Αναρχία vs Εξουσία.
Δύο έννοιες εκ διαμέτρου αντίθετες και εχθρικές.
Λέγοντας εξουσία δεν εννοούμε την οργανωμένη κρατική εξουσία αποκλειστικά. Αναφερόμαστε σε οποιαδήποτε μορφή εξουσίας υπάρχει γύρω μας, μέσα μας, οποιαδήποτε μορφή εξουσίας αγωνιά και καραδοκεί να μπολιάσει τους ανθρώπους, να επηρεάσει την μεταξύ τους σχέση· στην εξουσία που θα παρουσιαστεί ή παρουσιάζεται ήδη με το πρόσωπο της «απελευθερωτικής» ιδέας, ακόμα και στους πιο ανατρεπτικούς χώρους, εγκαθιδρύοντας τους δικούς της νόμους, τους δικούς της κανόνες, τη δική της ηθική. Μια εξουσία «από τα κάτω» που όσο και αν θέλει να κρυφτεί ή να παρουσιάζεται με διαφορετικό ιδεολογικό προφίλ, αναλόγως συγκυριών, μένει γυμνή σύντομα, αφού οι προθέσεις της και οι σκοποί της δεν μπορούν να παραμείνουν στην αφάνεια.
Η ίδια η ιστορία έχει αποδείξει πως οι, ευκαιριακές ή μη, συμμαχίες με εξουσιαστικά μπλοκ από πλευράς αναρχικών, οδηγούν αργά ή γρήγορα σε ανεπιθύμητα αποτελέσματα όσον αφορά το ζήτημα της απελευθερωτικής διεργασίας. Η ιστορία η ίδια μάς διδάσκει, επίσης, πως στη σκακιέρα της εξουσίας, εφ’ όσον κάποιος θελήσει να συμμετέχει ενεργά (ανεξαρτήτως πολιτικής άποψης), είναι αναγκασμένος να οδηγηθεί στο ψέμα, στη ραδιουργία, στη λυκοφιλία και στις ανίερες συμμαχίες αναλόγως συνθηκών και εξουσιαστικών συμφερόντων. Τα θύματα μιας τέτοιας κατάστασης φυσικά δεν είναι οι ηγεμονικές ομάδες και οι «αρχηγοί» κάθε είδους, μιας και το εξουσιαστικό πλέγμα διαμορφώνεται πάντα προς όφελος της εξουσίας και όχι των εξουσιαζόμενων. Τα θύματα είναι σίγουρα οι εύπιστοι και οι πειθήνιοι στρατιώτες. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, πολλά μπορεί να γραφτούν και άλλα τόσα να αναλυθούν. Θα εστιάσουμε, όμως, αποκλειστικά στο ζήτημα της αλλοίωσης της αναρχικής ιδέας και στην πρόσμιξή της με χαρακτηριστικά ξένα και εχθρικά ως προς αυτήν.
Τα τελευταία χρόνια με αφορμή την οικονομική αφαίμαξη των ανθρώπων του ελλαδικού χώρου και τις ραγδαίες εξελίξεις στον κοινωνικό ιστό, υπήρξε μια κινητικότητα τόσο σε επίπεδο πορειών, συνελεύσεων, συγκρουσιακών διαδηλώσεων, όσο και σε έκδοση κειμένων του ευρύτερου αναρχικού/αντιεξουσιαστικού χώρου. Στα πλαίσια αυτής της κινητικότητας δεν άργησαν να εμφανισθούν οι πρώτες δημόσιες τοποθετήσεις και κείμενα από μεριάς αναρχικών/αντιεξουσιαστών, τα οποία φλέρταραν επικίνδυνα με τη μαρξιστική-λενινιστική ιδεολογία. Σε πρώτο επίπεδο, το να εκθέτει κάποιος τις απόψεις του δημόσια, φυσικά και δεν μας ενοχλεί. Γεννάται, όμως, το μεγάλο ερώτημα, κατά πόσο είναι κοντά στην αναρχία και τους αναρχικούς τέτοιες θεωρήσεις, κατά πόσο εξυπηρετούν την απελευθερωτική προοπτική και κυρίως πού αποσκοπούν, όταν αυτές εκφράζονται από αναρχικούς/αντιεξουσιαστές.
Η διαμάχη αναρχικών και κομμουνιστών είναι ιστορικά καταγεγραμμένη, όπως ιστορικά καταγεγραμμένος είναι και ο σφαγιασμός των πρώτων από πλευράς κομμουνιστικών κρατών και όχι μόνο. Μα, θα έλεγε κανείς πως, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Κι όμως η σύγχυση γίνεται ολοένα μεγαλύτερη, ειδικά σε όσους τώρα ξεκινούν να ασχολούνται με το ζήτημα της αναρχίας, όταν εχθρικές ιδεολογίες και θεωρήσεις που στο παρελθόν ούτε για αστείο δεν αναμιγνύονταν με την αναρχία και τους αναρχικούς να κτυπούν την πόρτα μας και μάλιστα κατάμουτρα. Εν μέσω αυτών, έχουμε την προώθηση ενός φτηνού εργατισμού με προλεταριακές καραμούζες, αντιφασισμού και εμφυλιακών νοσταλγιών, έναν, δηλαδή, πρωτοφανή ιδεολογικό αχταρμά. Σε καμμία περίπτωση δεν βλέπουμε καταγραφή αναρχικών αντιλήψεων ούτε αναλύσεις από αναρχική σκοπιά.
Σε δεύτερο επίπεδο τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα απ’ την ώρα και τη στιγμή που επιχειρείται, έστω και άθελα θέλουμε να πιστεύουμε από ορισμένους, ηθελημένα σίγουρα από άλλους, η ταύτιση κομματιού του κομμουνιστικού κινήματος με τους αναρχικούς. Συνθήματα για το Ε.Α.Μ-Ε.Λ.Α.Σ και τα κατορθώματά τους σε πορείες αναρχικών (sic!), πορεία επετείου του Πολυτεχνείου 2011 (ΟΤΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ ΔΙΑΛΕΓΕΙ ή ΤΙΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ή ΤΑ ΟΠΛΑ) αντιγράφοντας πανώ του ΕΑΜ του Δεκέμβρη του 1944, αναφορές στον Άρη Βελουχιώτη, θαυμασμό στους εκδοροσφαγείς της Ο.Π.Λ.Α. και την πρακτική τους, παλιομοδίτικου τύπου προκηρύξεις κομμουνιστικής χροιάς, έντυπα με κομμουνιστικό περιεχόμενο και οικονομικές αναλύσεις. Εύλογα διερωτάται κάποιος, τί σχέση έχουν όλα αυτά με την αναρχία και τους αναρχικούς; Δεν χρειάζεται να απαντήσουμε στο αυτονόητο. Οφείλουμε, όμως, να εμβαθύνουμε στο τί συμβαίνει.
Το ψηφιδωτό της εξουσίας δεν αφορά μόνο την οργανωμένη κρατική εξουσία. Αφορά και αυτή την «αόρατη» εξουσία «από τα κάτω», όπως προαναφέρθηκε, που ανταγωνίζεται την υπάρχουσα, κινείται σε παράλληλους δρόμους ενίοτε (μιας και εντοπίζουμε ταύτιση απόψεων) μεταλλάσσεται σύμφωνα με τα συμφέροντά της. Στα πλαίσια αυτής, οι παγίδες και τα αποτελέσματα που μπορούν να φέρουν, ακόμα δεν είναι πλήρως εμφανείς αν και τα πρώτα δείγματα είναι χαρακτηριστικά. Η ανάγκη ορισμένων να «αποδείξουν» πως το «κίνημα» πλέον είναι «ώριμο», πως η εποχή τού «ο καθένας κάνει ό,τι θέλει θα τελειώσει, είτε με το καλό είτε με το κακό» επειδή «έτσι επιτάσσουν οι καιροί και το κίνημα», η λογική τού όποιος δεν τάσσεται μαζί τους είναι «γραφικός» (στην καλύτερη), «μαύρος αναρχικός», «μηδενιστής», λούμπεν, περιθωριακός, αντιδραστικό στοιχείο (στη χειρότερη) και θα αντιμετωπίζεται ανάλογα, δείχνει πως η νέα εποχή έχει κάνει την εμφάνισή της. Οι στρατιωτικού τύπου επιχειρήσεις εντός Εξαρχείων, οι πολιτοφυλακές, ο αυταρχικός τρόπος σκέψης και δράσης δεν θα μπορούσαν να στηριχτούν για κανένα λόγο πάνω στα αναρχικά ιδεώδη. Σε κάθε περίπτωση, τέτοιου είδους καταστάσεις, ακόμα κι αν εμφανίζονται σαν χαμαιλέοντες, αργά η γρήγορα καταρρέουν με πάταγο πνιγμένες στις αντιφάσεις τους. Άλλωστε, στρατιωτική επίδειξη ισχύος και πολιτική ασκεί η εξουσία και οι εξουσιαστές πάσης φύσεως. Όχι οι αναρχικοί.
Παρακολουθούμε την εμφάνιση ίσως της χειρότερης εκδοχής της εξουσίας. Με τον καιροσκοπισμό να «χτυπάει» περισσότερο στο «αντισταστιακό» συναίσθημα, με την προσπάθεια κατασκευής ενός κακέκτυπου του εαμικού κινήματος, που της ταιριάζει γάντι σε τέτοιες λογικές, ενώ παράλληλα στοχεύει στην εμπέδωση κλίματος τρομοκρατίας προς όσους τολμήσουν να διαφωνήσουν ανοιχτά ή να δράσουν διαφορετικά. Δεν είναι αποκυήματα επιστημονικής φαντασίας τα παραπάνω. Δυστυχώς έχουν εφαρμοστεί στο παρελθόν με αίμα και πόνο χιλιάδων ανθρώπων. Παρ’ όλ’ αυτά, κάποιοι λόγω άγνοιας και κάποιοι άλλοι λόγω συνειδητής επιλογής στηρίζουν τέτοιες αντιαναρχικές λογικές.
Χαρακτηριστικό είναι επίσης πως κάτω από τη σημαία του λεγόμενου κινήματος συστρατεύονται άνθρωποι με εντελώς διαφορετικούς πολιτικούς προσανατολισμούς που πρακτικά αλλά και λογικά δεν θα βρίσκονταν ποτέ σε κοινή πορεία αγώνα. Θα πει κάποιος πως λόγω του αντιφασιστικού αγώνα και της εποχής που διανύουμε, γίνεται ό,τι γίνεται. Σίγουρα, μόνο που ο εχθρός του εχθρού μου δεν είναι απαραίτητα και φίλος μου. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, από τα δεκάδες, είναι οι έλεγχοι σακκιδίων στα Εξάρχεια, από τις γνωστές πολιτοφυλακές, με πρόφαση την ύπαρξη ναρκωτικών ουσιών ακόμα και σε ανθρώπους που ήταν γνωστό στους πολιτοφύλακες ότι δεν έχουν καμία σχέση με αυτά.
Ακόμα, οφείλουμε να επισημάνουμε πως σκόπιμα κινούνται σε ένα θολό ιδεολογικά τοπίο, επειδή η απουσία σαφούς υπόβαθρου ιδεών διευκολύνει την επιβολή μέσω πρακτικών, οι οποίες μπορούν να ερμηνευθούν κατά το δοκούν. Οι αναρχικοί, όμως, δεν παζαρεύουν ούτε δέχονται εκπτώσεις για το τι είναι η αναρχία. Πολύ περισσότερο, δεν συνεργάζονται φανερά ή κρυφά με εχθρούς της ελευθερίας.
Οποιαδήποτε συμμαχία με κομμάτι της εξουσίας, εναντιώνεται στις θεμελιακές αρχές των αναρχικών. Αναρχικοί δεν θα μπορούσαν ούτε να συμμαχήσουν ούτε να συμπράξουν ακόμα και με αριστερό κομμάτι της εξουσίας. Για μιαν ακόμη φορά, φαίνεται πως είναι κινηματικά αναγκαίο να χρησιμοποιηθούν τα εύκολα και διαθέσιμα χέρια «αναρχικών» και αναρχικών μέσω της γνωστής δεξαμενής των Εξαρχείων. Είναι φανερό, πως σε τέτοιες καταστάσεις, εγγυήσεις και υποσχέσεις έχουν δοθεί εκατέρωθεν. Βέβαια, όταν αλλάξουν οι διαχειριστές των κρατικών υποθέσεων, η δράση δεν θα είναι απλά ελεγχόμενη, αλλά και προς όφελος της εξουσίας εκείνης που αντιμάχεται την υπάρχουσα. Το να βρεθεί κάποιος κοντά στην εξουσία είναι εύκολο, το να την κατανοήσει, να την απεμπολήσει και να την πολεμήσει είναι αρκετά δύσκολο, πόσο μάλλον όταν συμπράττει με κομμάτι αυτής.
Κλείνοντας, να επισημάνουμε κάτι ακόμα. Αντικοινωνικές συμπεριφορές από μερίδα ανθρώπων που πρόσκεινται στον αναρχικό χώρο υπήρξαν και υπάρχουν ενίοτε. Θεωρούμε αδικαιολόγητη, όμως, την πολεμική που ασκείται στην αναρχία, την προσπάθεια διαστρέβλωσής της και την προσπάθεια ενταφιασμού των αναρχικών ιδεών. Είναι παράλογο να θες να πολεμήσεις μια αντικοινωνική συμπεριφορά, η οποία ενδέχεται να δικαιολογείται λόγω ηλικίας ή αυθορμητισμού, με σταλινικές μεθόδους. Τέλος, αν μια αντικοινωνική συμπεριφορά ταυτίζεται με ένα ιδεώδες, τότε ή έχουμε να κάνουμε με ρηχή ανάλυση μιας πραγματικότητας ή μια συντονισμένη προσπάθεια αφανισμού του.
Ο δρόμος προς την εξουσία είναι δελεαστικός μιας και οι υποσχέσεις, οι ανταλλαγές, οι απολαβές είναι πλούσιες και δεδομένες. Ο δρόμος του αναρχικού αγώνα αντίθετα, είναι ένας δρόμος δύσβατος στον οποίο δίνεις ανιδιοτελώς χωρίς να παίρνεις. Αυτό που μας γεμίζει πραγματικά, όμως, είναι οι καθημερινές μάχες με την εξουσία και τα εμπόδιά της. Είναι η προσπάθεια να γκρεμίζουμε μέρα με τη μέρα ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΣ τα οχυρά της, κάνοντας ένα βήμα πιο κοντά προς την αναρχία. Η προώθηση και η καταγραφή των αναρχικών θεωρήσεων – πρακτικών, το αναρχικό ήθος, ο ανιδιοτελής και αδιάλλακτος αγώνας ενάντια στο κράτος και κάθε μορφή εξουσίας είναι το δικό μας «όπλο» απέναντι σ’ αυτούς τους δύσκολους και πονηρούς καιρούς. Επιμένουμε και αγωνιζόμαστε για τη διάχυση της αναρχικής ιδέας ενάντια σε κάθε είδους πολιτική, εναντίον οποιασδήποτε εξουσίας. Η δημιουργία αναρχικών ομάδων αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του αντικρατικού απελευθερωτικού αγώνα. Ας είμαστε δίπλα με όσους αγωνίζονται, με όσους παραμένουν συνεπείς, κοπιάζουν και δεν τα παρατάνε συμμετέχοντας ενεργά στον αγώνα για την αναρχία. Ας δημιουργήσουμε σύντροφοι! Σε έναν κόσμο καταστροφής, ας δημιουργήσουμε…
Πυρήνας «Αναρχία Ξανά»
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 164, Οκτώβριος 2016
Anarchy press gr 