Ο πόθος των καταπιεσμένων για ελευθερία, τελικά, δεν είναι διδάξιμη ύλη σε σχολικά κάτεργα

Λόγω των ημερών και των συνειρμών, δράττουμε την ευκαιρία να παραθέσουμε το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο Κυριαρχία και Κοινωνικοί Αγώνες στον «Ελλαδικό Χώρο», Από την προεπεναστατική περίοδο μέχρι και τις πρώτες προσπάθειες συγκρότησης εθνικού κράτους, Ομάδα Ενάντια στη Λήθη, τόμος 1, εκδ. Αναρχική Αρχειοθήκη, 1996, σελ. 279-280.

[…]

«Απατώνται», θα παραδεχτεί σε κάποιο σημείο των απομνημονευμάτων του ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη Φωτάκος, «όσοι έγραψαν και γράφουν ακόμα, ότι αν έλλειπαν οι αρχοντοκοτσαμπάσηδες η επανάστασις δεν θα εγένετο και οι λέγοντες, ότι αν έλλειπαν οι κλεφτοκαπεταναίοι, και πάλιν αν έλλειπαν οι κληρικοί, και τέλος οι άλλοι ν’ αποδίδουν την αιτία της γενόμενης επαναστάσεως εις εκείνους τους Έλληνες όσοι ήσαν έξω της δούλης Ελλάδος και έμειναν στα χριστιανικά βασίλεια της Ευρώπης, οι οποίοι βλέποντας και αισθανόμενοι την ελευθερία και δόξαντων άλλων εθνών έφεραν εις την πατρίδαν των την τολμηράν απόφασιν και τα μέσα της επαναστάσεως. Ενώ η αληθινή αιτία είναι η απελπισία των Ελλήνων οίτινες κλεισθέντες ολόγυρα υπό των τυράννων των καθ’ εκάστην ημέραν εκαταδιώκοντο από αυτούς δια της αρπαγής των πραγμάτων των, της ατιμώσεώς των, της σφαγής, της αγχόνης και των άλλων της δουλείας συμφορών».(²)

Τι είναι η εξουσία;

Ο αγώνας για την Αναρχία δεν χωρά σε αγιογραφίες. Δεν αναδεικνύει αυθεντίες, ούτε, βεβαίως, τα όποια θέσφατα αυτών. Ρέει ελεύθερα, θεωρεί, αναθεωρεί, διδάσκεται από τα λάθη και τις παραλείψεις του, ενσωματώνει νέες ιδέες κι απόψεις συνολικά απελευθερωτικές, που, ενδεχομένως, να λογίζονταν ως «περιττές» ή και «άχρηστες» στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν. Δεν φοβάται να παραδεχτεί σφάλματα, αστοχίες, επιλογές που εν τέλει αποδείχθηκαν λανθασμένες, ακόμη κι αν έγιναν με τις καλύτερες προθέσεις. Δεν ταυτίζει τον ίδιο τον αγώνα με συντρόφους ή «συντρόφους» που για τον έναν ή τον άλλον λόγο εγκατέλειψαν, είτε γιατί ο βόρβορος του «χώρου» τούς έφραζε την αναπνοή, είτε διότι είχαν απλώς «καλύτερα» πράγματα να κάνουν. Όπως και δεν ταυτίζεται με κανέναν, όσο μεγάλη κι ανυστερόβουλη κι αν ήταν η προσφορά του για το προχώρημα των αναρχικών θεωρήσεων και πρακτικών. Κι αυτές, με την σειρά τους, δεν μας ατενίζουν από κάποιο περίτεχνο βάθρο στα σύννεφα, δεν είναι υπεράνω της Ζωής διότι, απλούστατα, είναι σύμφυτες με αυτήν. Ο αναρχικός αγώνας δεν βρίσκεται ούτε μια σπιθαμή ψηλότερα από τον άνθρωπο και το σύνολο του φυσικού κόσμου. Με άλλα λόγια, οι «προφήτες» και τα «ευαγγέλια» ταιριάζουν στις ιδεολογίες –και δη στις πολιτικές– κι όχι στον αναρχικό αγώνα. Τα μελανέρυθρα «εικονοστάσια» τα χαρίζουμε μεγαλοθύμως στους αριστεριστές και τους γλυκανάλατους του «κοινωνικού αναρχισμού», όπως επίσης και στις «επαναστατικές» τους ορντινάντσες της «λύσσας και συνείδησης».

Για τον ίδιο λόγο, όμως, που περιφρονούμε τις αγιογραφίες, δεν συμφωνούμε και με το να βαπτίζονται αφειδώς ως «ξεπερασμένοι» κι «άνευ σημασίας» σπουδαίοι για την προσφορά τους αναρχικοί του παρελθόντος, με το αιόλο επιχείρημα πως η κατατεθειμένη άποψή τους παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις από όσα, πραγματικά, θεωρούνται κομμάτι της απελευθερωτικής θεώρησης στο σήμερα. Και μάλιστα, στις περισσότερες των περιπτώσεων, τούτο να συμβαίνει δίχως ουσιαστική κριτική, παράθεση επιχειρημάτων κι απόψεων. Η στενοκεφαλιά δεν υπήρξε ποτέ αρετή κανενός.