Με όρους οικολογικής άμυνας, γιατί είναι εχθρικός ο πολιτισμός;1
Πρέπει να πάμε πολύ πίσω για να δούμε τις ρίζες της παρούσας κρίσης. Να πάμε πίσω στην εξημέρωση και την οικογενειακή ζωή. Όπως είπε ο συγγραφέας Paul Shepard, μιλάμε για πράγματα όπως η νανοτεχνολογία, η γενετική μηχανική και η κλωνοποίηση, που ξεκινούν από την γεωργία. Είναι κάτι το απόλυτο, κατ’ αρχήν. Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος πηγάζει από αυτή την ανέλιξη του ελέγχου, την μετακίνηση στην εξημέρωση και την οικογενειακή ζωή, όπου η φύση γίνεται ένα αντικείμενο προς χρήση και επιβολή. Έτσι πηγαίνουμε πίσω σε ένα βασικό, πρωταρχικό παράγοντα. Ο Oswald Spengler, ένας δεξιός, ένα αρκετά αποκρουστικό άτομο θα έλεγα, λέει ότι ο πολιτισμός σημαίνει τον ολοκληρωτικό τάφο της φύσης, γιατί απλά προχωράει μπροστά. Ή όπως το έθεσε ο γερμανός φιλόσοφος Martin Heidegger, όλη η φύση είναι απλά η πρώτη ύλη για την τεχνολογία, είναι κάτι προς χρήση. Αν δεν κοιτάζεις το κίνητρο, βλέπεις μόνο την επιφάνεια.
Γι’ αυτό οι πράσινοι αναρχικοί κριτικάρουν την τεχνολογία;
Η τεχνολογία, μεγάλο μέρος της οποίας είναι καθαρό και λαμπερό και φαντάζει όμορφα στα ράφια, έχει αίμα πάνω της. Έρχεται από τη συστηματική χρήση της φύσης σαν πρώτη ύλη. Η τεχνολογία δεν έπεσε από τον ουρανό. Έρχεται από την ύπαρξη ορυχείων, χυτήρια και γραμμές παραγωγής. Η βασική ιδέα που το σύστημα μας δίνει είναι ότι, ναι, υπάρχει κρίση, αλλά η τεχνολογία θα βρει τη λύση. Τη βλέπουμε σας μέρος του προβλήματος. Η τεχνολογία συνεχίζει να δημιουργεί προβλήματα, και φτάνουν στο σημείο να λένε ότι η ανάπτυξή της θα δώσει λύσεις. Νομίζουμε ότι αυτός είναι ένας απατηλός ισχυρισμός.
Θα έπρεπε να απορρίψουμε τελείως τη συμβατική οικολογία, ή υπάρχει κάτι στο οποίο θα μπορούσε να προσφέρει;
Η συμβατική οικολογία δεν πλησιάζει το πρόβλημα σε βάθος. Υπάρχει το περιοδικό Sierra του ομώνυμου club, στο οπισθόφυλλο υπάρχουν πάντα διαφημίσεις της Toyota. Αυτό είναι πραγματικά απίστευτο. Δεν μπορεί να είσαι περιβαλλοντιστής, με την οπτική μας τουλάχιστον, και να λες ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες είναι απλά εν τάξει. Αυτό δεν έχει νόημα. Αισθανόμαστε ότι υπάρχουν πολλοί ειλικρινείς, καλοπροαίρετοι άνθρωποι στο συμβατικό περιβαλλοντικό χώρο. Αλλά δεν θα προχωρήσουμε αν δεν χρησιμοποιήσουμε ένα διαφορετικό μοντέλο αντί απλά να ελπίζουμε ότι θα βελτιώσουμε το υπάρχον. Απλά το αφήνεις να φύγει. Ο Al Gore, λέει, αλλάξτε τις παλιές λάμπες σας, αλλά αυτό είναι γελοίο. Αν το έκανε ο καθένας, ένα ελάχιστο μέρος θα άλλαζε. Δεν είναι τόσο η ατομική, καταναλωτική επιλογή αλλά είναι βαθύτερη θεσμική επιλογή. Θέλουμε ένα κόσμο μαζικής παραγωγής, που καταβροχθίζει τα πάντα και απλά να ελπίζουμε κάπως για το καλύτερο όταν βλέπουμε ότι τα πράγματα μόνο χειρότερα γίνονται, ή θέλουμε να δοκιμάσουμε ένα διαφορετικό τρόπο;
Πως κινείται η «πράσινη» αναρχία πέρα από μια ανθρωποκεντρική και lifestyle νοοτροπία σε μια βιοκεντρική;
Ε, αυτό είναι όλο. Πώς να σπάσουμε την εξάρτηση από όλα αυτά τα χαρακτηριστικά εξημέρωσης και οικογενειακής ζωής που έχουμε συνηθίσει;
Όταν λέμε να επανασυνδεθούμε με τη Γη, αυτή είναι μια πρακτική πρόκληση: Πως το κάνεις με έναν πραγματικό τρόπο και όχι με όρους ιδεών κριτικής; Κι αυτό είναι ένα ζήτημα του να δεις ποιες τεχνικές και εργαλεία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Για παράδειγμα, σχετικά με το φαγητό, υπάρχουν άνθρωποι που ασχολούνται με permaculture2. Τι τρώνε; Ποια είναι η σχέση τους με την ίδια την εξοχή; Αυτοί οι άνθρωποι κινούνται μακριά από την εξημέρωση-οικογενειακή ζωή.
Οι άνθρωποι ρωτούν τι προσφέρουμε εμείς οι πράσινοι αναρχικοί στις πόλεις. Τίποτα, είναι η απάντηση. Γιατί τελικά δεν πιστεύουμε ότι οι πόλεις είναι υποστηρίξιμες. Μόλις ήρθα από την Ιστανμπούλ, βλέπεις 15 εκατομμύρια ανθρώπους να ζουν σε πολυκατοικίες. Θα πεθάνουν σε 2 μέρες αν καταρρεύσει το σύστημα. Πρέπει να ξεκινήσουμε αυτό το κίνημα έξω ή μακριά από αυτές τις τεχνητές καταστάσεις όπου οι άνθρωποι δεν έχουν καμία αυτονομία, καμία ικανότητα να θρέψουν τους εαυτούς τους.
Αυτό έχει σχέση με την αναρχική ιδέα του «πρωτόγονου μέλλοντος»;
Αν πρόκειται να έχουμε μέλλον, θα πρέπει να είναι πρωτόγονο για να σταματήσει να καταστρέφει τη Φύση, ένας τρόπος επιστροφής στην κοινότητα. Έχω γράψει για την κοινωνική εξάρθρωση και τι έχει συμβεί με την κοινωνία όπως και με το περιβάλλον, γιατί πιστεύω ότι αυτός είναι ο πυρήνας. Αυτό που βλέπουμε τώρα στις περισσότερες ανεπτυγμένες τεχνολογικά χώρες, όπως αυτή3 είναι μαζικές εκτελέσεις –εκτελέσεις στα σχολεία, στα εμπορικά κέντρα– αυτό είναι πράγματι τρομακτικό, είναι στ’ αλήθεια μια παθολογική κατάσταση.
Είναι αυτό που υφίστασαι όταν ο κοινωνικός χώρος μετατρέπεται σε χώρο τεχνολογίας και τίποτα περισσότερο. Η κοινωνική ζωή αδειάζει ολοένα, χάνει το όποιο νόημα και ερημώνει. Έτσι αρχίζεις να έχεις ανθρώπους που είναι τόσο μηδενιστές που δεν νοιάζονται πια για τη ζωή. Δε νομίζω ότι είναι απλά η εξωτερική φύση, νομίζω είναι η εσωτερική μας φύση, επίσης, που περνάει τόσο δύσκολους καιρούς. Έχω εγγόνια, και αναρωτιέμαι σε τι κόσμο θα ζήσουν. Τι έχουμε γίνει;
Βρίσκεις κάποια ελπίδα σε όλα αυτά;
Κατά κάποιο παράξενο τρόπο, είμαι αισιόδοξος γιατί νομίζω μπορεί να γίνει μια υπέροχη αλλαγή –μια μεγάλη μετατόπιση– που θα έρθει γιατί το σύστημα δεν έχει απαντήσεις, και μπορούμε να δούμε ότι δεν υπάρχει μέλλον σ’ αυτό. Έτσι είναι μια καλή ευκαιρία για τους ανθρώπους να συνεργαστούν και να φτιάξουν κάτι καλύτερο.
Οι αναρχικοί προωθούν την άμεση δράση αντί για τη μεσολαβημένη ή συμβολική μορφή αντίστασης. Τι είδους δράσεις ενστερνίζεσαι;
Δεν θα δίσταζα να πω ότι η άμεση δράση είναι καλό πράγμα. Η ζημιά στην περιουσία, όχι η βία ενάντια σε ανθρώπους. Πράγματα στο δρόμο, όπως στο Σιάτλ το 1999, τράβηξαν πράγματι την προσοχή των ανθρώπων. Το Earth Liberation Front, όταν κάνει κάποιον εμπρησμό, προκαλεί την προσοχή των ανθρώπων στο πόσο άσχημα είναι τα πράγματα και πως χρειάζεται να αναληφθεί ένοπλη δράση. Και δεν εννοώ εναντίον ανθρώπων. Δεν έχουν τραυματίσει ποτέ κανέναν —πηγαίνουν μόνο για να πλήξουν σ τέτοιους στόχους. Κυριολεκτικά εννοούμε άμεση δράση και έχουμε φίλους στη φυλακή γι’ αυτό. Όπως γίνεται με τις διαδηλώσεις ενάντια στον πόλεμο, κατεβαίνουν στους δρόμους ένα σωρό καλοί άνθρωποι αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα, γιατί οι σκοτωμοί συνεχίζονται. Μπορεί να χρειάζεται να κάνεις κάτι παραπάνω απ’ αυτό. Μπορεί να χρειάζεται ν’ αρχίσεις να μπλοκάρεις τους δρόμους. Προσωπικά, θα έλεγα είναι ένας διάλογος μέσα στην κοινωνία: αν υπάρχει τέτοια συνέχεια τότε οι δυνατότητες είναι τεράστιες. Η αυτάρκεια κάνει τους ανθρώπους δυνατότερους. Αν είσαι ευάλωτος, δεν μπορείς ν’ αντιταχθείς σε κάποια πράγματα αποτελεσματικά, δεν μπορείς να διακινδυνεύσεις τόσο πολύ. Αν είσαι σε καλύτερη κατάσταση, μπορείς να έχεις έναν πιο ισχυρό τρόπο έκφρασης.
Τι σημαίνει πράσινη αναρχική επανάσταση;
Δε χρησιμοποιούμε, είναι αλήθεια, τον όρο «επανάσταση» γιατί αισθανόμαστε ότι είναι ξεπερασμένο μοντέλο που δεν έχει δουλέψει. Αλλά καταλαβαίνω πως εννοείς ποιο θα ήταν το σημείο καμπής ή μια μεγάλη κοινωνική ορμή; Νομίζω θα ήταν η ριζική κριτική των πάντων και η απομάκρυνση των πραγμάτων που δημιουργούν τα προβλήματα. Κι αυτή δεν είναι μια πολιτική επανάσταση, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο.
—————————————————— 1. Ο John Zerzan είναι ένας από τους εκφραστές του αναρχικού πρωτογονισμού. 2. Από το permanent agriculture, μοντέλο πολυετών αγροτικών «οικισμών» που μιμούνται φυσικές διαδικασίες. 3. Εννοεί τις ΗΠΑ.
Anarchy press gr 