Η προσχεδιασμένη/προγραμματισμένη αχρήστευση

«Ο κόσμος είναι αρκετά μεγάλος για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου, αλλά είναι πολύ μικρός για να ικανοποιήσεις την ανθρώπινη απληστία!». Γκάντι, Μαχάτμα (1869 -1948)

Στο κείμενο που ακολουθεί παρουσιάζουμε αναλυτικά το ντοκυμανταίρ της Κόσιμα Νταννόριτζερ1 (Cosima Dannoritzer) «The LightBulb Conspiracy» το οποίο αποκαλύπτει κάποια «χτυπητά» παραδείγματα της προσχεδιασμένης/προγραμματισμένης αχρήστευσης (planned / programmed obsolescence). H προσχεδιασμένη/προγραμματισμένη αχρήστευση των καταναλωτικών αγαθών είναι ένας μυστικός μηχανισμός στην καρδιά της καταναλωτικής κοινωνίας.

Καταναλώνω άρα υπάρχω. Η αυτοεκτίμηση και η ταυτότητά μας εξαρτώνται από το πόσα και τι αγοράζουμε, είτε σαν αντικείμενα, είτε σαν τροφή. Στην καταναλωτική κοινωνία αγοράζουμε αντικείμενα επί πιστώσει, με δανεικά, τα οποία ουσιαστικά δε χρειαζόμαστε. Υπάρχει ανάπτυξη για την ανάπτυξη, όχι για την κάλυψη βασικών αναγκών. Βασίζεται στην επιθυμία του καταναλωτή να κατέχει κάτι νεότερο λίγο ή πολύ νωρίτερα από ό,τι είναι απαραίτητο. Θα έλεγε κανείς πως θα έπρεπε να είμαστε ευτυχισμένοι, καθώς καταναλώνουμε 26 φορές περισσότερο από την εποχή του Μαρξ. Είναι προφανές πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς τα όμορφα πράγματα στη ζωή δεν είναι …πράγματα!

Το γεγονός αυτό, εκτός από επιπτώσεις στον ίδιο τον άνθρωπο, όπως η παχυσαρκία, έχει τρομακτικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, καθώς τόνοι σκουπιδιών αποστέλλονται στις χώρες του τρίτου κόσμου ή αναπτυσσόμενες χώρες καθώς ο πλανήτης έχει περιορισμένους πόρους (πεπερασμένος πλανήτης). Για παράδειγμα, στην Γκάνα, το 80% αυτών των αποβλήτων δεν επισκευάζονται και ό,τι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από αυτά, το λεγόμενο σκραπ (απόβλητα μετάλλου) ανακυκλώνεται. Μάλιστα επειδή η νομοθεσία απαγορεύει την αποστολή αποβλήτων από τη μια χώρα σε άλλη τα βαφτίζουν «δεύτερο χέρι».