευδώνυμο μάλλον ενός Γερμανού συγγραφέα για τον οποίον τα πραγματικά του στοιχεία δεν είναι σαφή. Εικάζεται με κάποια σιγουριά ότι έζησε στο Μεξικό όπου διαδραματίζονται και τα περισσότερα λογοτεχνικά έργα του μεταξύ των οποίων το The Treasure of the Sierra Madre (1927), που γυρίστηκε σε ταινία και πήρε το Όσκαρ το 1948. Πιθανώς το πραγματικό του όνομα να ήταν Ret Marut, γερμανός ηθοποιός και αναρχικός, που έφυγε από την Ευρώπη το 1924 για να πάει στο Μεξικό ή Otto Feige και γεννήθηκε στο Schwiebus του Βραδενβούργου, σήμερα Swiebodzin της Πολωνίας. Ο B. Traven είναι συγγραφέας δώδεκα μυθιστορημάτων, ενός βιβλίου με ρεπορτάζ και πολλών μικρών ιστοριών όπου ασκεί κριτική στον καπιταλισμό.
[24] Έργα του Μ. Bookunin:
–Black flame: the revolutionary class politics of anarchism and syndicalism, του Michael Schmidt και του Lucien van der Walt [κριτική]. Το βιβλίο περιλαμβάνει πρόλογο από τον σκωτσέζο αναρχικό και πρώην πολιτικό κρατούμενο Stuart Christie.
Είναι το πρώτο από δύο τόμους. Το Black Flame είναι ένα θεματικό έργο, με την ιστορία και τη θεωρία του παγκόσμιου αναρχισμού και του συνδικαλισμού. Η επικείμενη συνέχεια, το Global Fire, θα παρέχει μια συνολική αφήγηση της ιστορίας του κινήματος.
–A Blast from the past: the life and writings of Alexander Berkman.
Class War in Barcelona: «Anarchism and the City: Revolution and Counter-revolution in Barcelona, 1898-1937» by Chris Ealham [κριτική].
–Notes on the History of Anarchism in literature: a chronology (το παρόν χρονολόγιο).
–Rabble rousers and merry pranksters : a history of anarchism in Aotearoa/New Zealand from the mid-1950s to the early 1980s [κριτική].
–The Russian Revolution in Ukraine (March 1917-April 1918) and Under the Blows of the Counter-revolution (April-June 1918) by Nestor Makhno, [κριτική].
(Συνεχίζεται…)
Anarchy press gr 