ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ (1967-74)

Του  Τάσου Δαρβέρη

Έκδοση Βιβλιοπέλαγος

«Πο­τέ δεν ή­μα­σταν πιο ε­λεύ­θε­ροι απ’ ό­σο στη γερ­μα­νι­κή κα­το­χή…».

Μ’ αυ­τή τη φρά­ση του Σαρ­τρ, ξε­κι­νά ο πρό­λο­γος στην πρώ­τη έκ­δο­ση του βι­βλί­ου που έ­γι­νε το 1983, στη Θεσ­σα­λο­νί­κη, α­πό τις εκ­δό­σεις Τρί­λο­φος.

Μια φρά­ση που ό­ποια ερ­μη­νεί­α κι αν της δώ­σεις δεν λα­θεύ­εις. Μπο­ρείς να πεις πως οι συν­θή­κες ή­ταν αρ­κε­τά πιο ε­λεύ­θε­ρες α­πό αυ­τές τις δη­μο­κρα­τί­ας α­φού η τε­λευ­ταί­α πα­ρα­μέ­νει πά­ντα ο κα­λύ­τε­ρος μαν­δύ­ας ό­που μοι­ρά­ζο­νται ε­ξου­σί­ες, φτιά­χνο­νται κερ­δο­φό­ρα πό­στα, μπαί­νουν σε ε­φαρ­μο­γή τε­χνι­κές και δια­δι­κα­σί­ες για να βου­λώ­νουν στό­μα­τα και να ε­ξα­νε­μί­ζο­νται συ­νει­δή­σεις, ώ­στε η βαρ­βα­ρό­τη­τα να συ­ντη­ρεί­ται με τους κα­λύ­τε­ρους ό­ρους και τα δε­σμά να εί­ναι πιο σφι­κτά και α­νυ­πό­φο­ρα.

Μπο­ρείς α­κό­μα να πεις πως μέ­σα σε  συν­θή­κες δι­κτα­το­ρί­ας το πά­θος για ε­λευ­θε­ρί­α δεν υ­πο­σκε­λί­ζε­ται α­πό τις μι­κρό­τη­τες που προ­κα­λούν οι βαλ­βί­δες α­πο­συ­μπί­ε­σης της δη­μο­κρα­τί­ας, δεν α­πο­προ­σα­να­το­λί­ζε­ται και δεν υ­πο­κα­θί­στα­ται. Εί­ναι ζω­ντα­νό, πη­γαί­ο, δυ­να­μι­κό και δυ­σκο­λό­τε­ρα ε­ξα­γο­ρά­σι­μο.

Ο­πό­τε εί­ναι εύ­κο­λο να κα­τα­νο­ή­σου­με τους λό­γους για τους ο­ποί­ους προ­τι­μή­θη­κε α­πό τον συγ­γρα­φέ­α αυ­τή η φρά­ση.

Το βι­βλί­ο α­πο­τε­λεί μια βιω­μα­τι­κή κα­τά­θε­ση και ταυ­τό­χρο­να ι­στο­ρι­κό ντο­κου­μέ­ντο. Η μυ­θι­στο­ρη­μα­τι­κή ε­ξι­στό­ρη­ση δεν μειώ­νει στο ε­λά­χι­στο την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, α­φού ο πα­ρά­γο­ντας άν­θρω­πος με την «υ­πο­κει­με­νι­κή» του ο­πτι­κή το­νί­ζει τα γε­γο­νό­τα. Άλ­λω­στε ποιος θα μπο­ρού­σε να ι­σχυ­ρι­στεί με πει­στι­κά ε­πι­χει­ρή­μα­τα πως υ­πάρ­χει α­ντι­κει­με­νι­κή ι­στο­ρί­α;

Η ι­στο­ρί­α αυ­τής της νύ­χτας θα μπο­ρού­σε να εί­ναι η συ­νε­χι­ζό­με­νη πο­ρεί­α μιας α­τέ­λειω­της νύ­χτας που με­ρι­κές φο­ρές μοιά­ζει με τη μέ­ρα κά­τω α­πό έ­να τε­χνη­τό φω­τι­σμό.

Η δι­ή­γη­ση ξε­κι­νά με την ε­πι­βο­λή του στρα­τιω­τι­κού νό­μου. Η συ­νέ­χεια α­φο­ρά την ε­πι­κεί­με­νη δί­κη για μια προ­κή­ρυ­ξη που γρά­φτη­κε προ­δι­κτα­το­ρι­κά. Α­κο­λου­θεί η σύ­στα­ση πα­ρά­νο­μης έ­νο­πλης ορ­γά­νω­σης.

Η διά­βρω­ση και η ε­ξάρ­θρω­σή της σε συν­δυα­σμό με τα βα­σα­νι­στή­ρια ζω­ντα­νεύ­ουν και α­να­συν­θέ­τουν ει­κό­νες του τό­τε, του σή­με­ρα και του αύ­ριο. Με­τά οι κα­τα­δί­κες. Α­πο­φυ­λα­κί­σεις «λό­γω κιν­δύ­νου πρό­κλη­σης α­νή­κε­στου βλά­βης», με δυο-τρεις δε­κά­δες χι­λιά­ρι­κα αν βα­στά­ει η τσέ­πη σου. Για­τί οι «φίρ­μες» τη σκα­που­λά­ρι­ζαν με τους δια­με­σο­λα­βη­τές. Γι’ αυ­τούς μι­λού­σαν α­στα­μά­τη­τα οι σταθ­μοί στο ε­ξω­τε­ρι­κό, ό­τι τά­χα βα­σα­νί­στη­καν, ε­πει­δή τους έ­ρι­ξε δυο τρεις σφα­λιά­ρες κά­ποιος λο­κα­τζής. Οι άλ­λοι ι­σο­πε­δώ­νο­νταν, αλ­λά κα­νείς δεν μι­λού­σε γι’ αυ­τούς

Η ι­στο­ρί­α συ­νε­χί­ζε­ται με τη φυ­γή στο ε­ξω­τε­ρι­κό, την ε­πι­στρο­φή, την στρά­τευ­ση και την με­τα­πο­λί­τευ­ση.

Μια ι­στο­ρί­α ό­που το κυ­ρί­ως πρό­σω­πο, ο Λά­μπρος, λυ­γί­ζει και ορ­θώ­νε­ται. Δεν κρύ­βει αυ­τές τις στιγ­μές αλ­λά τις πε­ρι­γρά­φει με παρ­ρη­σί­α, με α­φο­πλι­στι­κή ει­λι­κρί­νεια. Η α­ντί­στα­ση, με ει­σα­γω­γι­κά ή χω­ρίς, βλέ­πει έ­να μέ­ρος της ύ­παρ­ξής της σ’ αυ­τό το βι­βλί­ο

«Δεν θα μπο­ρού­σα να αρ­νη­θώ στην ‘‘Α­ντί­στα­ση’’ έ­να βαθ­μό με­γα­λο­σύ­νης. Για­τί η με­γα­λο­σύ­νη δεν α­να­βλύ­ζει μέ­σα α­πό το φω­το­στέ­φα­νο α­γί­ων ή η­μί­θε­ων, πα­ρά μέ­σα α­πό το αί­μα, τον ι­δρώ­τα και τα δά­κρυα κα­νο­νι­κών αν­θρώ­πων που πα­λεύ­ουν, πο­νά­νε, φι­λο­δο­ξούν, υ­πο­φέ­ρουν, με­τα­νιώ­νουν α­κό­μα πό­τε πό­τε για το δρό­μο που διά­λε­ξαν, δεν πε­θαί­νουν με το χα­μό­γε­λο στα χεί­λη, για­τί α­γα­πούν τη ζω­ή, που δεν φω­νά­ζουν ‘‘βί­βα λα μουέρ­τε’’ στα ο­δο­φράγ­μα­τα για­τί δεν εί­ναι στρα­τιώ­τες του Θα­νά­του, εί­ναι στρα­τιώ­τες της Ζω­ής. γι’ αυ­τήν πα­λεύ­ουν και α­γω­νί­ζο­νται κι ό­ταν τη βλέ­πουν να φεύ­γει μέ­σα α­πό την α­γκα­λιά τους κά­νουν το παν για να την κρα­τή­σουν».

Ο Τά­σος Δαρ­βέ­ρης αυ­το­κτό­νη­σε στις 20 Μα­ΐ­ου 1999, τό­τε που οι βομ­βαρ­δι­σμοί στη Γιου­γκο­σλα­βί­α ι­σο­πέ­δω­ναν ζω­ές.

Συ­σπεί­ρω­ση Α­ναρ­χι­κών

Δημοσιεύθηκε στην Αναρχική εφημερίδα ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 14, Μάϊος 2003