Απογοήτευσε κυριολεκτικά ορισμένους κύκλους η ταινία που παρουσίαζε τη ζωή και τη δράση του Ζακ Μεσρίν (ή Μερίν σύμφωνα με την νεωτερική μετάφραση του ονόματός του).
Πολλοί είναι αυτοί που πικράθηκαν και αρκετοί εκείνοι που οργίστηκαν με το σενάριο και τη σκηνοθεσία. Γιατί όπως λέει και μια παροιμία: «Αλλού είναι το όνειρο κι αλλού βρίσκεται το θαύμα!». Αλλιώτικη είναι η εικόνα που έχει κατασκευαστεί και προβάλλεται στους χώρους κάποιων, διψασμένων για ήρωες, νεολαίων αλλά και επιτήδειων κατασκευαστών «συνειδήσεων». Ο Μεσρίν είναι γι’ αυτούς ένας ήρωας. Ας λένε ότι θέλουν τα σενάρια και οι ταινίες!
Άλλωστε και το κράτος τον είχε ονομάσει Υπ’ Αριθμόν 1 Δημόσιο κίνδυνο. Άρα για να τον θεωρεί το κράτος εχθρό του Δημοσίου είναι «δικός(!)». Εδώ επικρατεί η ανόητη αποδοχή του ρητού «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου».
«Δικός», όμως, σε τι;
Επειδή σκότωσε νταβατζή; Επειδή πυροβόλησε δημοσιογράφο, που έγραφε συκοφαντίες γι’ αυτόν, αφού προηγουμένως τον βασάνισε; Φωτογράφισε, μάλιστα, διάφορα στιγμιότυπα από τα βασανιστήρια και τα έστειλε στις εφημερίδες. Επειδή σκότωσε μπάτσους και λήστευε τράπεζες; Επειδή έκανε απαγωγή για λύτρα;
Όχι. Ούτε το καθένα από αυτά ξεχωριστά, αλλά ούτε και όλα μαζί τον κάνουν «δικό».
Επρόκειτο για έναν κυνηγημένο από το κράτος αλλά μετά από «επιλογή» του. «Επιλογή», η οποία μπορεί να μην είναι ανεπηρέαστη από τις συνθήκες, που έχουν κατασκευάσει οι κρατούντες, αλλά την αποδέχτηκε και στην συνέχεια την υπηρέτησε με υπερβάλλοντα ζήλο μέχρι το τέλος.
Σύμφωνα με τον Ζεράρ Λεμποβισύ, τον μπίζνεσμαν – εκδότη των γραπτών του, «ο Ζακ Μεσρίν με τον τρόπο που έδρασε κατάφερε να γίνει για τους σημερινούς Γάλλους το τέλειο σύμβολο της ελευθερίας».
Είναι φανερό τι είδους πρότυπο για την ελευθερία προβάλλεται από τους κάθε είδους εχθρούς της κοινωνίας.
Άλλωστε, είναι επόμενο ο Λεμποβισύ, ο Μεσρίν αλλά και κάθε ένας που εμφορείται από εξουσιαστικές ιδέες και όνειρα να στρέφεται ενάντια στην κοινωνία για τους δικούς του λόγους, ανάλογα με την περίπτωση.
Ταυτίζοντας την κοινωνία με το κράτος ή στην ακόμα χειρότερη περίπτωση θεωρώντας την κοινωνία φορέα των δεινών που ταλανίζουν τους ανθρώπους απαλλάσσουν τους κύριους υπεύθυνους: τους καταπιεστές κι εκμεταλλευτές και το κράτος. Γιατί η κοινωνία είναι μια πολυσύνθετη κατάσταση περιλαμβάνοντας καταπιεστές και καταπιεσμένους, εκμεταλλευτές κι εκμεταλλευόμενους. Είναι ένας χώρος διαρκούς ανταγωνισμού. Ανταγωνισμού για την ελευθερία και ανταγωνισμού για την διατήρηση και ανανέωση των συνθηκών δουλείας.
Αυτοί που απαξιώνουν την κοινωνία προσφέρουν πολύ καλές υπηρεσίες στο κράτος. Είναι αναμενόμενο τύποι σαν τον Μεσρίν, τον Λεμποβισύ και άλλους να απεχθάνονται την κοινωνία γιατί νοιώθουν πως γίνονται μ’ αυτό τον τρόπο «κάποιοι». Άλλωστε η αυτοπροβολή του Μεσρίν είναι χαρακτηριστικό δείγμα της αρρώστιας που τον έχει κυριεύσει, αφού παρά το ότι έχει επίγνωση των αιτιών που τον επηρέασαν στο να ακολουθήσει την κτηνώδη διαδρομή του νοιώθει πως μετά τις ερμηνείες που δίνει, δεν έχει να πει τίποτε το ουσιαστικό.
Είναι γνωστό πως η ικανότητα στην κτηνωδία βρίσκει θαυμαστές και επίδοξους μιμητές. Σ’ αυτό το «σπορ» μερικοί θέλουν να συμμετέχουν ή έχουν αρχίσει να επιδίδονται, αλλά με εμφανή τα χαρακτηριστικά της αδεξιότητας και του μιμητισμού. Γιατί, όπως στην ιστορία έτσι και στη ζωή το πραγματικό άσχετα από την κτηνώδη έκφρασή του είναι πολύ διαφορετικό και περισσότερο ενδιαφέρον από το κακοφτιαγμένο αντίγραφό του.
Οι υποστηρικτές της κτηνωδίας προβάλλουν διάφορα φανταστικά ή πραγματικά «γεγονότα» προκειμένου να πείσουν για την δήθεν επαναστατική υπόσταση ενός πωρωμένου εγκληματία.
Λέγεται πως έδινε χρήματα στους άστεγους. Ε και λοιπόν; Αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Οι εκκλησίες, αλλά και οι κάθε είδους εξουσιαστές τύπου Λάτση, Βαρδινογιάννη, Ωνάση και δεν συμμαζεύεται διαθέτουν χρήματα από αυτά που έχουν αποκτήσει κατακρεουργώντας τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Άλλωστε οι αγαθοεργίες από τέτοιου είδους υποκείμενα είναι μια επίδειξη αλλά και η μεγαλύτερη περιφρόνηση προς αυτούς που «ευεργετούν». Στήνουν, μ’ αυτό τον τρόπο μια εικόνα που θα την εκμεταλλευτούν ανάλογα με τις περιστάσεις. Είναι το άλλοθι για τα εγκλήματά τους και μέρος της προσπάθειά τους να δείξουν πως δεν διαφέρουν από τους κατατρεγμένους και σκλαβωμένους που ξεζουμίζουν.
Μετά, δεν θα πρέπει να αγνοείται πως η ελεημοσύνη, είναι ένας τρόπος επίδειξης ανωτερότητας, ισχύος και εξουσίας. Αλλά και ένα μέσο για την εκμετάλλευση της αδυναμίας του κάθε «ευεργετούμενου».
Προβάλλονται σαν προτερήματα ικανά να προκαλέσουν τον «θαυμασμό» πως είχε κάποιους κώδικες που δεν τους παραβίαζε. Αυτό όμως δεν σημαίνει τίποτε το ουσιαστικό. Και η Μαφία είχε και έχει κανόνες. Όποιος τους παραβιάζει τιμωρείται συνήθως με την εσχάτη τιμωρία. Το ίδιο ισχύει και στο εσωτερικό των κρατικών συμμοριών. Εκείνο που διαφοροποιεί τον Μεσρίν είναι πως παρέμεινε ανένταχτος σε τέτοιους μηχανισμούς.
Όσο για το ζήτημα των ληστειών που διέπραττε κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως αυτό τον εντάσσει στη κατηγορία των «ηρώων της ελευθερίας». Ο εξουσιαστικός χαρακτήρας της ληστείας είναι αδιαμφισβήτητος. Στους εξουσιαστικούς κύκλους ο Μεσρίν υπήρξε «αστέρας». Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που μέσα στις συνθήκες κυριαρχίας κι εκμετάλλευσης μετατρέπονται σε υπάνθρωπους, αποτελούν συστατικά μια στρεβλής απεικόνισης αντιφατικών καταστάσεων, που όμως δεν έχουν σχέση με την απελευθέρωση των ανθρώπων από τις καταπιεστικές κι εκμεταλλευτικές συνθήκες.
Είναι αυτονόητο πως είναι ξένα και ανταγωνιστικά προς την αναρχική στάση και προοπτική τέτοια φαινόμενα διαστροφής της ανθρώπινης φύσης. Όσοι καλλιεργούν τον θαυμασμό και την αποδοχή τέτοιων φαινομένων στο όνομα της αντιμπατσικής μαγκιάς (αυτού που σκοτώνει μπάτσους, αλλά σφίγγει το χέρι του επικεφαλής αστυνόμου Μπρουσάρ «γιατί είναι άντρας») και του θάρρους, έχουν βέβαια τους λόγους για τους οποίους κάνουν κάτι τέτοιο.
Για μας που αποσκοπούμε στην αναρχία, σε μια απελευθερωτική προοπτική, φαινόμενα όπως αυτό του Υπ’ Αριθμόν 1 Δημόσιου Κίνδυνου είναι εικόνες και εμπειρίες που βοηθούν στην κατανόηση της ουσίας του απελευθερωτικού αναρχικού αγώνα. Είναι φαινόμενα ανταγωνιστικά προς την αναρχία.
Οι αναρχικοί δεν έχουν ανάγκη να μοιάσουν σ’ αυτούς που αποτελούν την εκτρωματική απεικόνιση της εξουσιαστικής κι εκμεταλλευτικής θηριωδίας. Αναρχικό, είναι το να συμβάλλουμε, ώστε τέτοια φαινόμενα να παύσουν να αναπαράγονται κι όχι να τα ξεθάβουμε μέσα από τα περιττώματα της εξουσιαστικής βαρβαρότητας.
«Εικόνα σου είμαι εξουσία και σου μοιάζω». Αυτό ισχύει για τον Μεσρίν και τον κάθε μιμητή του.
Γιατί όλα τα «θαυμαστά» που μπορεί να στήσει κανείς από μια κατάσταση δεν προάγουν στο ελάχιστο την υπόθεση της ανθρώπινης ελευθερίας. Γιατί η ελευθερία συνδέεται με πολλά πράγματα. Ένα απ’ αυτά είναι η αδελφωσύνη ανάμεσα στους ανθρώπους. Αυτή που τους δένει με ανιδιοτελείς σκοπούς, για ένα καλύτερο κόσμο. Κι όταν λέμε ανιδιοτελείς κυριολεκτούμε. Κι ας μην αρέσει σε εκείνους που βρίσκουν τρόπο να στήσουν την ολιγάριθμη εξουσιαστική τους κλίκα (όπως αυτές που έστηνε ο Μεσρίν) με τις πλάτες άλλων ισχυρότερων συμμοριών που μπορεί να έχουν και κάποια πολιτική «επιφάνεια».
Η ανθρώπινη και ανιδιοτελής αλληλεγγύη δεν ταυτίζεται με την αγελαία συν-τροφικότητα των κτηνών που σαν άγρια συμμορία σπεύδουν να εγκλωβίσουν και να κατασπαράξουν μια εκ των πραγμάτων ανυπεράσπιστη οντότητα. Η λογική της εξουσίας στην ακραία εφαρμογή της!
Όλα αυτά τα γράφει κάποιος που πριν από χρόνια διάβασε το βιβλίο «το ένστικτο του θανάτου» που έχει κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ελεύθερος Τύπος. Κάποιος που είχε επηρεαστεί από τη φαντασμαγορία του μύθου και του ήρωα που «καθάριζε» μπάτσους και αποβράσματα. Μόνο που όλος αυτός ο μύθος και η φαντασμαγορία προσπαθούσε να κρύψει την γύμνια και την απανθρωπιά του «ήρωα». Δυστυχώς για 25 ολόκληρα χρόνια αυτό το βιβλίο που θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εργαλείο εμπειρίας και κριτήριο διαχωρισμού των απελευθερωτικών διεργασιών και πρακτικών από τις κτηνώδεις εξουσιαστικές εφαρμογές ενός όντος που διέθετε τα τυπικά μόνο χαρακτηριστικά του ανθρώπου, ΕΓΙΝΕ, σε αρκετές περιπτώσεις, ΒΙΒΛΙΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΠΑΝΘΡΩΠΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ.
Αυτό το βιβλίο που γράφτηκε για να δώσει άλλοθι σε μια εγκληματική πορεία, δεν έτυχε της απαιτούμενης προσοχής από όσους αγωνίζονται για ένα κόσμο δικαιοσύνης, ελευθερίας, αμοιβαιότητας, αλληλεγγύης και δημιουργικότητας.
Διέφυγε το γεγονός πως η εμπειρία και η κριτική μπορεί να γίνουν κοφτερό και χρήσιμο μαχαίρι για τους ανθρώπους, που διατηρούν την δυνατότητα της ευθυκρισίας συνθηκών και πράξεων. Ενώ το σκουριασμένο παλιομάχαιρο της άκριτης αποδοχής, μπορεί να προκαλέσει τέτανο σ’ όποιον νομίζει πως μπορεί να παίζει μαζί του.
Μετά από τόσο καιρό έπρεπε να ειπωθούν έστω αυτά τα λίγα. Γιατί ποτέ δεν είναι αργά για να κάνουμε γνωστό πως οι βασιλιάδες και οι ήρωες είναι γυμνοί…
Α.Η.