Όταν ανακαλύφθηκε η εκτυπωτική μηχανή, ο Τύπος διερχόταν την πρώτη φάση της χρησιμότητάς του. Η χρησιμότητα περιοριζόταν, στην ουσία, σε ανακοινώσεις της εκάστοτε εξουσίας και τίποτα παραπάνω. Διατέλεσε, τα πρώτα χρόνια ανακάλυψης του, ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια της εξουσίας, αδιαφορώντας για έννοιες όπως η ενημέρωση και η αλήθεια. Έτσι κι αλλιώς, λίγο ενδιέφερε η γνώμη και οι συνθήκες διαβίωσης (ως προς την ενημέρωση) του κοινωνικού ιστού.
Μετά την τεχνολογική εξέλιξη των τυπογραφικών μηχανών, κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού «Διαφωτισμού», οι έντυπες εκδόσεις έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην διακίνηση των ιδεών και την περιγραφή της αλήθειας. Άρχισε, δηλαδή, η χρήση του σαν ενημερωτικού μέσου. Ήταν η εποχή που αποδόθηκε στον Τύπο ο όρος της «τέταρτης εξουσίας», αφού η απήχηση του μπορούσε να ελέγχει, να κρίνει τα είδη εξουσίας –νομοθετική, δικαστική, εκτελεστική.
Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτή η «ρομαντική» περίοδος ανεξαρτησίας δε κράτησε πολύ. Η Εξουσία, στην προκειμένη περίπτωση ο «παρανοϊκός» Ναπολέων, χρησιμοποίησε τον τύπο για την προπαγάνδιση του πολέμου και των νικών του στρατού του. Από εκείνο το σημείο και για τα επόμενα 130 χρόνια, καγκελάριοι και ναζιστές χρησιμοποίησαν τον τύπο σαν εργαλείο της απόλυτης επιβολής των κρατικών θέσεων. Βέβαια και αργότερα (μέχρι σήμερα) χρησιμοποιήθηκε για τον ίδιο λόγο. Απλά ο «δημοκρατικός» του μανδύας θόλωσε λίγο το τοπίο.
Έτσι, η βιομηχανοποίηση της ενημέρωσης και η εξάρτηση από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, η ιδεολογική προπαγάνδα υπέρ των οικονομικών συμφερόντων, η προώθηση της αντιανθρώπινης καταναλωτικής κοινωνίας, η έλλειψη αντικειμενικότητας ελέω δημοσιογράφων και το φιλτράρισμα της είδησης από γραφειοκρατικούς ρόλους που ανατέθηκαν, όπως του αρχισυντάκτη και του εκδότη, είναι οι μόνες ιδιότητες που πλέον χαρακτηρίζουν τον Τύπο.
Δεν άλλαξε τίποτα στην έννοια του Τύπου και της πληροφόρησης γενικότερα, μέχρι τη στιγμή παράδοσης του Διαδικτύου στο ευρύ κοινό. Η αρχιτεκτονική του μέσου, ο σκελετός του μηχανισμού λειτουργίας του και οι κανόνες που πρέπει να διέπουν τη σωστή λειτουργία του, από κατασκευής, δεν επιτρέπει τον έλεγχο ροής της πληροφορίας (με την έννοια της είδησης). Αυτή είναι μια αυστηρή προσέγγιση, αλλά δεν παύει να είναι γεγονός, όσο υπάρχει πλουραλισμός στον τύπο της είδησης (κείμενο, εικόνα, video) και ευρεία διάδοση χρήσης στο καταναλωτικό κοινό.
Αυτή η «ανοιχτή» (και όχι ελεύθερη) φύση του διαδικτύου, δέχεται πίεση από συμφέροντα είτε οικονομικά που στοχεύουν στη επέκταση του καταναλωτικού κοινού, είτε από πολιτικά που έχουν στόχο την δημιουργία κοινής συνείδησης στους χρήστες του διαδικτύου εξυπηρετώντας έτσι την αποδοχή της εξουσιαστικής γραμμής.
Βλέποντας, έτσι, την παραδοσιακή βιομηχανία της εξημέρωσης (Τύπος, ραδιόφωνο, τηλεόραση) να πλέει τα λοίσθια, αφού έχει αποκαλυφθεί πλέον το δημαγωγικό τους πρόσωπο, στο διαδίκτυο, ακριβώς λόγω της μη ελεγχόμενης ροής της «είδησης», γίνεται πλέον προσπάθεια απαλλοτρίωσης των πολιτιστικών, πολιτικών και οικονομικών ηθών της κοινωνίας.
Αυτά που υποτίθεται ήταν η υπόσχεση της χρήσης του διαδικτύου, η προώθηση του διαλόγου, η κατάργηση πολιτιστικών φραγμάτων και η διάδοση καινοτόμων πρακτικών δημιουργίας έχουν εκτεθεί. Ο διαχωρισμός μεταξύ «φυλών» που παπαγαλίζουν τα ίδια συνθήματα και μισούν τους ίδιους εχθρούς μάς κάνει ανταγωνιστικούς μεταξύ μας, καταστρέφοντας την τάση μας για δημιουργία και ακόμα χειρότερα την τάση μας προς τον ανεξούσιο τρόπο ζωής.
Ταυτόχρονα, με την καταστροφή της δημιουργικότητας παρατηρείται και η σχηματοποίηση ανωνύμων πληθών που «κολλεκτιβοποιούν» τη διαχείριση της οργής και της συλλογικής μισαλλοδοξίας. Και αυτό σίγουρα δεν εμπλουτίζει το ήθος μας.
Έχοντας την ευκαιρία με τη χρήση του διαδικτύου να ορίσουμε μια νέα ηθική δεχόμαστε πίεση για να συντηρήσουμε τις παλιές εξουσιαστικές αντιλήψεις, σε ένα ψηφιοποιημένο περιβάλλον, με όφελος μόνο των εξουσιαστών κάθε είδους. Επομένως δεν είναι και κάτι το συγκλονιστικό, ούτε προσδίδει προοπτική εξέλιξης της πνευματικότητας μας (ως άνθρωποι και ως Αναρχικοί αν θέλετε) το να αλλάξουμε το περιτύλιγμα ενός ήδη χρησιμοποιημένου αντιανθρώπινου μηχανισμού και να το οικειοποιηθούμε σαν καινοτομία.
Ο έντυπος αναρχικός λόγος είναι η προσπάθεια μας, η κατάσταση της αντιληπτικής μας ικανότητας στο περιβάλλον που ζούμε, με τα καλά και τα στραβά του και πάντα διαθέσιμος για μελλοντική κριτική. Τα ανεξέλεγκτα delete, οι «δημιουργικές» επαναδιατυπώσεις και το φιλτράρισμα είναι οι παγίδες στον ψηφιακό κόσμο και δείχνει την επιπόλαιη, χωρίς κριτική ωριμότητα, χρήση του διαδικτύου, αποποιούμενη ανά πάσα στιγμή οποιαδήποτε ευθύνη.
Π.
Anarchy press gr 