Η Διπλωματία των όπλων και τα όπλα της διπλωματίας, όψεις του ίδιου κυριαρχικού νομίσματος

«Η εγκαθίδρυση προτεκτοράτου στην Αρμενία και η διατήρηση σχέσεων καλής γειτονίας με το βασίλειο των Πάρθων συνέδεε την Ρώμη με τα κράτη της κεντρικής Ασίας, και, μέσω αυτών, και με την Κίνα. Οι εμπορικές και οι διπλωματικές σχέσεις της Ρώμης με την Κίνα αρχίζουν από τον Ι αιώνα μ.Χ. Η κυρία αρτηρία που τις ένωνε, ήταν η λεγόμενη Σηρική οδός». Η «Σηρική οδός» άρχιζε από την Συρία, περνούσε από τις πόλεις Έδεσσα, Νίσιβι, Ράγα, Φάργα κι έφτανε ως το μεγάλο Σινικό Τείχος. Μαζί με τα καραβάνια, τη «Σηρική οδό» την ακολουθούσαν οι πρεσβείες από την Ρώμη στην Κίνα κι αντίθετα».  Β. Ποτέμκιν, Η Ιστορία της Διπλωματίας

«Στα Βαλκάνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες ουσιαστικά εκπληρώνουν τις ίδιες λειτουργίες με εκείνες που επιτελούσαν η Αυστριακή και η Οθωμανική Αυτοκρατορία στις αρχές του 20ου αιώνα, διατηρούν δηλαδή την ειρήνη ιδρύοντας προτεκτοράτα που παρεμβάλλονται ανάμεσα σε εμπόλεμες εθνότητες».  Henry Kissinger, ΗΠΑ Αυτοκρατορία ή ηγετική δύναμη, Για μια διπλωματία του 21ου αιώνα

Ένας πρόχειρος, αλλά και απλουστευτικός, ορισμός θέτει τη διπλωματία ως «επιστήμη και πρακτική τέχνη διαχείρισης των εξωτερικών σχέσεων ενός κράτους». Ο ίδιος όρος χρησιμοποιείται ακόμη για να δηλώσει το σύνολο των υπηρεσιών του εκάστοτε υπουργείου Εξωτερικών, που ασχολείται με τις υποθέσεις αυτές. Γεγονός παραμένει, ότι είναι δύσκολο κανείς να προσεγγίσει μια στοιχειώδη εικόνα της πραγματικότητα, χωρίς να δεχτεί την συγκρότηση στις μέρες μας ενός «παγκόσμιου διπλωματικού συστήματος» (universal diplomatic system).

Ο Θουκυδίδης διαπίστωνε πως σ’ ένα (διεθνές) σύστημα, που εξ ορισμού στερείται κοινωνικά νομιμοποιημένης ρυθμιστικής εξουσίας, «το δίκαιο λογαριάζεται, όταν υπάρχει ίση δύναμη για την επιβολή του» και πως όταν αυτό δεν ισχύει, «οι δυνατοί κάνουν όσα τους επιτρέπει η δύναμή τους και οι αδύναμοι υποχωρούν και αποδέχονται». Μ’ άλλα λόγια αποδεχόταν ότι οι λεγόμενοι διεθνείς θεσμοί είναι όργανα τάξης και υποταγής για τους ισχυρούς και όχι δικαιοσύνης.

Η φράση «είμαστε εντελώς αντίθετοι σε κάθε απειλή που έχει στόχο να επιλύσει με στρατιωτικά μέτρα το πρόβλημα» είναι ίσως η πιο πολυχρησιμοποιημένη από τους εντεταλμένους διπλωμάτες ή όπως λέγονται μεσολαβητές είτε κρατών είτε διακρατικών οργανισμών.