Τον τελευταίο, τουλάχιστον, χρόνο μετά την επιδείνωση του οικονομικού κλίματος και την είσοδο της χώρας στο ΔΝΤ, εντάθηκαν οι συζητήσεις για έξοδο από την νομισματική ζώνη του ευρώ και την επιστροφή στη δραχμή. Η κάθε πλευρά επιχειρηματολογεί με όρους οικονομικούς και νομισματικούς ως προς το τί είναι περισσότερο «ωφέλιμο» για τη χώρα, για τους πολίτες, για όλους. Κουβέντα να γίνεται…
Επειδή θεωρούμε ότι την εκμετάλλευση των ανθρώπων δεν την καθορίζει ούτε το χρώμα, ούτε το κύρος του νομίσματος, αλλά η ίδια η ύπαρξη του χρήματος, θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε την ιστορική διαδρομή του χρήματος μέσα στις ανθρώπινες σχέσεις. Άλλωστε και επί δραχμής και επί ευρώ, τόσο οι ρόλοι, όσο και οι κανόνες επιβολής και εκμετάλλευσης παραμένουν αναλλοίωτοι.
Είναι σαφές ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα δεν είναι αυτόνομη και αποκομμένη, αλλά πάντοτε αναπτύσσεται με ομαδικό και συλλογικό τρόπο. Άλλωστε οι άνθρωποι ενώθηκαν και οργανώθηκαν σε ομάδες και κοινότητες για να αντιμετωπίσουν κατά τρόπο ευκολότερο τις ίδιες βιοτικές ανάγκες.
Οι άνθρωποι πριν από την εμφάνιση του χρήματος, χρησιμοποιούσαν την ανταλλαγή αγαθών για τις συναλλαγές τους. Ακόμη και σήμερα υπάρχουν κοινότητες ιθαγενών που αγνοούν την έννοια του χρήματος και λειτουργούν συνεργατικά με άλλες κοινότητες βάσει μιας ανταλλακτικής σχέσης. Το χρήμα ήλθε στην ανθρώπινη ιστορία και πρακτική αρχικά ως μέσο συμβολικής ενσωμάτωσης της ανταλλαγής των αξιών που κάθε ανθρώπινο σύνολο έδινε στα παράγωγα της οικονομίας του.
Έτσι, ως χρήμα έχουν χρησιμοποιηθεί κοχύλια, σιδερένια εργαλεία, ράβδοι αλατιού, κομμάτια ύφασμα, καπνός, χάντρες και πολλά άλλα. Χαρακτηριστικά, τα κοχύλια καούρι, χρησιμοποιούνταν ως χρήμα στην Κίνα πριν από 3000 χρόνια και μεταγενέστερα σε Ινδία, Ταϊλάνδη και Αφρική. Ήταν τόσο διαδεδομένη η χρήση τους που η επιστημονική τους ονομασία είναι cuprea moneta, (χρήμα καούρι).
Τα πρώτα νομίσματα κατασκευάστηκαν τον 7ο αιώνα π.χ. στη Λυδία, της Μικράς Ασίας και επικράτησαν σαν μέσο συναλλαγών. Ήταν μικροί βόλοι από ήλεκτρο, το οποίο ήταν ένα φυσικό κράμα χρυσού και αργύρου και είχε κίτρινο χρώμα. Προνομισματικά χρησιμοποιούνταν τα τάλαντα, κομμάτια μετάλλου δηλαδή, που το σχήμα τους έμοιαζε με σχήμα δέρματος βοδιού και οι οβελοί, σιδερένιες σούβλες, τέτοιου πάχους ώστε το ανθρώπινο χέρι να μπορεί να κρατά συγχρόνως έξι. Το μέταλλο των πρώτων νομισμάτων ήταν ο χρυσός, ο άργυρος και αργότερα ο χαλκός. Η αξία τους καθοριζόταν από την ποσότητα του μετάλλου που αυτά περιείχαν. Αυτή ήταν η λεγόμενη εγγενής αξία του νομίσματος.
Με τη πάροδο του χρόνου και την κατασκευή κρατικών σχηματισμών η εξουσία χρησιμοποιεί τα νομίσματα και ως μέσο προπαγάνδας. Έτσι, από την αναπαράσταση ζώων, σχημάτων ή λατρευτικών θεοτήτων περνάμε σταδιακά στην απεικόνιση εξουσιαστικών μορφών.
Έτσι, οι διάδοχοι του Αλεξάνδρου, ως ηγεμόνες, θεωρούσαν και επέβαλαν εαυτούς ως επίγειους θεούς, κοσμώντας τα νομίσματά τους με τις προσωπογραφίες τους. Μια τάση που θα γίνει ακόμα πιο έντονη στα νομίσματα των χρόνων της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, μόνο που τώρα οι μορφές σχεδιάζονται με τέτοιον τρόπο ώστε να περνούν και πολιτικά μηνύματα στους υπηκόους τους. Μορφές λεπτοφυείς ηγεμόνων ή στιβαρές αυτοκρατόρων, συνοδεύονται από επεξηγηματικές, πομπώδεις επιγραφές στον περιορισμένο χώρο του νομισματικού πέταλου και εξυπηρετούν έναν μόνο σκοπό: Την προπαγάνδα.
Κι όταν η αυτοκρατορία εγκαθιδρύεται στην Κωνσταντινούπολη, η απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής στο αρχαίο νόμισμα κλείνει τον κύκλο της επιστρέφοντας εκεί από όπου ξεκίνησε. Στο θείο.
Οι βυζαντινοί αυτοκράτορες απορρίπτουν τα εξατομικευμένα χαρακτηριστικά τους και χρησιμοποιούν εικόνες θεών και ανθρώπων, άλλοτε ως θεοί-εμβλήματα, ως θεϊκοί βασιλείς φορείς της απόλυτης εξουσίας, και άλλοτε ως απεικόνιση της «ελέω θεού» βυζαντινής μοναρχίας.
Στις σύγχρονες δημοκρατίες η απεικόνιση εθνικών ηρώων, βασιλιάδων, πρωθυπουργών και άλλων εθνικών συμβόλων συνεχίζεται παράλληλα με τη παρουσία του θείου σε πολλές περιπτώσεις. Βλέπε, το χαρτονόμισμα των δέκα δολαρίων, όπου στην μια πλευρά απεικονίζεται ο Α. Hamilton, οικονομολόγος-φιλόσοφος και πρώτος γραμματέας του Υπ. Οικονομικών των ΗΠΑ και στην άλλη πλευρά αναγράφεται η φράση «In God We Trust».
Σήμερα θεωρούμε δεδομένο ότι η κυβέρνηση μιας χώρας, είναι η μοναδική αρχή που έχει δικαίωμα να κόβει νομίσματα. Το νόμισμα μιας χώρας γίνεται το σύμβολο της εθνικής της ταυτότητας και κυριαρχίας. Η άρση του δικαιώματος της νομισματοκοπίας σε μια χώρα συμβολίζει την κατάργηση της εθνικής της κυριαρχίας. Για παράδειγμα, όταν η Αυστρία το 1938 καταλήφθηκε από τον Γερμανικό στρατό, έχασε το δικαίωμα να κόβει δικό της νόμισμα και στη χώρα κυκλοφορούσαν μόνο Γερμανικά νομίσματα. Η συσχέτιση, λοιπόν, της νομισματοκοπίας με τις ιδέες της ελευθερίας και της εθνικής κυριαρχίας, είναι, σε μεγάλο βαθμό, η αιτία που πολλοί λαοί της Ευρώπης δυσκολεύονται να αποδεχθούν την αντικατάσταση των εθνικών νομισματικών μονάδων τους με το ευρώ. Οι λαοί διατηρούν ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς με τα παραδοσιακά εθνικά τους νομίσματα.
Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, το γεγονός πως οι άνθρωποι έχουν επηρεαστεί σε υπέρτατο βαθμό από την παρουσία και κίνηση του χρήματος. Αυτό το μέσο της αποξένωσης των ανθρώπων από τα αγαθά τα οποία παρήγαν και εξακολουθούν να παράγουν ενεργεί, πλέον, μέσω της εξουσίας, ως μέσον εκβιασμού, ταυτίζεται με τα αγαθά που χρειάζονται οι άνθρωποι για την επιβίωσή τους. Γίνεται ένα «αγαθό» στη θέση της πραγματικής ανάγκης του ανθρώπου.
Αυτή η στρέβλωση είναι που κυριαρχεί σε όλο το φάσμα των ανθρώπινων σχέσεων, των ιδεολογιών και των ιδεολογημάτων. Κυριαρχεί στην πολιτική πρακτική των διάφορων κομμάτων αλλά και σε μικρές ομάδες ανθρώπων που υποτίθεται πως αγωνίζονται για την ατομική και συνολική απελευθέρωση των ανθρώπων από τα δεσμά της κάθε εξουσίας.
Είναι ξεκάθαρο πως η αναρχική πραγματικότητα που οραματιζόμαστε δεν θα στηρίζεται σε κανενός είδους νόμισμα. Οι άνθρωποι μπορούν να ανταλλάσουν τα αγαθά που παράγουν με βάση τις πραγματικές ανάγκες της κάθε ομάδας και της κάθε κοινότητας κι όχι στη βάση του επιβεβλημένου καθεστώτος της αξίας, που είναι τόσο αυθαίρετη όσο και η εξουσία που την έχει επιβάλλει, με εξαναγκαστικούς ή με «επιστημονικούς» τρόπους.
Άλλωστε, η υπερπαραγωγή, η κατανάλωση και ο καταναλωτισμός είναι αφύσικα φαινόμενα που φθείρουν τη ζωή των ανθρώπων αλλά και του περιβάλλοντός τους. Είναι πολύ λίγα τα πράγματα και τα αγαθά που χρειάζεται ο άνθρωπος για να διαβιώσει σ’ αυτό τον πάλαι ποτέ πανέμορφο και ακόμα αρκετά πλούσιο πλανήτη. Και να παραμείνει ευτυχισμένος, αναπτύσσοντας με δημιουργικό τρόπο τις σωματικές και πνευματικές του δυνατότητες.
Γι’ αυτό και ως αναρχικοί πολεμούμε το χρήμα και κάθε νόμισμα το ίδιο με την εξουσία. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο πως η έννοια του χρήματος σχετίζεται με την ανάγκη των ανθρώπων κι όχι με την ευμάρεια και την ευτυχία τους. Αντίθετα, αυτά τα φαινόμενα «ταιριάζουν» σ’ αυτούς που απλώνουν και αυξάνουν τις ανθρώπινες «ανάγκες», αυτούς που επέβαλλαν αυτήν τη διανομή, (απ’ όπου προέρχεται και η λέξη νόμισμα) και που καθιέρωσαν τις συνθήκες αλλοτρίωσης και εξανδραποδισμού της ανθρώπινης υπόστασης.
Στην αναρχία, για την οποία αγωνιζόμαστε, δεν θα χρειαστεί η παρουσία νομισμάτων και χρημάτων που υποκαθιστούν τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων και αυξάνουν την εξαθλίωση. Το χρήμα και κάθε νόμισμα θα εξαφανιστεί μέσα από τις συνθήκες της ανθρώπινης ευτυχίας που μπορούμε και οφείλουμε να δημιουργήσουμε…
Αναρχικός πυρήνας Χαλκίδας
Anarchy press gr 