Περί κόστους της πολιτικής, περί «Διαφάνειας» και οικονομικών κινήτρων στον κοινωνικό ανταγωνισμό

«Το ότι η δημοκρατία έχει κόστος, το ότι έχουν κόστη τα καθεστώτα που βασίζονται στις εκλογές, είναι κάτι γνωστό από καιρό. Κοστίζει ο δημοκρατικός ανταγωνισμός. Κοστίζουν, όμως, και τα μη δημοκρατικά καθεστώτα, όπου δεν υπάρχει ανταγωνισμός, αλλά χρειάζονται να συντηρούνται πολυδάπανοι μηχανισμοί καταπίεσης και χειραγώγησης. Σε τελευταία ανάλυση είναι πιο βολικό να πληρώνουμε τα κόστη που συνεπάγεται η δημοκρατία». (Άλφιο Μαστροπάολο, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο πανεπιστήμιο του Τορίνο)

«Η σχέση ανάμεσα σε ηθική και πολιτική λειτουργεί με κύκλους: περίοδοι διαφθοράς, αιτήματα για νομιμότητα, νέα ηθική παρακμή και ανάκαμψη της εξουσίας του χρήματος». (Μάικλ Γουόλτσερ, καθηγητής φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον)

Κόστος-πολιτικήςΈνα από τα σχήματα που ακολουθούνται από τους θεράποντες των εξουσιαστικών «κρίσεων» χρησιμοποιείται συχνά, γιατί είναι απλό και εύχρηστο. Ο λόγος κάθε προβαλλόμενης αυθεντίας επιτάσσεται με τέτοιο τρόπο ώστε παρ’ ότι εκπέμπεται με ευκρίνεια καθ’ έδρας, καταλήγει στις συμπερασματικές, διαχειριστικές «λύσεις» με την χρήση του πρώτου πληθυντικού προσώπου (εμείς).

Το περιεχόμενο, βέβαια, των τελικών παροτρύνσεων τείνει στη συναίνεση και αποδοχή της συνενοχής του οποιουδήποτε αναγνωρίζεται ως πολίτης, ενώ έχει μεσολαβήσει σχεδόν πάντα η έκθεση του «προβλήματος» με τέτοιο τρόπο, ώστε να αναδεικνύεται η «παρακμή του συστήματος».

Μια «παρακμή» που ταυτίζεται με τον «πολιτικό αφοπλισμό» της δημοκρατίας, των κομμάτων και των πολιτικών από τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα, που συνελέγχουν τα ΜΜΕ.

Κάθε αναγνώριση, όμως, μιας παρακμής συνεπάγεται τόσο την αναγνώριση μιας πάλαι ποτέ ακμής, όσο και την κατόπτευση των δυνατοτήτων μιας αναγέννησης ή μιας μεταρρύθμισης των θεσμισμένων κανόνων που «νοσούν» ή έχουν καταδειχτεί ως «ανεπαρκείς» και «ευάλωτοι».

Έχει υπάρξει διεξοδική αναφορά στην διαχείριση των «σκανδάλων» και δεν είναι σκοπός μας να επαναλάβουμε ούτε να συνοψίσουμε κάποιες προγενέστερες εκτιμήσεις.

Απλά θα επισημάνουμε ότι σ’ αυτές τις συνθήκες δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής κάθε προσπάθεια εκ μέρους της εξουσίας να συμψηφίσει τις δυσμενείς κοινωνικές εντυπώσεις από την πανθομολογούμενη πλέον παραδοχή ότι το «κόστος της πολιτικής είναι αναπόφευκτα μεγάλο». Να τις συμψηφίσει διαπιστώνοντας την απουσία «κοινωνικών αξιών εν ονόματι του προσωπικού πλουτισμού και της ατομικής ευημερίας» απέναντι στην κοινωνική αλληλεγγύη και την αδελφοσύνη που έχουν τάχα περιοριστεί.

Η τεχνική της εξουσίας και εδώ δεν διαφέρει από εκείνη που περιγράφηκε προηγουμένως.

Έτσι ακόμα και απόψεις, αλλά και πολύχρονες πρακτικές, εχθρικές για την εξουσία με δηλωμένες στο παρελθόν τις διαφοροποιήσεις τους ομογενοποιούνται μέσω της αναγνώρισης πολιτικών εκπροσώπων με αγωνιστικό και «αναμφισβήτητο» κύρος που φέρονται ως αποκλειστικοί διαχειριστές μιας θεωρούμενης συσσωρευμένης «ανατρεπτικής» υπεραξίας.

Με την ίδια ευκολία αντικαθεστωτικοί χώροι εμφανίζονται να λειτουργούν πλέον με την προϋπόθεση ότι δίνονται οικονομικά κίνητρα στα μέλη που στρατολογούν, ή εν ολίγοις προβάλλεται η εξουσιαστική βεβαιότητα ότι καλή κάθε ιδεολογία, αλλά πλέον κοστίζει και εξαρτάται από την εύρεση οικονομικών πόρων.

Θα αναρωτηθεί, κάποιος, βέβαια μήπως όλα αυτά είναι υπερβολικά και ότι ακόμα και αν επιχειρείται κάτι τέτοιο από την εξουσία κατά πόσο είναι αποτελεσματική μια τέτοια προσπάθεια.

Εξ ίσου κάποιοι μπορεί να δηλώνουν αδιαφορία ή και απαξία από τις επιπτώσεις μιας τέτοιας κατάστασης από την στιγμή που θεωρούν την κοινωνία, μια ομογενοποιημένη συνάθροιση αποκοιμισμένων και αλλοτριωμένων ατόμων.

Δυστυχώς, όμως, όπως και στο παρελθόν, κάθε υποτίμηση των κρατικών σχεδιασμών, κάθε απαξίωση συζήτησης ακόμα και των πιο δυσάρεστων καταστάσεων, που μπορεί να προκύπτουν στον κοινωνικό ανταγωνισμό, μόνο λύσεις δεν προσφέρει σε όσους αγωνίζονται ενάντια στο κράτος.

Γιατί η σιωπή δεν πρόκειται να χαριστεί ποτέ και σε κανέναν. Γιατί η σιωπή πάντα επιβάλλεται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

Και είναι τότε που οι διαχωρισμοί επιτείνονται, που οι αλληλέγγυοι μπορούν να μετατραπούν σε κοπάδια οπαδών, που οι «ειδικοί» και οι «γνώστες» πληθαίνουν, που οι «λεπτομέρειες» αποσιωπώνται για να μην θιγούν τα «ιερά τέρατα», ή οι αδιαμφισβήτητοι «θρύλοι» και «ήρωες» με τους οποίους έχει υποχρέωση να ταυτιστεί κανείς και μάλιστα χωρίς όρους…

«Θρύλοι» που μπορούν τόσο εύκολα να ξεφτίσουν, όσο και να διατηρήσουν την αίγλη τους στους καταπιεσμένους ανθρώπους, αν δεν λησμονηθεί ότι πήγασαν από ανθρώπους με ελαττώματα και προτερήματα. Ανθρώπους με τους δικούς τους κώδικες, ανθρώπους που μπόρεσαν να συμβάλλουν με τον δικό τους τρόπο στην διατήρηση —στην κοινωνική μνήμη— της ανυποταξίας, αλλά και μιας ιδιότυπης μπέσας. Σημαντικό μεν στοιχείο, αλλά όχι και καθοριστικό για την κοινωνική απελευθερωτική διεργασία, αφού η μπέσα συναρτάται με πολλούς ακόμη παράγοντες.

Όσο για το «κόστος» της πολιτικής, κάθε είδους κόστος κάθε πολιτικής, θα διατηρείται και θα μεγαλώνει, και θα μεγαλώνει ακόμα πιο πολύ όσο η εξουσία κατορθώνει να ρυθμίζει ανενόχλητη τα «νέα κριτήρια», να αποφασίζει τους χρόνους έναρξης και λήξης κάθε «καθαρτήριας τελετής», να διανέμει ρόλους και αξιώματα, να αποσύρει κάθε φορά τους «περιττούς» και τους «καμένους» για να ικανοποιήσει στο τέλος την ανάγκη για νέες «νομιμότητες» και νέες «παρανομίες»…

Με το αζημίωτο βεβαίως. Τουλάχιστον έτσι νομίζει…

Συσπείρωση Αναρχικών

Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.75, Σεπτέμβριος 2008
Both comments and trackbacks are currently closed.
Αρέσει σε %d bloggers: