(Απόσπασμα από το βιβλίο του The Bolshevik Myth – Ο Μπολσεβίκικος Μύθος, κεφ. 13)
9 Μαρτίου. Χθες ο Λένιν έστειλε το αυτοκίνητό του να με πάρει, και με πήγαν στο Κρεμλίνο. Οι καιροί έχουν αλλάξει, όντως: το παλιό οχυρό των Ρωμανώφ είναι τώρα το σπίτι του «Ίλιτς» (ΣτΜ: λαϊκό πατρώνυμο του Λένιν), του Τρότσκι, του Λουνατσάρσκι, και άλλων εξέχοντων Κομμουνιστών. Το μέρος φρουρείται όπως στις μέρες του Τσάρου, ένοπλοι στρατιώτες στις πύλες, σε κάθε κτίριο και είσοδο, ελέγχουν εξονυχιστικά αυτούς που μπαίνουν και εξετάζουν προσεκτικά τα «ντοκουμέντα» τους. Εξωτερικά όλα μοιάζουν όπως πριν, κι όμως ένιωθα κάτι διαφορετικό στην ατμόσφαιρα, κάτι που συμβολίζει τη μεγάλη αλλαγή που έχει λάβει χώρα. Αισθάνθηκα ένα νέο πνεύμα στη συμπεριφορά και το βλέμμα των ανθρώπων, μια νέα θέληση και τεράστια ενέργεια που ψάχνει ταραχωδώς μια έκφραση, κι όμως εξαντλείται σε ένα χαοτικό αγώνα ενάντια στον πολλαπλασιασμό των φραγμάτων.
Όπως οι ζώντες φρουροί γύρω μου, οι σκέψεις έζωσαν το μυαλό μου καθώς η μηχανή επιτάχυνε προς το αρχηγείο του μεγάλου άνδρα της Ρωσίας. Με μια φοβερή ανακούφιση ξεπηδούν οι εμπειρίες στη χώρα της Επανάστασης: Είδα πολλά που ήταν λάθος και κακά, την επικίνδυνη τάση προς τη γραφειοκρατία, την ανισότητα και την αδικία. Αλλά η Ρωσία -είμαι πεπεισμένος- θα υπερπηδούσε αυτά τα κακά με την επιστροφή μιας πιο φυσιολογικής ζωής, αν οι Σύμμαχοι σταματούσαν την παρέμβασή τους και ήραν τον αποκλεισμό. Το σημαντικό είναι ότι η Επανάσταση δεν ήταν μόνο πολιτική, αλλά βαθιά κοινωνική και οικονομική. Κάποια ιδιωτική ιδιοκτησία υπάρχει ακόμα, είναι αλήθεια, αλλά ή έκτασή της είναι ασήμαντη. Σαν σύστημα, ο Καπιταλισμός έχει ξεριζωθεί, αυτή είναι η μεγάλη επίτευξη της Επανάστασης. Αλλά η Ρωσία πρέπει να μάθει να δουλεύει, να εφαρμόζει, να είναι αποτελεσματική. Δεν πρέπει να περιμένει κάποια θαυματουργή βοήθεια απ’ έξω, για επανάσταση στη Δύση: με τη δικιά της δύναμη πρέπει να οργανώσει τους πόρους της, να αυξήσει την παραγωγή, και να ικανοποιήσει τις βασικές ανάγκες του λαού της. Πάνω απ’ όλα, η ευκαιρία για εφαρμογή της λαϊκής πρωτοβουλίας και δημιουργικότητας θα είναι ζωτικά τονωτική.
Ο Λένιν με χαιρέτησε θερμά. Είναι κάτω από το μέσο ύψος και φαλακρός, τα στενά μπλε του μάτια έχουν μια σταθερή ματιά, ένα πονηρό παιχνίδισμα στις γωνίες τους. Τυπικά ο Μεγάλος Ρώσος στην εμφάνιση, μιλάει με μια παράξενη, σχεδόν εβραϊκή, προφορά.
Μιλήσαμε στα Ρωσικά, ο Λένιν έλεγε ότι μπορούσε να διαβάσει αλλά όχι να μιλήσει Αγγλικά, αν και άκουσα ότι συνομιλούσε με Αμερικανούς αντιπροσώπους χωρίς διερμηνέα. Μου άρεσε το πρόσωπό του, είναι ανοιχτό και τίμιο, και δεν υπάρχει η παραμικρή προσποίηση επάνω του. Ο τρόπος του είναι ελεύθερος και με πεποίθηση, μου έδωσε την εντύπωση ενός ανθρώπου τόσο πεπεισμένου για το δίκαιο του σκοπού του που δεν υπάρχει έδαφος για αμφιβολία στις αντιδράσεις του. Αν υπάρχει κάποιο ίχνος του Άμλετ μέσα του, αυτό εξαφανίζεται στην παθητικότητα, από τη λογική και την ψυχρή αιτιολόγηση.
H δύναμη του Λένιν είναι διανοητική, αυτή της βαθιάς πεποίθησης μιας μη δημιουργικής φύσης. Ο Τρότσκι είναι διαφορετικός. Θυμάμαι την πρώτη μας συνάντηση στην Αμερική: ήταν στη Νέα Υόρκη, τις μέρες του καθεστώτος Κερένσκι. Με εντυπωσίασε σαν χαρακτήρας που είναι ισχυρός από τη φύση του παρά από πεποίθηση, κάποιος που θα παραμείνει άκαμπτος ακόμα κι αν νιώθει ότι κάνει λάθος.
Η δικτατορία του προλεταριάτου είναι ζωτική, τόνισε ο Λένιν. Είναι τo sine qua non της επαναστατικής περιόδου, και πρέπει να επεκταθεί με όλα και κάθε μέσο. Στον ισχυρισμό μου ότι η λαϊκή πρωτοβουλία και το ενεργό ενδιαφέρον είναι σημαντικά για την επιτυχία της Επανάστασης, απάντησε ότι μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα θα μπορούσε να οδηγήσει τη Ρωσία έξω από το χάος των αντικρουόμενων τάσεων και συμφερόντων. Η ελευθερία, είπε, είναι μια πολυτέλεια που δεν μπορεί να επιτραπεί στην παρούσα φάση της ανάπτυξης. Όταν η Επανάσταση βρεθεί εκτός κινδύνου, εξωτερικού και εσωτερικού, η ελευθερία του λόγου μπορεί να υιοθετηθεί. Η παρούσα σύλληψη της ελευθερίας είναι μια αστική προκατάληψη, στην καλύτερη περίπτωση. Η μικρή ιδεολογία της μεσαίας τάξης μπερδεύει την επανάσταση με την ελευθερία, στην πραγματικότητα, η Επανάσταση είναι ζήτημα διασφάλισης της ανωτερότητας του προλεταριάτου. Οι εχθροί του πρέπει να συντριβούν, και όλη η εξουσία πρέπει να συγκεντρωθεί στο Κομμουνιστικό Κράτος. Σ’ αυτή τη διαδικασία η Κυβέρνηση υποχρεώνεται συχνά να καταφύγει σε δυσάρεστα μέσα, αλλά αυτή είναι η προσταγή της περίστασης, απ’ την οποία δεν μπορεί να υπάρχει παρέκκλιση. Στην πορεία του χρόνου αυτές οι μέθοδοι θα εξαφανιστούν, όταν δε θα είναι απαραίτητες.
«Οι αγρότες δε μας γουστάρουν» είπε χαιρέκακα ο Λένιν, χαριτολογώντας. «Είναι οπισθοδρομικοί και βαθιά εμποτισμένοι με την έννοια της ιδιωτικής ιδιοκτησίας. Αυτό το πνεύμα πρέπει να εμποδιστεί και εξολοθρευτεί. Εξάλλου, η μεγάλη πλειοψηφία είναι αγράμματοι, αν και έχουμε κάνει εκπαιδευτική πρόοδο στο χωριό. Δεν μας καταλαβαίνουν. Όταν μπορέσουμε να ικανοποιήσουμε τις απαιτήσεις τους για αγροτικά εργαλεία, αλάτι, καρφιά, και άλλα απαραίτητα, τότε θα έρθουν με το μέρος μας. Περισσότερο δουλειά και μεγαλύτερη παραγωγή — αυτή είναι η επείγουσα ανάγκη».
Αναφερόμενος στην Απόφαση των Μοσχοβιτών Αναρχικών, ο Λένιν είπε ότι η Εκτελεστική Επιτροπή είχε συζητήσει το θέμα, και σύντομα θα έπαιρνε μέτρα γι’ αυτό. «Δε διώκουμε τους Αναρχικούς των ιδεών», τόνισε, «αλλά δε θα ανεχτούμε την ένοπλη αντίσταση ή αγκιτάτσια αυτού του χαρακτήρα».
Πρότεινα την οργάνωση ενός γραφείου για την υποδοχή, ταξινόμηση, και διανομή των πολιτικών κρατούμενων που αναμένονταν από την Αμερική, και ο Λένιν ενέκρινε το σχέδιό μου και καλωσόρισε την υπηρεσίες μου στο θέμα. Η Έμμα Γκόλντμαν είχε προτείνει την ίδρυση μιας Λίγκας Ρώσων Φίλων της Αμερικανικής Ελευθερίας για να βοηθήσει το επαναστατικό κίνημα στην Αμερική, και έτσι να ανταποδώσει το χρέος που οφείλει η Ρωσία στους Αμερικανούς Φίλους της Ρωσικής Ελευθερίας, που τα παρελθόντα χρόνια είχε δώσει μεγάλη ηθική και υλική υποστήριξη στο Ρωσικό επαναστατικό σκοπό. Ο Λένιν είπε ότι μια τέτοια κοινότητα στη Ρωσία θα δούλευε υπό την προστασία της Τρίτης Διεθνούς.
Η συνολική εντύπωση που μου μεταφέρθηκε ήταν ενός ανθρώπου με διαύγεια απόψεων και καθορισμένο σκοπό. Όχι απαραίτητα ένας μεγάλος άνθρωπος, αλλά ένας άνθρωπος ισχυρογνώμων και με αλύγιστη θέληση. Ένας μη-συναισθηματικός λογικός, διανοητικά προσαρμοστικός και με αρκετή τόλμη ώστε να διαμορφώσει τις μεθόδους του στην απαιτήσεις της στιγμής, αλλά κρατάει πάντα τον τελικό στόχο του καθαρό. «Ένας πρακτικός ιδεαλιστής» δοσμένος στην πραγματοποίηση του Κομμουνιστικού ονείρου του με όλα τα μέσα, που υποτάσσει σ’ αυτό κάθε ηθική και ανθρωπιστική αντίληψη. Ένας άνθρωπος ειλικρινά πεισμένος ότι οι οι κακές μέθοδοι μπορεί να υπηρετήσουν έναν καλό σκοπό και να δικαιολογηθούν απ’ αυτό. Ένας Ιησουίτης της Επανάστασης που θα υποχρέωνε την ανθρωπότητα να απελευθερωθεί σύμφωνα με την ερμηνεία του Μαρξ. Εν συντομία, ένας εμπεριστατωμένος επαναστατιστής με την έννοια του Νετσάγιεφ, κάποιος που θα θυσίαζε το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας -αν χρειασθεί– για να διασφαλίσει το θρίαμβο της Κοινωνικής Επανάστασης.
Φανατικός; Σίγουρα. Τι είναι ένας φανατικός παρά ένας άνθρωπος του οποίου η πίστη είναι απρόσβλητη στην αμφιβολία; Είναι η πίστη που κινεί βουνά, η πίστη που κατορθώνει. Οι επαναστάσεις δε γίνονται από Άμλετ. Ο παραδοσιακός «υπεράνθρωπος» η «μεγάλη προσωπικότητα» της σύγχρονης σύλληψης, μπορει να δώσει στον κόσμο νέες σκέψεις, ευγενές όραμα, έμπνευση. Αλλά ο άνθρωπος που «βλέπει κάθε πλευρά» δε μπορεί να καθοδηγήσει, δεν μπορεί να ελέγξει. Έχει τόσο πολλή συνείδηση της σφαλερότητας όλων των θεωριών, ακόμα και της ίδιας της σκέψης, ώστε να είναι μαχητής για οποιοδήποτε σκοπό.
Ο Λένιν είναι μαχητής -οι επαναστάτες ηγέτες πρέπει να είναι τέτοιοι. Μ’ αυτήν την έννοια ο Λένιν είναι σπουδαίος- στην ενότητα με τον εαυτό του, στη μονοπλευρικότητά του, στην ψυχική θετικότητά του που είναι τόσο αυτο-θυσιαστική όσο και ανελέητη στους άλλους, στην απόλυτη διαβεβαίωση ότι μόνο το σχέδιό του μπορεί να σώσει την ανθρωπότητα.
Φωτογραφίες:
1. Ένα εξώφυλλο του βιβλίου
2. Κρατούμενοι στη Σιβηρία
Anarchy press gr 