Από τους πολλούς συντρόφους και συνεργάτες του Ricardo Flores Magon, ο Librado Rivera ήταν σαφώς ο κοντινότερος. Η επαναστατική τους σχέση κράτησε είκοσι χρόνια, συναγωνιζόμενη αυτή των Durruti και Ascaso, και έληξε μόνο με το θάνατο του Ricardo στις φυλακές Leavenworth, όταν δολοφονήθηκε άμεσα ή έμμεσα από τις αμερικανικές αρχές. Ο Librado ήταν ιδρυτικό μέλος του Partido Liberal Mexicano (PLM) και είχε μεγάλη και θεμελιώδη συνεισφορά στον αναρχικό του προσανατολισμό. Αν και, παρ’ όλα αυτά, ο Librado έχει παραμεληθεί αρκετά με δική του ευθύνη. Αυτό μπορεί εν μέρει να οφείλεται στη δική του εκ του φυσικού μετριοφροσύνη και σιωπηρότητα, καθώς πάντα απέφευγε το προσκήνιο, ενώ παρέμενε παράλληλα στην εμπροσθοφυλακή του αγώνα, προτιμώντας να υιοθετεί τη στάση του συνετού «απλού μαχητή». Ήταν στην πραγματικότητα μακριά απ’ αυτό. Ως ακούραστος αναρχικός επαναστάτης και προπαγανδιστής αφιέρωσε πάνω από 30 χρόνια αγωνιζόμενος, όπως θα έλεγε, «υπέρ όλων των καταπιεσμένων της γης με σκοπό την εγκαθίδρυση μιας νέας κοινωνίας που θα παρέχει ελευθερία, αγάπη και δικαιοσύνη για όλους!» .
Ο Librado Rivera γεννήθηκε στην κοινότητα Rayon, στην πολιτεία San Luis Potosi το 1864. Γιος ενός φτωχού αγρότη, παρακολούθησε τα πρώτα του χρόνια ένα ανοιχτό σχολείο στη γειτονική χασιέντα «La Estancita». Ο δάσκαλος αυτού του σχολείου, ο Jesus Sanaz, είχε μεγάλη επιρροή στο Librado, καθώς μετά το σχολείο δάσκαλος και μαθητής έκαναν μεγάλους περίπατους μαζί, και ο Sanaz εξηγούσε στο μικρό Librado τους λόγους της φτώχειας των αγροτών και την ανάγκη για ριζική κοινωνική μεταρρύθμιση. Αργότερα παρακολούθησε το κοινοτικό σχολείο του Rayon. Εδώ ο Librado αποδείχτηκε εξαίρετος μαθητής, και μέσω της παρέμβασης ενός ντόπιου ιδιοκτήτη χασιέντας κατάφερε να πάρει υποτροφία από την πολιτειακή κυβέρνηση για σπουδές στο Escula Normal de Maestros στο San Luis Potosi, την πρωτεύουσα της πολιτείας.
Αποφοίτησε με διακρίσεις από το Escula Normal το 1888, και άρχισε να διδάσκει στο Escula «El Montecillo» στο San Luis Potosi., φτάνοντας μέχρι τη θέση του διευθυντή μερικά χρόνια αργότερα. Το 1895 επέστρεψε στο Escula Normal σαν καθηγητής ιστορίας και γεωγραφίας. Για να συμπληρώσει το μισθό του ως δάσκαλος, έκανε στον ελεύθερο χρόνο του ιδιαίτερα μαθήματα στα παιδιά των ελίτ οικογενειών του San Luis Potosi, ανάμεσά τους και των τοπικών jefe politico (πολιτικών ηγετών). Ενώ επισκεπτόταν τα σπίτια της μπουρζουαζίας της επαρχίας ο Librado είχε άφθονο χρόνο να συγκρίνει τις χαϊδεμένες ζωές του πλούτου και της τεμπελιάς με τη φτώχεια και αδικία των ζωών των μικρών ιδιοκτητών γης και των δουλοπάροικων. Αυτό το απεχθές θέαμα των πλούσιων που ζούσαν από την εργασία και το μόχθο των φτωχών θα κυνηγούσε τον Librado για όλη του τη ζωή.
Σύντομα άρχισε να καταφέρεται εναντίον της κοινωνικής αδικίας στους μαθητές του στο Escula Normal. «… Τα λεφτά που πήρα σα μισθό», έγραψε αργότερα, «ήρθαν από τα θλιβερά πουγκιά των ανθρώπων με τη μορφή φόρων. Έτσι, η ευθύνη μου στους ανθρώπους ήταν μεγαλύτερη από την ευθύνη προς την κυβέρνηση, επειδή μια κυβέρνηση δε μπορεί ν’ αλλάξει μέσα σε μια νύχτα από τη λαϊκή βούληση. Υπακούοντας λοιπόν, σ’ αυτήν την κραυγή της συνείδησής μου, άρχισα να πολεμώ τη δικτατορία τόσο μέσα από το επάγγελμά μου όσο και έξω απ’ αυτό…» .
Ένας μαθητής που επηρέασε μ’ αυτό τον τρόπο ήταν ο Antonio I. Villarreal, που αργότερα έγινε μέλος της οργανωτικής junta του PLM.
Το 1900 ο Librado έγινε ενθουσιώδης υποστηρικτής του νέο-σχηματισμένου Φιλελεύθερου κινήματος. Ο αρχικός σκοπός αυτού του κινήματος, που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Camillo Arriaga, ήταν να πολεμήσει την αυξανόμενη επιρροή της καθολικής εκκλησίας στις κρατικές υποθέσεις, παρά τους νόμους της Μεταρρύθμισης (reform laws) του 1857. Αλλά πολλοί απ’ αυτούς που έλκονταν απ’ το κίνημα ήταν, όπως και ο ίδιος ο Librado, δριμείς πολέμιοι της δικτατορίας Diaz, καθώς αυτή βασιζόταν στη σκλαβιά, τη διαφθορά και την απαλλοτρίωση από το κράτος εκτάσεων που ανήκαν σε κοινότητες χωρικών, στις οποίες οι αγρότες δούλευαν με μια μορφή πρωτόγονου αναρχικού κομμουνισμού. Το Φεβρουάριο της επόμενης χρονιάς ο Librado αντιπροσώπευε το Φιλελεύθερο Όμιλο (Club Liberal) «Benito Juarez» του Rayon, έναν από παρόμοιους ομίλους που ξεπερνούσαν συνολικά τους εκατό σε όλη τη χώρα, στο πρώτο Συνέδριο Φιλελεύθερων Ομίλων που έγινε στο San Luis Potosi. Ήταν σ’ αυτό το συνέδριο που πρωτο-γνώρισε το Ricardo Flores Magon, του οποίου τον απτόητο λόγο –που κατήγγειλε ανοιχτά τη διοίκηση Diaz σαν άντρο ληστών– προσυπέγραψε ένθερμα ο Librado.
Μετά το Συνέδριο ο Librado συνέχισε να διδάσκει στο Escula Normal, του οποίου είχε γίνει τώρα διευθυντής, ενώ συμμετείχε ενεργά στη διαχείριση του Club Liberal «Ponciano Arriaga» στο San Luis Potosi σαν ένας από τους γραμματείς. Μέσω της επαφής του με τον πρόεδρο του ομίλου, τον Camillo Arriaga, ο Librado ανακάλυψε για πρώτη φορά τα έργα των Μπακούνιν, Κροπότκιν και άλλων αναρχικών συγγραφέων τους οποίους διάβασε με ενθουσιασμό και πάθος, δανειζόμενος τα βιβλία (που δεν ήταν ανοιχτά διαθέσιμα εκείνο τον καιρό στο Μεξικό) από την εκτενή βιβλιοθήκη του Arriaga.
Προς το τέλος του 1901 το Club Liberal «Ponciano Arriaga», που λειτουργούσε σαν κέντρο οργάνωσης για όλους τους Φιλελεύθερους ομίλους στη χώρα, άρχισε προετοιμασίες για το Δεύτερο Φιλελεύθερο Συνέδριο, που θα γινόταν, όπως και το πρώτο, στο San Luis Potosi. Το συνέδριο θα γινόταν παρά τη συνεχιζόμενη καταστολή του φιλελεύθερου κινήματος από την δικτατορία. Πολλοί όμιλοι δεχόντουσαν την καταστολή και αγωνιστές φυλακίστηκαν (ανάμεσά τους και οι Ricardo Flores Magon και Jesus Flores Magon), και η αντιπολιτευτική τους εφημερίδα Regeneracion απαγορεύτηκε. Αλλά αυτό το Δεύτερο Συνέδριο σκόπευε να φτάσει μακρύτερα από το σκέτο αντι-εκκλησιασμό του πρώτου. Η προτεινόμενη ατζέντα, στη σύνταξη της οποίας συνεισέφερε χωρίς αμφιβολία ο Librado, περιελάμβανε θέματα όπως η ελευθερία του τύπου, το δικαίωμα στη ψήφο, την καταστολή των jefe politicos και μεθόδους για τη βελτίωση των εργασιακών συνθηκών στις μεγάλες χασιέντες. Πάντως, το Συνέδριο τελικά δεν πραγματοποιήθηκε.
Στις 24 Ιανουαρίου του 1902, λιγότερο από δύο εβδομάδες πριν την έναρξή του, η αστυνομία εισέβαλε βίαια σε μια συνάντηση του Club Liberal «Ponciano Arriaga» και συνέλαβε τα μέλη του, μετά από στημένο καυγά ανάμεσα σ’ ένα μέλος του Κογκρέσου-porfirista (οπαδός του Porfirio Diaz) και ασφαλίτες. Ο Librado και ο Arriaga κατάφεραν ν’ αποφύγουν την άμεση σύλληψη στο χώρο της συνάντησης βρίσκοντας καταφύγιο στο σπίτι του Arriaga, αλλά όταν αυτό περικυκλώθηκε από τους rurales (αγροτική ορεινή αστυνομία) και ένα απόσπασμα τακτικού στρατού αναγκάστηκαν να παραδοθούν και οι δύο. Οδηγήθηκαν στις πολιτειακές φυλακές και κατηγορήθηκαν, μαζί με τον Juan Sarabia, εκδότη της εφημερίδα του ομίλου Renecimiento (Αναγέννηση), για «παρεμπόδιση κρατικών αξιωματούχων στην άσκηση των καθηκόντων τους» και καταδικάστηκαν σε ενός έτους φυλάκιση χωρίς καν μια επίσημη δίκη. Ενώ ήταν στη φυλακή ο Librado, o Sarabia και ο Arriaga, συνεργάστηκαν με τον Antonio Diaz Soto y Gama και συνέχισαν τη δουλειά τους για το Φιλελεύθερο κίνημα, ιδρύοντας την εφημερίδα El Demofilio, που τυπωνόταν στο San Luis Potosi από τον ξάδερφο του Arriaga.
Η El Demofilio ξεκίνησε εκ μέρους «των εργατών που είναι θύματα της αδικίας… των ταπεινών και εκμεταλλευόμενων τάξεων» και επιτέθηκε από πολλές απόψεις στη δικτατορία του Diaz, στην υποχρεωτική στρατολόγηση, τη Leva, σαν σύστημα φυλακών εργασίας. Ο ίδιος ο Librado συνεισέφερε πολλά άρθρα στην εφημερίδα πάνω στο κοινωνικό ζήτημα. Κάτι που διαπιστώθηκε πως ήταν ιδιαίτερα ενοχλητικό για τη δικτατορία. Μόλις μετά από 4 μήνες η El Demofilio εξαναγκάστηκε να κλείσει. Ο Librado και οι 4 σύντροφοί του μεταφέρθηκαν σε ξεχωριστά κελιά και έμειναν χωρίς επικοινωνία για αρκετούς μήνες. Επίσης, οι αρχές τοποθέτησαν ομοσπονδιακούς έξω από τις φυλακές και επί πλέον φύλακες έξω από τα κελιά τους. Μέσα στη φυλακή ο Librado πήρε το παρατσούκλι El Fakir λόγω της μεγάλης δύναμης που είχε να αυτοσυγκεντρώνεται. Καθόταν στη γωνία του κελιού που μοιραζόταν με τους άλλους 3 συντρόφους του και διάβαζε, χωρίς να συναισθάνεται τίποτα από το περιβάλλον του και τη φασαρία των συγκρατούμενών του.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου 1902 ο Librado απελευθερώθηκε από τη φυλακή, και αφού πέρασε κάποιο καιρό, πιθανόν στο San Luis Potosi, πήγε στην Πόλη του Μεξικό το Μάρτιο του 1903. Εκεί αμέσως ενώθηκε και συνεργάστηκε με τους Ricardo και Enrique Flores Magon καθώς και τον Juan Sarabia, που είχε βγει κι εκείνος από τη φυλακή εκείνο τον καιρό, στη συντακτική ομάδα της El Hijo del Ahuizote [Ο γιός της Ahuizote(=Βίδρα), ένα εικονογραφημένο σατυρικό περιοδικό που διαδέχθηκε την απαγορευμένη Regeneracion]. Όμως, δεν είχε περάσει ούτε ένας μήνας από την άφιξή του στη Πόλη του Μεξικό και τα γραφεία της El Hijo del Ahuizote δέχθηκαν επιδρομή από την αστυνομία και ο Librado, μαζί με τους Ricardo, Enrique, Sarabia και έξι άλλους συντρόφους συνελήφθησαν για «περιφρόνηση δημόσιων λειτουργών». Μεταφέρθηκαν στις διαβόητες φυλακές Belem όπου κρατήθηκαν χωρίς πρόσβαση σε καμία επικοινωνία για δυόμιση μήνες. Για άγνωστο λόγο ο Librado απελευθερώθηκε και βγήκε στην παρανομία, ενώ οι άλλοι έμειναν στη φυλακή μέχρι τον επόμενο Οκτώβρη.
Μετά την απελευθέρωσή τους από τη φυλακή, οι πιο διακεκριμένοι αγωνιστές ενάντια στον Diaz αποφάσισαν να συνεχίσουν τον αγώνα από την εξορία παρά να υπομένουν χρόνια άσκοπης απομόνωσης. Στις αρχές του 1904 ο Ricardo και ο Enrique πέρασαν τα σύνορα, μπήκαν στις ΗΠΑ και πήγαν στο Laredo του Τέξας. Ο Librado ενώθηκε μαζί τους μετά από λίγο, μαζί με άλλους 3 συντρόφους, μεταξύ των οποίων ήταν και ο πρώην μαθητής του στο Escula Normal του San Luis Potosi, ο Antonio I. Villarreal. Εδώ ο Librado βρήκε δουλειά σαν εργάτης, όπως και οι άλλοι εξόριστοι, με την πρόθεση να μαζέψουν αρκετά λεφτά για να επανεκδώσουν τη Regeneracion. Πάντως, στα μέσα της χρονιάς ο Ricardo εξαναγκάστηκε, λόγω των παρενοχλήσεων από τους πράκτορες του Diaz, να πάει στο St. Louis στο Μιζούρι. Σύντομα συνεργάστηκε και με τον Librado, που τώρα συμμετείχε πλήρως στη διαχείριση της Regeneracion. Στο St. Louis ο Librado συνεργάστηκε με το Ricardo σε συζητήσεις στις οποίες συμμετείχε και η Emma Goldman, και έγινε φίλος με έναν ισπανό αναρχικό το Fiorencio Bazora. Και τα δύο αυτά άτομα θα είχαν μεγάλη επιρροή στο Librado και το Ricardo εξ ίσου, βοηθώντας σημαντικά στο να ξεκαθαρίσουν τον αναρχισμό τους.
Στις 18 Σεπτεμβρίου 1905 η Junta Organizadora del Partido Liberal Mexicano σχηματίστηκε από τους εξόριστους Φιλελεύθερους, με πρόεδρο το Ricardo και το Librado σαν πρώτο στην τριμελή επιτροπή. Λιγότερο από ένα μήνα μετά την ίδρυση της Junta του PLM τα γραφεία της Regeneracion δέχθηκαν επιδρομή από τους ντετέκτιβ του Pinkerton που συνέλαβαν το Ricardo, τον Enrique και το Juan Sarabia, και κατέσχεσαν όλο τον εξοπλισμό του γραφείου μαζί με τα μηχανήματα εκτύπωσης. Κυρίως χάρη στην αυτοθυσία των συντρόφων που συμμετείχαν στην προσπάθεια, η Regeneracion μπόρεσε να εμφανιστεί ξανά το Φεβρουάριο του 1906, αλλά τον επόμενο μήνα ο Ricardo και οι δύο του σύντροφοι που ήταν έξω με εγγύηση, αναγκάστηκαν να καταφύγουν στον Καναδά, φοβούμενοι, δικαιολογημένα, ότι οι αρχές των ΗΠΑ θα ενέδιδαν στην έκδοσή τους στο Μεξικό. Τώρα τη συντακτική ομάδα ανέλαβε ο LIbrado με τη βοήθεια του Manuel Sarabia (τον αδερφό του Juan), του Villarreal και του στοιχειοθέτη της εφημερίδας Aaron Lopez Manzano. Πάντως, το Σεπτέμβριο, τα νέα γραφεία της Regeneracion δέχθηκαν επιδρομή από την αστυνομία που αυτή τη φορά έσπασε το μηχανισμό εκτύπωσης. Μετά από ένα μήνα έγινε επιδρομή στα σπίτια των Librado και Manzano. Νωρίς το πρωί η ομοσπονδιακή αστυνομία και το τμήμα μετανάστευσης συνέλαβαν τους δύο άνδρες. Μεταφέρθηκαν μυστικά στη φυλακή και ο Librado κατηγορήθηκε από τη δικτατορία του Diaz για «ληστεία και φόνο» κατά τη διάρκεια της απεργίας των μεταλλωρύχων στην Canania, της Sonora, που είχε γίνει τον προηγούμενο Ιούνιο.
Αφού έμειναν για κάποιο καιρό στην απομόνωση στις φυλακές του St. Louis, οι δύο σύντροφοι βρέθηκαν σ’ ένα τρένο για να απελαθούν στο Μεξικό. Χάρη, πάντως, στη δημόσια κατακραυγή από δύο εφημερίδες του St. Louis, τις St. Louis Post Dispatch και τη St. Louis Globe Democrat, που ξεκίνησε όταν έγινε γνωστή η ταλαιπωρία των οικογενειών των δύο συντρόφων, οι αρχές αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την προσπάθειά τους γι’ αυτή την παράνομη και μυστική απέλαση. Έτσι οι δύο άνδρες κατέβηκαν από το τρένο στο Ironton. Και εδώ κρατήθηκαν στην απομόνωση στις τοπικές φυλακές.
Οι αμερικανικές αρχές ήταν πρόθυμες να κάνουν τη βρωμοδουλειά για τη δικτατορία του Diaz, ελπίζοντας προφανώς ότι η καμπάνια για την απελευθέρωση των δύο ανδρών θα ατονούσε. Αλλά έκαναν λάθος. Οι δύο εφημερίδες συνέχισαν αμετάπειστες μέχρι να επιστρέψουν οι δύο τους στο St. Louis. Εκεί, εμφανίστηκαν ενώπιον ομοσπονδιακού δικαστή και ο Librado απαλλάχτηκε γρήγορα, καθώς ο επίτροπος των ΗΠΑ James R. Grey έκρινε ότι «τα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται ήταν εξ ολοκλήρου πολιτικής φύσης». Ο Manzano απελευθερώθηκε κι αυτός με παρόμοιο τρόπο. Αυτή ήταν παρεμπιπτόντως η μόνη φορά που εξόριστοι του PLM στις ΗΠΑ βρέθηκαν μπροστά σε κάποιο ίχνος της αποκαλούμενης δικαιοσύνης. Μόλις βγήκε έξω ο Librado ήθελε να συνεχίσει την έκδοση της Regeneracion, αλλά για άγνωστους λόγους αυτό δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ…
[Το κείμενο είναι του Dave Poole, από το Cienfuegos Press Anarchist Review No. 5, 1979 και η Μετάφραση-Απόδοση έγινε από τον Αναρχικό Πυρήνα ΞΑΝΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ]
Δημοσιεύτηκε στη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φύλλο 111, Δεκέμβριος 2011
Το Β΄Μέρος ΕΔΩ
Anarchy press gr 