«Ψευδείς αφηγήσεις έχουν ξεσηκώσει τα πλήθη. Οι ψευδείς ειδήσεις με τις πολλαπλές μορφές τους –αφελείς φήμες, οργανωμένα ψεύδη, μύθοι– γεμίζουν τον βίο της ανθρωπότητας. Πώς γεννιούνται; Από ποια στοιχεία αντλούν την υπόστασή τους; Πώς διαδίδονται και γιγαντώνονται καθώς μεταδίδονται στόμα με στόμα ή από γραπτό σε γραπτό; Δεν υπάρχει άλλο ερώτημα που ν’ αξίζει τόσο να παθιαστεί μαζί του ο άνθρωπος που αρέσκεται να σκέπτεται την ιστορία».
Marc Bloch, Ψευδείς ειδήσεις σε καιρό πολέμου, Σκέψεις ενός ιστορικού
Μια φιλιππινέζικη παροιμία λέει ότι είναι πιο εύκολο να σταματήσεις ένα ποτάμι παρά τις φήμες. Οι φήμες έχουν το «προνόμιο» να αναπαράγονται γρήγορα, είτε είναι ψευδείς, είτε αληθείς, είτε μεταφέρουν με υπερβολικό, αλλά «αθώο» τρόπο ένα μέρος της πραγματικότητας, είτε φλερτάρουν με τον μύθο, είτε χρησιμοποιούνται συστηματικά για να εμπεδώσουν το οργανωμένο ψεύδος.
Εμάς θα μας απασχολήσει κυρίως η τελευταία περίπτωση.
Πότε, όμως, οι φήμες και μάλιστα οι ψευδείς έρχονται για «να μείνουν για πάντα»; Σε ποιες περιπτώσεις η επαγγελία της έλευσης της «νέας» εξουσίας παρουσιάζεται σχεδόν σαν ένα κοσμογονικό γεγονός, αναπόδραστο πεπρωμένο για τους κοινούς θνητούς, οι οποίοι είναι πλέον απλά υποχρεωμένοι να υποκλιθούν και να συστρατευθούν μαζί της;
Anarchy press gr 