Καθώς ευρίσκεται εν εξελίξει η απεργία πείνας περισσότερων από 1000 Παλαιστινίων οι οποίοι βρίσκονται φυλακισμένοι στις ισραηλινές φυλακές, δημοσιεύουμε αυτό το άρθρο μνήμης για τις εξεγέρσεις των Παλαιστινίων κατά των κατοχικών Οθωμανικών και Βρετανικών δυνάμεων. Το κείμενο έχει δημοσιευθεί στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 3, Μάϊος 2002.
Η πλειονότητα των Παλαιστινίων ήταν συγκεντρωμένη σε περισσότερα από 1000 χωριά. Οι αγρότες σ’ όλη την περίοδο της βρετανικής κατοχής (1918-1948) συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό σε κάθε αντιστασιακή κίνηση, χωρίς ποτέ να καθοδηγήσουν ή να ελέγξουν τις προσπάθειες αυτές.
Οι αγρότες είναι εκείνοι που ξεσηκώνονται στη Γιάφα το 1921 και στην Ιερουσαλήμ το 1929. Οι αγρότες είναι εκείνοι που ακολουθούν τον σεΐχη Κασάμ στους λόφους πάνω από τη Χάιφα το 1935 και επωμίζονται το βάρος της Μεγάλης Εξέγερσης του 1936-39.
Οι αγρότες παρ’ όλα αυτά είναι αποκλεισμένοι από την γνώση. Χαρακτηριστικό είναι ένα παλιό ρητό των φελάχων: «οι κάτοικοι των πόλεων είναι οι αφεντάδες του κόσμου. Οι χωριάτες είναι τα υποζύγια».
Οι μορφωτικές ανισότητες που υπήρχαν στην Παλαιστίνη πριν το 1948, συντέλεσαν αργότερα στις διαφορετικές ευκαιρίες αποκατάστασης, αφού οι διπλωματούχοι Παλαιστίνιοι βρήκαν ευκολότερα δουλειά στις αραβικές χώρες, ενώ η πλειοψηφία του αγροτικού, εργατικού βεδουινικού πληθυσμού γέμισε τα στρατόπεδα.